Ev satanda nə qədər vergi verəcəyik? HESABLAMA
Bizi izləyin

Daşınmaz əmlak

Ev satanda nə qədər vergi verəcəyik? HESABLAMA

Ev satışı zamanı vergi ödənilməsi sistemində dəyişiklik olacaq. Dəyişikliklər Milli Məclis tərəfindən qəbul edilərək təsdiqlənməsi üçün Prezidentə təqdim edilib. Təsdiqlənəndən sonra qanun 2016-cı ildən qüvvəyə minəcək.

Dəyişikliklərlə bağlı fikrini öyrəndiyimiz “Value and Sources” konsaltinq şirkətinin rəhbəri Rəşad Əliyev Publika.az-a bildirdi ki, dəyişikliklərin nədən ibarət olması haqqında rəsmi mənbələrdə hələ heç bir məlumat yoxdur: “Vergi Məcəlləsinə edilmiş dəyişikliklərə görə, yaşayış evləri və mənzillərin alqı-satqısı əməliyyatlarının vergiyə cəlb edilməsi qaydaları dəyişdirilir. Belə ki, bundan sonra vergi satılan əmlakın sahəsinə uyğun olaraq hər kvadratmetr üçün hesablanacaq. 1 kv.m. üçün hesablanacaq verginin baza məbləği 15 manat təşkil edəcək. Ehtimal etmək olar ki, bu məbləğ, eyni zamanda, Bakı şəhəri üzrə baza məbləği kimi çıxış edəcək. Baza məbləği satılan əmlakın yerləşməsindən asılı olaraq zona əmsallarına uyğun olaraq dəyişəcək. Nazirlər Kabineti tərəfindən əvvəllər müəyyən edilmiş qaydalara görə, Bakı şəhərində 12 zona müəyyən edilib və bunlar üzrə əmsallar 0,7-dən 1,5-ə kimi dəyişir. Yəni, Bakı üzrə minimal vergi məbləği hər kv.m. üçün 10,5 manat, maksimal məbləğ isə 22,5 manat təşkil edəcək. Zonalara uyğun olaraq yerləşmə nə qədər yaxşı olsa, vergi məbləği o qədər çox olacaq. Qanundakı hazırki dəyişikliyi gözlənilməz hesab etmək olar. Çünki tətbiq edilən yeni vergi dərəcələri əvvəlki yanaşmadan əksər hallar üçün əlverişlidir. Məsələn, bundan sonra 1-ci zonada satılan 100 kv.m. mənzilə görə 2250 manat vergi ödəniləcək. Belə ki, 1-ci zona üzrə əmsal 1,5-dir və 15 manat baza məbləğini 1,5 zona əmsalına vuranda, 1 kv.m. üçün 22,5 manat təşkil edir və bunu 100 kv.m. vuranda, 2250 manat təşkil edir”.

Ekspert deyir ki, əvvəlki qaydalara əsasən, yaşayış mənzilindən (satıcının 3 il daimi yaşayış yeri olan mənzillər istisna olmaqla) gəlir vergisi tutulurdu və bunun məbləği əvvəlki alış qiymətindən və çəkilmiş xərclərdən (təsdiq oluna bilən) asılı olurdu: “Nəzərə alsaq ki, 1-ci zonada orta qiymətlər 1500-2500 manat təşkil edir, bu halda da vergi məbləği 0 manatdan (xalis gəlir olmayanda vergi ödənilmirdi) 5 min, 10 min, 20 min manat, bəzi hallarda isə daha çox ola bilirdi.

Yeniliyin müsbət və mənfi cəhətləri var, ancaq sözsüz ki, müsbət cəhətlər əhəmiyyətli dərəcədə çoxdur. Ancaq qeyd edək ki, bu vergi dərəcələri ancaq təkrar bazara aid edilir. Tikinti şirkətləri tərəfindən satılan mənzillərin vergiyə cəlb edilməsi tam başqa qaydada həyata keçiriləcək”.

Nəyi yaxşıdır?

