Nida.az
“SAM bağlanmalıdır”- Fərhad Məmmədova sərt ittihamlar
Avrasiya İnstitutunun ekspertlər şurasının üzvü, politoloq Adıgözəl Məmmədov Publika.Az-a müsahibəsində SAM-ın fəaliyyətini ciddi tənqid edib.
- Bu günlərdə Prezident Administrasiyasının yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (SAM) fəaliyyətini tənqid etdiniz. Əsas çatışmazlığı nədə görürsünüz?
- SAM dövlət aparatında siyasi rəhbərliyə kömək məqsədilə
yaradılıb. Bunun nümunəsi kimi Rusiyanın Strateji Araşdırmalar
İnstitutunu göstərmək olar. Güman ki, Azərbaycanda da SAM rus
təcrübəsindən qaynaqlanaraq yaradılıb. Mən bir çox strateji
araşdırmalar institutlarında olmuşam, əlaqələrim, təmaslarım var,
müxtəlif konfranslarından iştirak etmişəm, o cümlədən Rusiya
strateji Araşdırmalar İnstitutunda. Onların mərkəzi ofisindən
qəsbkar ermənilərin Azərbaycana təcavüzünü ifşa etmişəm, BMT-nin
icra edilməyən qətnamələrini gündəmə gətirmişəm. Bu baxımdan SAM-ın
niyə mövcud olması missiyası mənə məlumdur. Lakin indiyə qədər
Azərbaycanda SAM-ın nə iş gördüyü, hansı fəaliyyət göstərdiyi məlum
deyil. Yalnız bir iki xarici səfərlər, növbətçi fikirlər, növbətçi
münasibətlər sərgilənir. Ortada intellektual potensialdan
qaynaqlanana hər-hansı bir araşdırma, tədqiqat yoxdur. Bu
yaxınlarda erməni terrorizmlə bağlı QHT-lərin bir konfransı var
idi. Bu istiqamətdə Azərbaycanda İnsan Haqları İnstitutu, AMEA-nın
Tarix İnstitutu müəyyən fəaliyyətlə məşğuldur, həmçinin güman ki,
MTN-nin də nəznində bununla bağlı işçi qrupu fəaliyyət göstərir.
Amma bu birbaşa SAM-a aid olan məsələdir. Azərbaycan torpaqları
işğal altındadır, bu ən zəif nöqtəmizdir. Bu qurum əsas işini bu
istiqamətdə aparmalı, bu məsələləri dünya ictimaiyyətinə
çatdırmalı, ciddi tədqiqatlar ortaya qoymalıdır. Yoxsa 3-5 cavanın
Avropanın hansısa ölkəsinə səfər etməsi, növbətçi bəyanatlar
verməsi ilə iş bitmir, dövlət də onları bun un üçün
maliyyələşdirmir. Etiraf olunmalıdır ki, SAM ortaya ciddi bir
məhsul qoymayıb. Digər ölkələrin institutları ilə, xüsusilə də
Rusiyanın bu istiqamətdə çalışan institutu ilə müqayisə edəndə
aradakı fərq görünür. Rusiya institutunda Baltikyanı ölkələr, Uzaq
Şərq, Qafqaz və digər regionlar üzrə şöbələr fəaliyyət göstərir.
Onların mərkəzi ofisində kitabxanalarında olmuşam, özlərinin nəşr
etdirdiyi kitabların sayı bir kitab dükanında olan kitabların sayı
qədərdir. Hər biri də ciddi tədqiqat əsərləridir. İldə 50-60 ciddi
kitab çap edirlər. Yoxsa çıxışlar toplusu çap etməklə “tədqiqatla
məşğuluq” deyilə bilməz.
- Siz SAM rəhbərinin Rusiyaya qarşı səsləndirdiyi bəyanatı da tənqid etdiniz. İndiki məqamda belə bir bəyanatın rəsmi şəxs tərəfindən səslənməsi nə dərəcədə doğru ola bilər?
- Bu çox təcrübəsiz gedişdir. Bu gün etiraf edilməlidir ki,
Azərbaycan-Rusiya, Azərbaycan-ABŞ və Qərb siyasəti siyasi
rəhbərliyin müdrüklüyü nəticəsində balanslaşdırılmış formada
aparılır. Bu siyasətin nəticəsi olaraq, bu gün Azərbaycan
post-sovet məkanında müstəqil siyasət aparan dövlətdir. Bu
istiqamətdə cənab Prezidentin apardığı siyasət sözün həqiqi
mənasında müqayisə olunmazdır. Amma belə bir kontekstdə, Heydər
Əliyevin təbirincə desək zərif saplar üzərində oturmuş xarici
siyasətdə Fərhad Məmmədovun yerli və yersiz qlobal gücə qarşı
bəyanatları dövlətlərarası münasibətlərdə problemlərə yol açır.
