Nida.az
Azərbaycana qarşı “ekoloji propoqanda”: Bakının yolu kimin marağı ilə toqquşur? - Təhlil
Avropanın soyuq qışa, elə bu qədər də soyuq hesab olunan Rusiyaya qarşı yeni mənbə hesab etdiyi Bakının ümumi mənzərədə Rusiyaya doğru yaxınlaşdığı görünür. Xüsusilə, sanksiyalara qarşı Moskvaya yardım əlini uzatması, son günlər yüksək səviyyədə qarşılıqlı səfərlər bunu iddia edən ekspertlərə əsas verir. Lakin İtaliyanın “L'Espresso” qəzetində yayılan məqalə pərdəarxasında durumun fərqli olduğunu göstərir. Bakı yenə təzyiqlərlə üz-üzədir.
Bu həm Qərb, həm də Rusiya tərəfindən gəlir. Azərbaycan tərəflər
arasında nə qədər məsafəli və maraqlarına uyğun siyasət aparmağa
cəhdlər etsə də, hardasa böyük güclərin təzyiqindən bəzən bezmiş
vəziyyətə düşür. Hansı ki, ARDNŞ-in vitse-prezidenti Elşad
Nəsirovun İtaliya mediasına müsahibəsində dedikləri bu baxımdan
diqqət çəkir. Söhbət böyük coğrafiyanın taleyində mühüm rol oynayan
boru kəmərlərinə qarşı absurd hesab edilə biləcək ətraf mühitin
çirkləndirilməsi iddialarından gedir.
TAP boru kəmərinə qarşı İtaliyada aparılan antitəbliğatı şərh
edən E. Nəsirov “L'Espresso”ya müsahibəsində deyir:
“İtaliyada Adriatik dənizinin altından çəkiləcək və nəticədə
bizim qazımızı Apennin yarımadasına çıxaracaq boru kəmərinin
ekoloji fəsadlarından narahatdırlar? Bu narahatlıqların əsassız
olmasının ən yaxşı sübutu odur ki, indiyə qədər Xəzərin nərə
balıqlarının seksual həyatı nə quyulardan, nə də boru kəmərlərinin
yırğalanmasından təsir görməyib” - deyə E.Nəsirov ironiya ilə
bildirib.
Qəzet yazır ki, vaxtilə Rusiyada işləmiş eks-diplomat Nəsirov Azərbaycan qazını İtaliya üzərindən Avropaya çıxaracaq qaz kəmərinin taleyinin bu cür zarafatla həll edilmədiyini bilir. Çünki azərbaycanlılar ölkənin gələcəyi üçün qazın Avropa bazarına çıxarılmasının nə dərəcədə mühüm olduğunu nəzərə alırlar. Ancaq bu səylər Avropanın iri qaz təchizatçısı olan “Qazprom”un maraqları ilə toqquşur.
Hazırda İtaliyanın Adriatik dənizi sahillərindəki Apennin yarımadasının yerli hakimiyyəti TAP kəmərinin bu ərazilərdən keçməsinə qarşı çıxır. Həmçinin yerli ekoloqlar və bəzi italiyalı siyasətçilər TAP-a qarşı təbliğat aparır. Baxmayaraq ki, İtaliya hökuməti artıq kəmərin marşrutunu təsdiq edib.
“Doğrudur, Avropaya ildə 154 milyard kubmetr qaz ixrac edən
“Qazprom”dan fərqli olaraq Azərbaycan bu kəmərlə ildə cəmi 10
milyard kubmetr qaz nəql edəcək. Lakin ona da heç bir şübhə yoxdur
ki, azərbaycanlıların Qərbə istiqamət götürməsi Moskvanın qətiyyən
xoşuna gəlmir” - qəzet qeyd edir.
“L'Espresso” xatırladır ki, SOCAR İsveçrədə yanacaqdoldurma məntəqələrinə malik şirkəti alıb, habelə Yunanıstanın enerji sisteminə nəzarət edən DESFA-nın səhmlərini, DEPA şirkətinin törəməsi “Enel”i əldə edib. Bu arada ruslar Avropaya TAP-la eyni vaxtda “Cənub axını” kəməri ilə çıxmaq istəyirlər.
Elşad Nəsirov isə deyir ki, “Cənub axını” Avropaya daha çox qaz
nəql etməyə imkan versə də yeni mənbə deyil: “Digər tərəfdən,
Azərbaycan 90 faiz enerjidaşıyıcılarının ixracından asılıdır, onun
iqtisadi artımı faydalı qazıntı yataqlarının istismarı ilə sıx
bağlıdır”.
ARDNŞ vitse-prezidenti keçmiş italiyalı şoumen, hazırda “5 Star”
adlı siyasi hərəkata başçılıq edən və parlamentdə 23 faizlik
fraksiyası olan Beppe Qrillonun TAP əleyhinə çıxışlarına şərh
verib.
“Mən ancaq onu deyə bilərəm ki, TAP-ı dəstəkləməyən Beppe Qrillo
Rusiya qəzetlərindən birinə müsahibəsində deyib ki, SOCAR-ın
İtaliyadakı çəkisini azaltmaq üçün mümkün olan hər şeyi edəcək.
Ancaq o, heç kimə demir ki, biz bu gün sizin ölkənizdə heç alışqan
doldurmağa da qaz satmırıq. Başqa sözlə, TAP-a qarşı təbliğat sonda
Moskvanın xeyrinədir” (virtualaz.org).