R.Əliyev dəyişikliyin müsbət tərəflərinə də toxunub. Bildirib ki, yeni qaydalar kifayət qədər sadələşdirilib: “Vergi orqanları üçün də bu üsulla vergi yığmaq asan olacaq. Eyni zamanda, alqı-satqı əməliyyatları üzrə dövriyyənin gizlədilməsi artıq əhəmiyyətsiz olacaq. Bu ilin yanvarında daşınmaz əmlak bazarında əməliyyatlara vergi nəzarətinin gücləndirilməsi yaşayış mənzillərinin investisiya cəlbediciliyinə zərbə vurmuşdu. Hazırkı dəyişiklik isə onların investisiya cəlbediciliyini bərpa edir. İstisna deyil ki, bazarı tərk etmiş bir çox investorlar, hatta alverçilər bazara qayıdacaq. Əvvəlki qaydalara görə, bəzi mənzillərin satışı zamanı xərclər çox olurdu. Xərcləri kompensasiya etmək üçün bəzi satıcılar satış qiymətlərini artırmaq istəyirdilər. Məsələn əvvəlki alış qiyməti simvolik olan bəzi mənzillər satılanda vergi məbləği çox çıxırdı. Bu alınmadığı üçün satışı ya həyata keçirmirdilər, yaxud da baha qiymətə həyata keçirməyə çalışırdılar. Ancaq bundan sonra həmin mənzillərin satış xərcləri xeyli azalacaq. Bu hətta qiymət güzəştlərinin edilməsi üçün onlara şərait yaradacaq. Ən əsası odur ki, vergiqoyma bazası güzəştlidir. Məsələn, 1-ci zonada satılan mənzilin vergi məbləği son nəticədə satış qiymətinin orta hesabla 0,7%-dən 1,5%-ni (bəzi hallarda bu intervaldan çıxa bilər) təşkil edəcək. Digər zonalarda çox az fərqlə olacaq. Nə qədər qazanılacağından asılı olmayaraq, eyni məbləğ ödənilir. Bu cür vergi dərəcələrinə çox az ölkələrdə rast gəlmək olar”.

Nəyi pisdir?

O ki qaldı dəyişikliyin mənfi tərəflərinə, həmsöhbətimiz bildirir ki, əvvəlki qaydalara görə, 3 il daimi yaşayış yeri olan mənzillər satıldıqda, vergidən azad olunurdu. Ancaq indi bu müddət 5 ilə kimi artırılır: “Burda artıq sərtləşdirmə aparılıb. Digər tərəfdən isə hazırkı vergiqoyma yanaşması ancaq əmlakın texniki parametrlərinə, yəni, sahəsinə bağlı olacaq. Bu cür yanaşma ilə mənzilin neçəyə satılmasının və nəticədə nə qədər qazanılacağının heç bir əhəmiyyəti olmur. Mənzili zərərlə və mənfəətlə satan mülkiyyətçilər eyni vergi ödənişi edəcəklər. Əvvəlki qaydalarda isə zərərlə (baha alıb ücüz satan) mənzil satan satıcılar vergi ödəmirdilər”.

Yaşayış mənzillərinin alqı-satqısının vergiyə cəlb edilməsinin sadələşdirilməsinin bazara təsirlərindən də danışan ekspert deyir ki, bazarda vəziyyət gərgin olduğundan, bu, daha çox uzunmüddətli perspektivdə özünü göstərəcək: “Əmlakın investisiya cəlbediciliyinin artması investorların bazara marağını artıracaq. Alqı-satqı üzrə vergi dərəcələrinin aşağı olması isə bazarı tərk etmiş bəzi ev alverçilərinin qayıtmasına səbəb ola bilər. Ən maraqlı məsələ isə satıcıların gələcək 2 ayda atacaqları addımlarıdır. O baxımdan ki, qanunun dəyişməsi ehtimalı bir çox satıcıların vergi manevrləri etmələrinə səbəb ola bilər. Çünki vergi ödənişlərinin həcminə görə bəzi mənzillərin satışının gələn il aparılması sərf edəcək, digərlərinin isə ilin sonuna kimi. Buna görə də istisna deyil ki, bəzi mənzillərin satışının ilin sonuna kimi saxlanılması bazarda təklifin həcmini azalda bilər”.

İqtisadiyyat şöbəsi

Oxumağa davam et
Reklam
Reklam

Gündəm