Nida.az
İstanbul zirvəsi: Əliyev-Ərdoğan görüşü və yeni siyasi manevrlər - TƏHLİL
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Türkiyədə işgüzar səfərdədir. Dövlət başçısı 23-24 may tarixlərində İstanbulda keçirilən Ümumdünya Humanitar Sammitində iştirak edir. BMT Baş katibi Pan Gi Mun və bir çox dünya liderlərinin də qatıldığı sammitdə Azərbaycanın da yer alması ölkənin beynəlxalq münasibətlər sistemindəki yeri baxımından əhəmiyyətlidir.
Azərbaycanın bu sammitdə yer alması iki mühüm amildən irəli
gəlir.
Birinci: Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
nəticəsində dünyanın ən böyük humanitar problemini yaşayan ölkədir.
Hazırda 1 milyondan artıq qaçqın və məcburi köçkün öz evlərindən
didərgin düşüb.
İkinci: Humanitar problemdən əziyyət çəkən ölkə olaraq Azərbaycan bu gün dünyanın bir çox yerində baş verən humanitar fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılmasında fəal rol oynayır. Prezident İlham Əliyevin sonuncu dəfə Suriya problemi ilə bağlı Londonda keçirilən humanitar zirvəyə qatılması, dünya liderləri ilə birlikdə yardım əlini uzatması da bunu göstərdi.
125 ölkədən dövlət və hökumət rəhbərlərinin, həmçinin yüksək
vəzifəli şəxslərin iştirak etdiyi zirvədə yer almağın Azərbaycana
bir çox divident gətirəcəyi də şübhəsizdir.
Nüfuz: 125 ölkə ilə yanaşı, müxtəlif beynəlxalq
təşkilatların yer aldığı sammitdə iştirak hər şeydən öncə
Azərbaycanın nüfuzundan xəbər verir. Həmçinin, bu nüfuz sammitdə
iştirakla daha da artacaq. Ermənistanın sammitdə iştirak etməməsi
də diqqətdən qaçmır. Çünki bu ölkə həm humanitar fəlakətin
yaşanmasına səbəb olub, həm də indiyə qədər heç bir humanitar
problemin həllində yer almayıb. Digər tərəfdən, sammitin məhz
İstanbulda keçirilməsi erməniləri bu imkandan məhrum edir.
Dünya ictimaiyyəti: Azərbaycan sammitdə
Ermənistanın təcavüzü nəticəsində yaşadığı humanitar problemi bir
daha gündəmə gətirmək imkanı qazanır. I Qarabağ müharibəsi zamanı
baş verənlər, həmçinin, “dördgünlük müharibə”də məğlub olan
Ermənistanın 23 apreldən başlayaraq, cəbhəboyu kəndlərdə yaşayan
mülki əhaliyə qarşı hücumları və bunun nəticələri İstanbulda
toplaşacaq dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırılacaq. Bu,
ermənilərin dezinformasiya siyasətini ifşa etmək üçün Azərbaycana
önəmli platforma verir.
İkitərəfli münasibətlər: Azərbaycan liderinin
İstanbula gələn müxtəlif ölkələrin rəhbərləri ilə birbaşa təmas
quracağı qarşılıqlı münasibətlərin inkişafına təkan
verəcək.
***
Azərbaycan liderinin Türkiyəyə səfəri sözügedən sammit
çərçivəsində olsa da, onun Türkiyə lideri Rəcəb Tayyip Ərdoğanla
ikitərəfli görüşü də gözləniləndir. Son siyasi proseslər, xüsusilə
Dağlıq Qarabağ məsələsi ətrafında baş verənlər fonunda iki türk
liderin konsultasiyalarına ehtiyac var.
