Nida.az
"ABŞ Azərbaycana silah satmalıdır" - Corc Fridman
ABŞ-ın yeni müttəfiqlik strukturunda Qafqazda Azərbaycan əsas dayaq olmalıdır
ABŞ-da yerləşən “Stratfor” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Corc
Fridman hesab edir ki, Amerikanın Ukrayna böhranında özünü necə
aparmasından regionun gələcək taleyi asılı olacaq.
Publika. Az “Azadlıq radiosu”na istinadən xəbər verir ki, ABŞ
Rusiya ilə “fərdlər əleyhinə mənasız sanksiyalar” dili ilə də
danışa bilər, Rusiya ilə konfrantasiyaya getmək yolunu da seçə
bilər.
Əgər ikinci yolu seçməsə, yəni Rusiyanı yerinə oturtmağa nail
olmasa, onda Rusiya ətrafındakı ölkələr - Estoniyadan Azərbaycana
qədər – bundan belə bir qənaətə gələcəklər ki, əgər ABŞ kənardan
baxırsa və Avropa daxilində fikir ayrılığı varsa, elə gedib Rusiya
ilə dil tapmalıdırlar. Bu da Rusiyanın regiondakı gücünü artıracaq,
Rusiyanın Avropanın içərilərinə doğru nüfuz etməsinə yol
açacaq.
C. Fridman yazır ki, halbuki ABŞ bu hegemonluğun qarşısını almaq
üçün 3 müharibə etməli olub: (1-ci Dünya Müharibəsi, 2-ci Dünya
Müharibəsi və Soyuq Müharibə). İndi yenidən buna imkan vermək, 1
əsrlik strategiyanın süqutu demək olardı.
Friedmana görə, indiki vəziyyətdə Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı iki
seçimi var. Ya geri çəkilməli – bu da inandırıcı görünmür, ya da
Baltik dövlətləri, Moldova və Qafqazda Qərb üzərində sürətli
diplomatik və siyasi qələbələr qazanmaqla tutduğu yola davam
etmək.
Araşdırma Mərkəzinin rəhbəri yazır ki, Estoniya-Azərbaycan
xəttindəki ölkələr Rusiyanın gücü ilə üzbəüz dayanaraq öz
müstəqilliklərini qorumağa çalışırlar. Bu məsələdə NATO bir alyans
olaraq onlara lazımi köməkliyi edə bilməz. Çünki alyansın bəzi
ölkələri düşünür ki, belə məsələlərə müdaxilə etməyə, buna maliyyə
ayırmağa xüsusi ehtiyac yoxdur.
Fridmana görə, bu məsələdə ABŞ təşəbbüsü öz əlinə almalı,
sözügedən ölkələri NATO-dan yan keçərək qorumaq üçün strategiya
işləyib hazırlamalıdır.
Ukraynanı uduzan Rusiya bunun əvəzini Baltik dövlətləri, Moldova
və Qafqazda çıxmağa çalışa bilər. Buna görə də ABŞ həmin strategiya
və müttəfiqlik münasibətlərini Polşa, Rumıniya və Azərbaycan kimi
mühüm dayaqlar üzərində qurmalıdır.
Fridman düşünür ki, ABŞ-ın bu yeni müttəfiqlik strukturunda
Qafqazda Azərbaycan əsas dayaq olmalıdır. Azərbaycan müsəlman
dövləti olsa da, dünyəvi dövlətdir. Həm regionda radikal
islamçılığın, cihadçılığın yayılmasının qarşısını ala bilər, həm də
Gürcüstanı dəstəklədiyi üçün Avropa üçün bir enerji dəhlisizi
rolunu oynayır.
Qonşu Ermənistanda rus qoşunları yerləşir, onun Moskva ilə uzun
müddətli anlaşması Dağlıq Qarabağda, Azərbaycanda gərginliyi artıra
bilər. Əvvəlcə bu, ABŞ üçün birinci dərəcəli əhəmiyyətə malik
məsələ deyildi, indi birinci dərəcəlidir. Gürcüstanın və onun
limanlarının təhlükəsizliyi ittifaqa Azərbaycanın da cəlb
edilməsini tələb edir.
Fridman hesab edir ki, Azərbaycan daha böyük strateji məqsədlərə
xidmət edə bilər. Çünki Rusiya qazından xeyli asılı olan Şərqi
Avropa üçün yeganə iri alternativ enerji mənbəyi və dəhlizidir. Ona
görə də Avropanın mərkəzinə sürətlə alternativ kəmərlərin çəkilməsi
ilə yanaşı Azərbaycan özünü müdafiə etməsi üçün hərbi avadanlıqla
təmin edilməlidir (özü də başqa dövlətlərdən fərqli olaraq bunun
pulunu ödəməyə pulu var)
Fridman yada salır ki, bəziləri ABŞ-ın dəyər verdiyi demokratik
dəyələrin heç də hamısını bölüşməyən ölkələrin belə ittifaqa cəlb
edilməsinin düzgün olmayacağını deyə bilərlər. Bəlkə də bu
doğrudur. Amma bu da var ki, Soyuq Müharibə dövründə ABŞ Şahın
idarə etdiyi İran, eləcə də Türkiyə, diktaturanın mövcud olduğu
Yunanıstan kimi ölkələrlə ittifaqa girib. Bundan başqa 1971-ci
ildən sonra Çin ilə. İndi Azərbaycan tənqid edilir. Halbuki əgər
enerji Azərbaycandan yox, Rusiyadan gəlsə, Ukrayna hadisələrinin
sonu faciə ilə bitəcək. C. Fridman düşünür ki, ABŞ Dövlət
Departamenti Azərbaycana münasibətdə tənqidlərində sərt
olmamalıdır, çünki indi realpolitik vaxtıdır.
Fridman qeyd edir ki, ABŞ daha çevik siyasət yürütməli və
Azərbaycan, Polşa, Rumıniya kimi ölkələri həm silah, həm də
təlimlərlə gücləndirməlidir. Bu ölkələrə hava hücumundan müdafiə
sistemləri, hücum vertolyotları, rabitə avadanlığı ilə köməklik
edilə bilər.
Aydəmir
-
Sosial22:50
Əhaliyə ŞAD XƏBƏR: pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
İdman22:24
UEFA-dan Avro-2024-lə bağlı YENİLİK - Yekun qərar bu tarixdə veriləcək
-
Magazin222:00
Sevgilisi məşhur aktrisanı döydü: "Aylarla..."
-
Sosial21:36
Daxili İşlər Nazirliyi əhaliyə ÇAĞIRIŞ ETDİ
-
İnanc21:24
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
Sosial20:24
Şahmar Hüseynova yeni VƏZİFƏ VERİLDİ - FOTO
-
Maraq dünyası20:15
"Tarqovı"da çiy ətdən libas geyinən qızdan QƏRİBƏ HƏRƏKƏTLƏR - VİDEO
-
Art19:36
Azərbaycan və Türkiyə birgə film çəkəcəklər - ADI AÇIQLANDI