Bilgi.az
Brejnevin həkimi, Andropovun dostu, Qorbaçovun düşməni - Yevgeni Çazov
Uzun illər Kremlin baş həkimi olmuş məşhur kardioloq, akademik Yevgeni Çazov SSRİ-nin siyasi elitasının səhhəti ilə məşğul olub. Əslində "Kremlin baş həkimi" vəzifəsi mövcud olmayıb. SSRİ Səhiyyə Nazirliyinin 4-cü idarəsi birbaşa partiya rəhbərlərinin sağlamlığına cavabdeh olduğundan həmin idarənin rəisi Kremlin baş həkimi kimi tanınıb. Elə bu idarəni Brejnevin göstərişi ilə ilk yaradan da Yevgeni Çazov olub.
Modern.az saytı SSRİ-nin tarixini yenidən vərəqləyir.
Bu idarə təkcə dövlət məmurlarına deyil, tanınmış mədəniyyət,
incəsənət nümayəndələrinə, elm xadimlərinə, ölkənin inkişafına
xüsusi töhfələr verən insanlara da xidmət edib. 1967-ci ildən
1986-cı ilə qədər Çazov bu idarəyə rəhbərlik edib.
Ancaq həmin dövrdə Çazovun üzərinə düşən ən böyük məsuliyyət Brejnevin səhhətinə cavabdehliyi olub. Baş katibin şəxsi həkimi olmaq sözsüz ki, gərgin elmi praktiki fəaliyyətlə yanaşı həm də psixoloji və yeri gəldikcə siyasi manevrlər etmək bacarığı tələb edib. Leonid İliçin səhhətində baş verən ən adi dəyişiklik olduqda belə, Çazovdan hesabat tələb olunub.
Akademikin fəaliyyəti bununla yekunlaşmayıb, o Siyasi Büronun digər üzvlərinin sağlamlıq durumunu da nəzarətdə saxlayıb.
85 yaşlı kardioloq öz xatirələrində həmin illərin gərgin iş rejimindən söhbət açıb:
- O illər olduqca gərgin iş rejimində çalışırdım. Üstəlik kənar
təzyiqlər də olurdu. Bəzən mənim hansısa bir xüsusi orqana xidmət
etdiyimi də deyirdilər. Bütün bunlar boş şayiələr idi. Mən sadəcə
öz həkimlik fəaliyyətimlə məşğul olurdum. Siyasi Büronun üzvlərinin
çoxusu yaşlı insanlar idi. Onların səhhətində yaranan problemlər
təkcə yaşları ilə bağlı deyildi. Uzun illər partiya işində çalışan
bu siyasətçilər pillə-pillə vəzifələrə yüksəlmişdilər. Bir çoxları
müharibəni görmüşdü və təbii ki, bu da onların sağlamlıqlarında
mənfi izlər buraxmışdı. Səhiyyə Nazirliyində yaratdığımız 4-cü
idarə olduqca məhsuldar fəaliyyət göstərirdi. Digər xarici
ölkələrdən bu təcrübəmizi götürmək istəyənlər çox idi.
Vaxtlı-vaxtında pofilaktik və diaqnostika tədbirləri həyata
keçirilirdi. Brejnev idarənin işindən razı idi. Bu razılığa görə də
1975-ci ildə Dövlət mükafatına layiq görülmüşdüm. Leonid İliçin
çəxsi həkimi kimi onun səhhətini daima nəzarətdə saxlayırdım. Necə
deyərlər, Brejnev harda mən də orda olmalıydım. Bütün vasitələrlə
onun sağlamlığında yaranan problemləri aradan qaldırmağa
çalışırdıq. Brejnev daha çox stomatoloji problemlərdən əziyyət
çəkirdi. Həmin dövrdə səhiyyənin bu sahəsi Almaniyada daha çox
inkişaf etmişdi. Buna görə də mən Almaniyadan üç nəfər yüksək
ixtisaslı mütəxəssisləri Moskvaya dəvət etmişdim. Onlar yerli
həmkarları ilə mütəmadi olaraq Baş katibin bu problemi ilə məşğul
olurdular. Brejnev yaşlaşdıqca səhhətində problemlər də
artırdı.
