Qırmızı.az
Arif Quliyev Cem Yılmaza meydan oxudu - BRİFİNQ
Tanınmış gülüş ustası, xalq artisti Arif Quliyev "Brifinq"in qonağı oldu.
Redaksiya heyəti ilə tanış olan Arif bəy zarafatından da qalmadı. Əməkdaşımız Bəxtiyar Məmmədli ilə zarafatlaşan A.Quliyev "Gündəlik Teleqraf"ın ofisində xoş aura ilə qarşılaşdığını söylədi:
"Redaksiyanızda olan enerjini duydum. Hiss elədim ki, hər biriniz jurnalistika sənətinə təkid, tapşırıqla yox, sevərək gəlmisiniz. Hər bir sahə özünəməxsus şəkildə xalqa xidmət edir. Biz aktyorlar insanların daxili mədəniyyətini, dünyabaxışını artırmaq üçün səhnədə ayrı-ayrı adamların əsərlərini oynayırıq. Siz jurnalistlər isə yenilikləri, həqiqəti çatdırırsınız, insanların gerçəkliyi tam açıqlığı ilə görməsinə şərait yaradırsınız. Məni dəvət etdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Hazırlıqsız, cızma-qarasız üz-üzə çıxmışıq, söhbət edəcəyik".
"Müstəntiq olmaq istəyirdim"
Aqil Lətifov: Siz necə, aktyorluq sənətinə öz
istəyinizlə gəlmisiniz?
- Bəli. Elə sənətlər var ki, insanın özü ilə dünyaya gəlməlidir.
İstəkdən asılı deyil, tapşırıqla alınmır. Daxilən duymuşam ki, bu
sahəyə getsəm, fikir və arzularım puça çıxmayacaq. Aktyorluq,
müğənnilik, rəssamlıq, bəstəkarlıq sənəti Allahın insanlara verdiyi
istedad və qığılcımdır. Özümün üç sənətə meylim olub: birincisi
jurnalistika, ikincisi aktyorluq. Bir də müstəntiq olmaq
istəyirdim".
"400-ə yaxın məqaləm dərc olunmuşdu"
"Sinifdə nə itirdisə, onu dərhal tapırdım. Qələm və dəftəri kim kimdən oğurlayırdısa, söhbət edib uşaqların fikrini yayındırırdım, güldürürdüm, başları qarışırdı, çantalarını axtarırdım və itən qələmi, dəftəri tapırdım. 1968-ci ildə təyinatla Mingəçevir şəhərinə gəldim və teatrda işləməyə başladım. Orada işləyə-işləyə teatrın həyatından "Mingəçevir işıqları" qəzetinə məqalələr yazırdım. Əvvəl ştatdan kənar müxbir idim, sonra məni xüsusi müxbir təyin etdilər. Həmin jurnalist vəsiqəm hələ də qalır. 400-ə yaxın məqaləm dərc olunmuşdu. Bakıda "Vışka", "Bakinski raboçi" qəzetlərinə Mingəçevirin mədəni həyatından yazırdım. Bu sənəti sevmişəm.
Nərmin Muradova: Üç sənətdən aktyorluğu seçdiyinizə
görə heç peşman olmusunuz?
- Aktyorluğu özüm seçdim. Teatrda işləyəndə də sənət dostlarım
haqqında esseler, oçerklər yazmışam, görkəmli sənətkarlarımız
Atabala Səfərov, Kübra Əliyeva, Ramiz Məmmədov barəsində yazılar
qələmə almışam. İnsan hər sahəni bilmək üçün can atmalıdır. Bizim
sənətimiz el sənətidir. Aktyor səhnəyə çıxır, min adama,
televiziyada isə milyonlara dərs deyir. Sənətkarla yolda fizik,
rəssam, kimyaçı rastlaşa bilər və verdiyi sualı bilməsən,
xoşagəlməz vəziyyət yarana bilər. Ona görə də aktyorun üstün biliyi
olmalıdır. Aktyorluq sənətinə gəlməyimə peşman olmamışam. Bütün
sahələrdə belədir ki, sənətə təzə gələndə səni hələ tanımırlar, elə
ki rollar oynayırsan, kollektivdə də hörmətin olur. Səni tanımağa
başlayanda isə kollektivlə tamaşaçı arasında disbalans yaranır.