1. Vyana görüşündən sonra təmas xəttində sakitlikdir. Ehtimallar var ki, görüşdən sonra ilk növbədə atəşkəs rejiminin möhkəmləndirilməsi, daha sonra münaqişənin həlli prosesi üçün real danışıqların bərpası haqda razılıq olub. Ermənistan prezidenti aprel eskalasiyasından sonra bildirdi ki, yalnız atəşkəsə nəzarət mexanizmlərinin qurulmasından sonra danışıqlara dönə bilər. Görünür, rəsmi Bakı Sarkisyanın dilindən tutub. Vyanada nəzarət mexanizminə razılıq verməklə, qarşıdakı yaxın dövrdə münaqişənin həlli üçün İrəvanın öhdəlik götürməsinə nail olub. Təbii ki, bütün beynəlxalq tərəflər “Madrid prinsipləri”nin tərəfdarıdır və bu format torpaqların qaytarılmasını nəzərdə tutur.
Lakin Rusiya və ABŞ-ın münaqişə üzərində öz maraqları var və hər iki tərəf Qarabağ məsələsindən regiona hakim olmaq üçün istifadə etmək niyyətindədir. Bakı bunu anlayır. Hesab etmək olar ki, Prezident İlham Əliyev İstanbulda Ərdoğanla bu məsələləri müzakirə edəcək və iki türk lider birgə addımlar üçün saatlarını yoxlayacaqlar.
2. Azərbaycan liderinin qatıldığı sammit
Ukrayna prezidenti Pyotr Poroşenkonun iştirakı, Rusiya prezidenti
Vladimir Putinin isə gəlməkdən imtina etməsi ilə də diqqəti cəlb
edir. İndiki məqamda Rusiya ilə gərgin münasibətlərə sahib olan
Türkiyə Ukrayna ilə yaxınlaşaraq, Moskvaya qarşı regionda güc
formalaşdırmaq siyasətini izləyir. Təyyarə olayından sonra keçmiş
baş nazir Əhməd Davudoğlunun Kiyevə səfəri də bunu deməyə əsas
verirdi. Hətta Rusiya KİV-i bir müddət öncə Ankaranın Ukraynanı
Türkiyə-Azərbaycan-Gürcüstan oxuna cəlb etmək niyyətində olduğunu
yazmışdı. Hesab etmək olar ki, İstanbulda Azərbaycan, Türkiyə və
Ukrayna rəhbərləri bu məsələni müzakirə edə bilər.
Bu amil rəsmi Bakının siyasi manevrləri baxımından önəmlidir.
Məsələ indiki məqamda Rusiyaya qarşı hansısa qəti addım atmaq
deyil. Rusiya ilə münasibətlərin yaxşı olduğu bir zamanda, xüsusilə
Qarabağ ətrafındakı situasiya fonunda Azərbaycan buna getməyəcək.
Lakin Bakının etdiyi siyasi manevrlər Moskva üçün onun dəyərini
daha da yüksəldəcək. Azərbaycanı itirməmək üçün Rusiya bir çox
güzəştlərə gedə bilər. Təbii ki, burada rəsmi Bakının əsas istəyi
olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllidir. Rusiya aprel
döyüşlərindən sonra bu istiqamətdə aktiv işə başlayıb. Azərbaycan
liderinin İstanbuldakı manevrləri isə bu prosesi daha da
sürətləndirə, hətta məsələnin həlli üçün Kremlin İrəvana
təzyiqlərini artırması ilə nəticələnə bilər.
Asif Nərimanlı
-
Nida Xəbər 09:30
Bakıda bu ərazi sökülür - Sakinlər narazıdır
-
Avropa09:00
Putinin sabiq həyat yoldaşı Lyudmilanın hazırkı ərinin villası bu ölkədə müsadirə edildi
-
Nəqliyyat08:25
Paytaxtın bu yollarında tıxac yarandı - SİYAHI
-
Sağlamlıq07:37
Yaz aylarında infarkt riski artır - Hansı tədbirləri görmək lazımdır?
-
Ekopublika.az07:25
Azərbaycanda bəzi ərzaq məhsulları ucuzlaşdı - VİDEO
-
Nida Xəbər 02:19
Paris Bakı ilə münasibətlərin normallaşması üçün addım atmasa... - Hadisələr necə inkişaf edəcək?
-
Qoroskop00:46
Günün qoroskopu: şəxsi həyatınızda ciddi dəyişikliklər ola bilər
-
Hadisə17 Aprel 23:11
Aytən Səfərovanın düşdüyü qəzada ölən gəncin FOTOSU