Bir gün Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri Yuri Andropov məni
yanına çağırdı. Onunla münasibətlərim dostluq səviyyəsində idi.
Mənə qarşı çox isti münasibət bəsləyirdi. Kabinetində görüşdük.
Qısa söhbətdən sonra mənə tapşırıq verdi ki, xarici ölkələrdə yeni
tibbi texnologiyalar, yeni dərman pereparatları haqqında ona
müntəzəm məlumatlar verim. Bu mənim üçün çox da çətin tapşırıq
deyildi. Çünki həmin vaxtlar xarici ölkələrdəki həmkarlarımla sıx
əlaqələrim var idi. Onlarla tez-tez fikir və təcrübə mübadiləsi
aparırdıq. Həmin ərəfədə amerikalı həmkarlarımdan biri mənə məlumat
vermişdi ki, öz ölkələrinin institutlarının birində yeni pereparat
hazırlanıb. Bu pereparat insanın fəallığını, iş qabiliyyətini
artırır. Yəni orqanizmə əlavə enrji verir. Həmkarım onu da mənə
demişdi ki, bu pereparatın hazırlanması hələ sirr olaraq saxlanılır
və bu haqda heç kimə demək lazım deyil. Ancaq mən bu sirri
Andropova açdım. "KQB" rəhbəri həmin andaca öz qərarını verdi və
bildirdi ki, Brejnev günü-gündən zəifləyir, həmin dərmanı biz
təcili əldə etməliyik. Çox qısa müddətdən sonra biz həmin
pereparatın əldə edilməsinə nail olduq. Ən başlıcası isə Leonid
İliç həmin dərmanı qəbul etdikdən sonra özünü çox gümrah və
enerjili hiss edirdi. İnanın ki, Baş katibin yerişində yeni bir
sürət var idi. Andropovla aramızdakı dərman pereparatı söhbəti
təkcə Brejnevlə yekunlaşmadı. Andropov dəlicəsinə futbol azarkeşi
idi. "Dinamo" komandasına azarkeşlik edirdi. Komanda hər dəfə
məğlub olanda ona çox pis təsir edirdi. "Dinamo"nun növbəti
məğlubiyyətlərinin birində məni çağırıb dedi: "Yevgeni İvanoviç,
mənim bu məğlubiyyətləri seyr etməyə daha gücüm yoxdur. Komandanın
məşqçisini göndərəcəm yanınıza, həmin pereparatlardan onlara verin
və qəbul qaydalarını başa salın".
Mən onun xahişini yerinə yetirdim. Andropovun səhhətində də hər şey
qaydasında deyildi. O, xüsusilə böyrəklərindən əziyyət çəkirdi. Mən
öz növbəmdə çalışırdım ki, bu problemlər aradan qalxsın. Həkimlər
fərdi şəkildə onun müalicəsi ilə məşğul olurdular. Həftədə ən azı
iki dəfə mən onunla görüşürdüm. Onda olan xəstəliklə hələ uzun
illər yaşamaq olardı. O ki, qaldı Andropovun ölümü ilə yayılan
müxtəlif söz-söhbətlərə mən həkim kimi qeyd edirəm ki, bunlar boş
söhbətlərdir. Andropovun ölümünü sürətləndirən öz günahı,
sağlamlığına qarşı məsuliyyətsizliyi olub. 1983-cü ildə artıq Baş
katib vəzifəsində olarkən Andropov məzuniyyətini Krımda keçirməyi
qərara almışdı. Mən onda Almaniyada xidməti ezamiyyətdəydim. Krımda
olarkən Andropov dağları gəzməyə çıxıb, bir az iqlim dəyişikliyi,
bir az havanın nisbətən soyuq olması, digər tərəfdən də gəzintidən
sonra daşların üzərində əyləşmək Andropovun böyrək problemlərini
kəskinləşdirib. Təcili onu istirahət evinə gətiriblər və Moskvaya
xəbər veriblər. Həmin andaca Ustinov mənə zəng vurdu və bildirdi
ki, artıq 40 dəqiqədən sonra təyyarə Almaniyada məni gözləyəcək,
təcili gəl. Ustinovla Andropov həmkar olmaqla yanaşı, həm də yaxın
dost idilər. Mən birbaşa Krıma uçdum. Andropovun vəziyyəti ağır
idi. Biz onu Moskvaya xəstəxanaya çatdırdıq. Ancaq gec idi. O mənim
əllərimin arasında öldü, çox sakit və səssiz-küysüz. Yalnız bir
cümlə dedi: "Yevgeni İvanoviç, bağışlayın, mən həkimə qulaq asan
xəstə olmadım".
