Nida.az
Bakı və Ankara Qarabağda status-kvonu dəyişdirir – Ankara səfərinin əsas xətti
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2015-ci ildə də ənənəni pozmadan ilk səfərini Türkiyəyə etdi. “Niyə Türkiyə” sualına Bakı və Ankara arasındakı xüsusi münasibətlər baxımından artıq çoxdan cavab tapılıb. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın İlham Əliyevi Ankarada xüsusi törənlə qarşılaması, iki türk liderinin 2015-ci ildəki siyasəti ilk olaraq bir-biri ilə müzakirə etməsi təbiidir.
Səfər çərçivəsində Türkiyə ilə Azərbaycan arasında bir sıra
ikitərəfli sənədlər imzalandı, qarşıdakı dönəmdə müəyyən addımların
birgə atılmasına qərarı verildi, Türkiyə-Azərbaycan Yüksək
Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurasının dördüncü iclası baş
tutdu.
Lakin Azərbaycan liderinin Ankaraya səfəri tarixi ənənəni daşımaqla
yanaşı, son geosiyasi proseslər fonunda da bir sıra amillərə bağlı
ola bilər.
İlk diqqətçəkən məqam Rusiyanın “Cənub axını”ndan imtina etməsi və
“Türk axını” layihəsinin ortaya çıxmasıdır. Ehtimallara görə, bu
birbaşa Bakının əsas müəllifi olduğu TANAP və TAP layihələrinə
qarşıdır. Moskvanın “Türk axını” layihəsini “Cənub qaz dəhlizi”ndən
tez reallaşdırmaq niyyəti də bu təhlükəni artırır.
(http://publika.az/p/60862 - red).
Avropa Komissiyasının sədr müavini Maroş Şefçoviçin İlham Əliyevin
Ankara səfəri ərəfəsində Moskvaya uçması da təsadüfi olmaya bilər.
Bu baxımdan, İlham Əliyevin Ərdoğanla qapalı qapılar arxasında bu
məsələni müzakirə etməsi də təbiidir.
Hər iki liderin mətbuat konfransında bu məsələyə toxunması isə
Ankaranın Bakını təhlükə olmadığına inandırmasına çalışdığını
göstərir.
Mətbuat konfransında Ərdoğanın Azərbaycan Prezidentini aprelin
24-də Çanaqqalaya bayram tədbirinə dəvəti də diqqətçəkən əsas məqam
idi. Məhz həmin gün ermənilər qondarma “soyqırımın” 100 illiyini
qeyd etməyə hazırlaşırlar. Eyni təqvimdə Türkiyənin cümhuriyyət
tarixində önəmli yeri tutan Çanaqqalada İlham Əliyevlə Ərdoğanın
bir araya gəlməsi Ermənistana və dünyada erməni lobbisinə mesaj
olacaq. Bu mesajın ilkin elementləri səfər zamanı verildi: “Bütün
iddialara qarşı iki qardaş birlikdə mübarizə aparacaq”.
Səfər sonrası Ərdoğanın Ermənistan prezidenti Serj Sərkisyana
məktub ünvanlayaraq onu da Çanaqqalaya bayram tədbirinə dəvət
etməsi də ilginc idi. Ötən il Sərkisyan eyni dəvəti Türkiyə
Prezidentinə göndərmişdi. Ərdoğanın eyni dəvətlə Sərkisyanı
Çanaqqalaya çağırması rəsmi Ankaranın bu məsələdə geri
çəkilmədiyini göstərir.
Prezidentlərin mətbuat konfransında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə
toxunması və hər iki liderin Minsk qrupunun fəaliyyətini tənqid
etməsi, bəlkə də, səfərin əsas ana xətti idi.
“Görüşdə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı
məsələlər müzakirə edildi. Bir daha cənab Prezidentə
minnətdarlığımı bildirdim ki, Türkiyənin mövqeyi dəyişməz olaraq
qalır. Türkiyə bu məsələdə ədaləti, haqqı, beynəlxalq hüququ, öz
qardaşlarını dəstəkləyir. ATƏT-in Minsk qrupu bu işlərdə heç bir
nəticə hasil edə bilmir. Fəaliyyət var, ancaq əfsuslar olsun ki,
nəticə yoxdur”, - deyə Prezident İlham Əliyev bildirdi.