Göründüyü kimi, Azərbaycanın öz maraqlarına uyğun siyasəti heç
də xoş qarşılanmır, hansı ki, bu siyasət hansısa cəbhədə yer almaq,
yaxud hansısa cəbhənin digər cəbhəyə qarşı müharibəsində iştirakçı
olmaq deyil. Bakı sadəcə öz xalqının gələcək rifahı üçün çalışır və
bu addımlar eləcə də Cənubi Qafqaz üçün də sərfəlidir. Eyni
zamanda, söhbət Avropanın enerji təhlükəsizliyindən gedir.
Görünən nədir? Avropada hansısa populist siyasətçilər
Azərbaycanı daim hədəfə alır, ittihamlar irəli sürür.
İtaliyada isə hansısa yerli lobbi qrupları nəhəng bir layihəni
“ekoloji propaqanda” adı altında dayandırmaq istəyir. İtaliyada
Rusiyanın geniş qol-qanad açdığını nəzərə alsaq, təbii olaraq,
daşın altında Moskvanın olduğunu düşünə bilərik. Hansı ki, TAP
Avropanın Rusiya qazından xilasının ilk təməlidir. Bununla,
“Şahdəniz” qazı Türkiyəyə, ordan da İtaliyaya qədər gedib çıxacaq.
Sentyabrın 20-da Bakıda “Cənub dəhlizi”nin təməlqoyma mərasimi
keçirildi. Planlaşdırmaya görə, 2018-ci ildən etibarən Bakı ildə 10
milyasrd kubmetr qazı Avropaya çıxaracaq. Bu həcm avropalılar üçün
azlıq etsə də, gələcəkdə türkmən qazının xəttə qoşulması düşünülür.
Belə ki, Xəzərin dibi ilə Türkmənistandan Azərbaycana çəkiləcək
“Transxəzər” boru kəməri Bakıda TANAP-a qoşulacaq, ordan da TAP
vasitəsilə cənubi Avropaya çıxarmaqla ən azından “Köhnə Qitə”nin
cənubunu soyuq qışdan qorumaq mümkün olacaq. Bu məsələdə Bakı ilə
Aşqabad razılaşıb, lakin əsas qarşı çıxan yenə Rusiyadır və Xəzərin
statusunun hələ də həll olunmamasının əsas səbəblərindən biri də
budur.
Maraqlıdır ki, “Transxəzər” layihəsində əsas etirazlardan biri
Xəzərin ekoloji vəziyyəti ilə bağlıdır.
Rusiyalı politoloq, Xəzər Əməkdaşlıq İnstitutunun baş direktoru Sergey Mixeyev iki gün öncəki açıqlaması da yaranmış suallara aydınlıq gətirir. Belə ki, politoloqun fikrincə, konsepsiyanın məqsədi Mərkəzi Asiya neft-qaz axınlarını Rusiyadan yan keçməklə həyata keçirmək və bunu Cənubi Qafqaz vasitəsilə Avropaya çatdırmaqdır: “Beləliklə, Rusiyanın Mərkəzi Asiya regionu ilə əlaqələrini zəiflətmək, eyni zamanda Çinin təsirini azaltmaq, bununla yanaşı, yerli hakimiyyətləri Qərblə əməkdaşlığa sövq etməkdir. Transxəzər kəməri Avropanı alternativ neft və qazla təmin etməklə yanaşı, Rusiyanın post-sovet məkanı ölkələrindən kənarlaşdırır.
Lakin rusiyalı ekspert hesab edir ki, bu, ssenarinin görünən
tərəfidir”.
Mixeyev ssenarinin görünməyən tərəflərindən danışır. Hansı ki,
iddialara görə, Qərb gələcəkdə istədiyi hakimiyyəti rahat şəkildə
dəyişdirmək, istədiyi şəxsi hakimiyyətə gətirmək ssenarisini həyata
keçirdir.
Bu bir qədər müzakirə edilməsi lazım olan məsələdir. Lakin hazırda rəsmi Bakının müstəqil siyasi addımlarının qarşısına tramplinlər düzülür və çox maraqlıdır ki, bu maneələr Rusiya və Qərb tərəfindən bərabər şəkildə, hər birinin öz araqlarına uyğun tətbiq edilir. Bu baxımdan, Azərbaycanı qarşıdurma poliqonuna çevirmək cəhdləri var. Amma bunun nə dərəcədə alına biləcəyi həmişə sual altında olub. Çünki buna qədər və bu gün rəsmi Bakı alovun içindən sağ çıxa bilib.
Asif Nərimanlı
-
Avropa03:43
Meqan Markl Keyt Middletonun xəstəliyindən necə istifadə etdi? - ŞOK DETALLAR
-
Avropa02:00
Azərbaycanlı jurnalist Kiyevdə vəfat etdi - FOTO
-
Magazin101:41
Azərbaycanda tanınmış müğənni üçün 2-ci dəfə TOY ÇALINACAQ - VİDEO
-
Magazin100:30
“Sonradan soyunanda göz öyrəşmir” - FOTO
-
Qoroskop00:15
Günün ULDUZ FALI: çox ciddi münaqişə baş verə bilər
-
Sosial28 Mart 22:50
Əhaliyə ŞAD XƏBƏR: pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
İdman28 Mart 22:24
UEFA-dan Avro-2024-lə bağlı YENİLİK - Yekun qərar bu tarixdə veriləcək
-
Magazin228 Mart 22:00
Sevgilisi məşhur aktrisanı döydü: "Aylarla..."