Akademik Çazov SSRİ rəhbərlərinin arasında çox hadisələrin şahidi olub. Tanınmış kardioloq öz xatirələrində həmin məqamlara da toxunub:
- Brejnevin sağlamlıq durumu kəskinləşəndə mən bu haqda ilk olaraq
Andropova məlumat verdim. Andropov xahiş etdi ki, Suslova təcili
məruzə edim. Suslov məni dinlədikdən sonra dedi ki, mən bu
məsələlərə qarışmıram. Gələcək Baş katib məsələsini mən tək həll
etmirəm. Bu ümumi şəkildə həll olunmalıdır. Təbii ki, mən siyasətçi
olmadığıma görə, müdaxilə etmirdim. Məsələ çox tezliklə həll
olundu. Brejnevin ölümündən sonra Andropov ölkənin yeni rəhbəri
oldu. Andropov Brejnevdən fərqli olaraq çox sadə həyat tərzi
sürürdü. Brejnev mükafat, ailəsi isə brilyant həvəskarı idi.
Andropovun kabineti isə mənim kabinetimdə bəlkə də üç dəfə kiçik
idi. Həmçinin mənzili də. O bütün həyatını işə bağlamışdı. Səhər
9-da gəlirdi, axşam 11-də işdən çıxırdı. Belə iş saatı istirahət
günləri də davam edirdi. Çox təsirli lirik şeшrlər yazırdı. Mən
deyərdim ki, o Vətəninin əsl əsgəri idi. Andropov hakimiyyəti davam
etsəydi siyasi hadisələr istiqamətini başqa səmtə yönəldəcəkdi. Ən
əsası isə Qorbaçov Kremlin birinci kürsüsünə sahib olmayacaqdı.
Qorbaçovla mənim aramda vaxtilə hələ o Stavropolda işləyən dövrlərdən dostluq münasibətləri olub. Bu münasibət uzun illər davam edib. Mən onun hakimiyyəti dövründə səhiyyə naziri təyin olunmuşam. Bir dəfə televiziya kanallarının birində kiçik bir tənqidi fikir söyləmişdim. Səhərisi günü Qorbaçov özü mənə zəng vurub incikliyini bildirdi. Mən isə elə telefonda onu hara lazımdırsa, ora göndərdim. Həmin gündən biz düşmən kimiyik. Mən onu çox məsələlərdə günahlandırıram və onun haqqında hər şeyi bilirəm.
Akademik Yevgeni Çazov jurnalistlərlə müsahibələrinin birində bildirib ki, növbəti xatirələr kitabında Mixail Qorbaçov haqqında bildiyi son hərfi də işıqlandıracaq.
-
Nida Xəbər 07:50
Blinken Azərbaycanın kəndlərinin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışladı
-
Magazin107:25
Azərbaycanlı aktrisa əzələlərini nümayiş etdirdi - FOTOLAR
-
İdman03:18
“Mançester Yunayted”in ən seksual azarkeşi - FOTOLAR
-
İdman01:45
Məşhur kluba ağır cəza - 18 xalı silindi
-
Sosial01:01
Azərbaycana qaytarılan dörd kəndin sakinləri DANIŞDILAR - VİDEO
-
Qoroskop00:31
Günün qoroskopu: köklü yeniliklər başlanır
-
Magazin119 Aprel 23:15
Nazpəri illər sonra İlhamə Quliyeva ilə küsülü olmasının səbəbini açıqladı - VİDEO
-
Hadisə19 Aprel 22:48
Bakı metrosunda OLAY