Rəcəb Tayyib Ərdoğan isə öz nöbvəsində Minsk qrupunu sərt tənqid
etdi: “Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həll edilməsinə dair aparılan
danışıqlardakı son vəziyyəti Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə
müzakirə etdik. Görünən odur ki, ATƏT-in Minsk qrupu “üçlüyü”
təəssüf ki, hələ də qərarlı addım atmayıb və problem “yolavermə
taktikası” ilə uzadılır. Bununla bağlı beynəlxalq qərarların
verilməsinə baxmayaraq, münaqişənin həllinin hələ də “yolavermə
taktikası” ilə uzadılması üzücüdür. Dağlıq Qarabağ probleminin
Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində sülh yolu ilə həll
edilməsi məsələsində Azərbaycana dəstəyimiz bundan sonra da davam
edəcək. Son dərəcə həssas olduğumuz, hər fürsətdə də dilə
gətirdiyimiz bu mövzu ilə bağlı Türkiyə olaraq mövqeyimiz qətidir.
Görüşümüzdə bunları da müzakirə etdik. Geriyə addım atmağımız da
əsla mümkün deyil!”
Hər iki liderin qəti mövqeyi 2015-ci ildə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
ətrafında yeni situasiyaların ola biləcəyi ehtimalını yaradır.
İlkin versiyaya görə, Bakı və Ankara münaqişənin həlli
istiqamətində səylərini birləşdirə və beynəlxalq vasitəçilərin
“yolavermə taktikası”ndan imtina edilə bilər. Bu, xüsusilə
Ankaranın Moskva ilə yaxınlaşması kontekstində inandırıcı görünür.
Türkiyə Rusiyanın neytrallığını təmin edir, Azərbaycan isə öz
torpaqlarını azad edir.
Bu versiya ABŞ-ın məşhur beyin mərkəzi “Stratfor”un şərhində də
təsdiqini tapır.
“Azərbaycan 2015-ci ildə Qarabağda status-kvoya etiraz etməyə
çalışacaq. Əsas diqqətini daxili və iqtisadi məsələlərə yönəldəcək
Rusiya çətin ki Qarabağ ətrafındakı toqquşmaları qarışacaq.
Sərhəddə daha çox gərginlik gözlənilir, amma qonşuların cəlb
edilməsi ilə irimiqyaslı hərbi əməliyyatlar ağlasığmazdır”, - deyə
Corc Fridmanın mərkəzi bildirir.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Ankaraya səfərindən öncə
Nazirlər Kabinetinin iclasında Dağlıq Qarabağla bağlı sərt
açıqlaması da bu fonda diqqət çəkir.
Görünür, Prezidenti İlham Əliyev türkiyəli həmkarı Rəcəb Tayyip
Ərdoğanla bağlı qapılar arxasında bu məsələni müzakirə edib.
Azərbaycan lideri öz torpaqlarını qaytarmaq işində Türkiyənin
mövqeyini bir daha dəqiqləşdirib. Ehtimal etmək olar ki, Türkiyə bu
məsələdə Bakıya hərbi yardımını da əsirgəməyəcək.
Azərbaycan prezidentinin “Azərbaycan və Türkiyənin müdafiə
sahəsində böyük planları var” sözləri bu baxımdan təsadüfi deyil.
Digər tərəfdən, Ərdoğanın çıxışında hərbi əməkdaşlıqla Dağlıq
Qarabağ münaqişəsi haqda sözlərini ardıcıllıqla səsləndirməsi də
müəyyən ehtimallara yol açır.
2015-ci ildə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı yeni
situasiyaların ola biləcəyini, status-kvonun dəyişməsinin gündəmə
gələcəyini ehtimal etmək mümkündür.
Asif Nərimanlı
-
Sosial16:36
Azərbaycanda sayğaclar ikiqat hesablayır - ŞOK İDDİA
-
Sosial16:08
Əli Əsədov yeni qərar imzaladı
-
Rəsmi xronika14:51
İlham Əliyev bu qanunu təsdiqlədi
-
Nida Xəbər 14:26
Yeni Kaledoniyada Azərbaycan bayrağı qaldırıldı
-
Magazin113:31
Tolik pərt etdi: "Bu da liftdə öpüşən Sabir" - VİDEO
-
Magazin112:56
Xalq artistindən valideynlərə və müəllimlərə MÜRACİƏT - VİDEO
-
Ekologiya12:31
Sabaha olan hava PROQNOZU - 20 dərəcə isti
-
Cənubi Qafqaz12:01
Paşinyan Şahramanyana cavab verdi - İrəvanda “mühacir hökumət” davası