Məhz bu nöqteyi-nəzərdən hesab edirəm ki, bu cür bəyanatlar vermək
siyasi təcrübəsizlikdən irəli gəlir. Bizim bəyanat vermək üçün
yetərincə politoloq ordumuz var və onlar bunu edirlər. Fərhad
Məmmədovun işi isə yuxarıda qeyd etdiyim ciddi istiqamətlər üzrə
məhsullar ortaya qoymaqdır.
- Yəni hesab edirsiniz ki, SAM-ın belə nəticəsiz fəaliyyəti
rəhbərlikdən asılıdır?
- Hətta mən hesab edirəm ki, Azərbaycan timsalında SAM-a ehtiyac
olması sual doğurur. Çünki AMEA-da, eləcə də müvafiq qurumlarında
müəyyən spesifik tədqiqatla məşğul olan qruplar var. Prezident
Administrasiyasında böyük bir ictimai-siyasi məsələlər şöbəsi
fəaliyyət göstərir ki, orda yetərincə bişmiş mütəxəssislər çalışır.
Bundan başqa Azərbaycanın siyasi innovasiyalar şöbəsi var. Bu qədər
uğurlar içində SAM özünü göstərmədiyi üçün düşünürəm ki, bu quruma
lüzum yoxdur.
- Belə bir vəziyyətdə qurumun bağlanması məsələsi ortaya
çıxır?
- Əgər bu şəkildə fəaliyyət göstərəcəksə, SAM bağlanmalıdır.
Dediyim kimi, Rusiyanın müvafiq qurumu ildə 60 ciddi əsər ortaya
qoyur. Ola bilsin ki, bu Rusiya masştabı üçün vacibdir. Amma SAM 60
olmasın, heç olmasa 16 ciddi əsər ortaya çıxartsın. Bu baxımdan,
mövcud vəziyyətdə SAM-ın mövcud olmasına ehtiyacın olub-olmaması
maraqlıdır.
- Amma maraqlı məqam var ki, bu quruma dövlət tərəfindən
kifayət qədər maliyyə dəstəyi göstərilir.
- Təbii ki, maliyyə vəsaiti kifayət qədərdir. Mən bilirəm ki,
SAM-da çalışanlar yüksək maaş alırlar. Amma onlar turistik
politikadan başqa heç nə izləmirlər. Əgər hansısa məsələni tədqiq
edirlərsə regionlara getmək, arxivlərdə işləmək, kitabxanalarda
olmaq lazımdır. Heç olmasa vizual tədqiqat aparılmalıdır. Bu işlərə
maliyyə xərcləməyə dəyər. Yoxsa, hərə bir ölkədə konfrans təşkil
edəcək, iki günlük turist kimi gedib gələcək. Əgər mənim sözümü
qəribçiliyə salırlarsa Rusiyanın müvafiq institutunun ötən ilki
fəaliyyətinə baxsınlar. Araşdırsınlar ki, həmin institutunun
əməkdaşları xarici ölkəyə nə qədər səfər edib, hansı işləri görüb,
hansı tədqiqatlar ortaya qoyulub. O zaman anlayacaqlar.
Asif Nərimanlı
-
Magazin112:56
Xalq artistindən valideynlərə və müəllimlərə MÜRACİƏT - VİDEO
-
Ekologiya12:31
Sabaha olan hava PROQNOZU - 20 dərəcə isti
-
Cənubi Qafqaz12:01
Paşinyan Şahramanyana cavab verdi - İrəvanda “mühacir hökumət” davası
-
Hadisə11:46
Ağdərədə qumbaraatan tapıldı - FOTO
-
İdman11:06
"Qarabağ"ın futbolçusu Fransa klubu ilə anlaşdı - FOTOFAKT
-
Dünya10:56
NATO Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır - Bu ölkədən hücuma keçəcəklər
-
Nida Xəbər 10:30
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
-
Magazin110:05
Elza qəzəbləndi: "Küçə sözlərinə əl atırlar" - VİDEO