Seçiləni əzmək istəyirlər, yaxşını görməyə gözləri olmur. Əgər
qorxaqsansa, intriqalara uyursan və yoxa çıxırsan. Qorxmursansa,
cavab vermirsən, inkişaf edirsən və onları üstələyirsən. Amma bəzən
insanı o dərəcəyə çatdırırlar ki, peşmançılıq hissi yaranır. Elə
olur ki, uğurla oynayırsan, kollektivdə deyirlər ki, "bu nə
roldur?". Növbəti gün səni roldan çıxarırlar, bu da sənə təsir
edir. Onda istəmişəm ki, çıxıb gedim. Fikirləşmişəm ki, nahaq
gəldim, məni inkişaf etməyə qoymurlar. Gərək daxilində mətinlik
hiss edəsən, işinlə onlara cavab verəsən.
"Yüz dəfə köhnə əsərdə oynamaqdansa, teatrdan çıxmaq daha yaxşıdır"
Bəxtiyar Məmmədli: Son illərdə tamaşalarda
rollarınız azdır, televiziyada da az-az görünürsünüz. Bu, nə ilə
bağlıdır?
- İki il yarımdır ki, Musiqili Teatrdan təqaüdlə əlaqədar çıxmışam.
Amma ondan qabaq yeni əsərlərdə obrazlar canlandırmışam. Məsələn,
Üzeyir Hacıbəyovun "Ər-arvad", Qoqolun "Evlənmə" tamaşasında,
"Məşədi İbad"da hambal rolunu 3 il öncə oynamışam. "On min manatlıq
kef" tamaşasında baş rola dəvət etdilər, imtina elədim. Dedim ki,
bunu 20 il bundan qabaq Hacıbaba Bağırov oynayıb, əsər də üç gün
tamaşaya qoyulub. Əgər görkəmli sənətkarımız o əsəri bir il
oynamayıbsa, deməli, o əsərdə heç nə yoxdur. Mən o rolu oynamadım
və xəstəliyimlə də əlaqədar teatrdan çıxdım. Çünki yüz dəfə köhnə
əsərdə oynamaqdansa, elə teatrdan çıxıb getmək daha yaxşıdır.
Olan-qalan hörmətini də dövr edən köhnə əsərlər yoxa çıxarır.
N.Muradova: Sonuncu dəfə tamaşaçılar Sizi "Axırıncı
dayanacaq" filmində gördülər. Filmin təqdimatında söylədiniz ki,
rejissor Fikrət Əliyev mənə istədiyimi göstərməyə imkan
vermədi.
- Fikrət Əliyev çox gözəl rejissordur. Rejissor əsərin aparıcı
qüvvəsidir, o əsəri ələkdən keçirmiş adamdır. Dedi ki, "Arif, səni
dəvət edirəm və istəyirəm ki, sən mənim gördüyüm kimi olasan, 30
ildəki Arif Quliyev olmayasan, dəyişiləsən, gördüyüm obrazı səndən
ala bilim". Mənə elə gəlir ki, buna nail ola bildi. Düzdür, orada
öz tapıntılarım da vardı. Məsələn, ölü durub baxır, Fuad Poladov
bizi otaqdan qovur, Qorxmaz Əliliyə deyir ki, "götür bunu da rədd
ol burdan", mən də deyirəm ki, "ayağımız yüngüldü, ölü dirildi". O
sözləri özümdən demişəm. Rejissor filmin ikinci müəllifidir.
Yazardan əlavə əsərin aspektiv əlamətlərini görür, seçir və əsas
amalını ortaya çıxarır. Bilmirəm, əsər və bizim rolumuz nə qədər
uğurlu olub. Bizim qiymətvericimiz xalq və tamaşaçıdır. Bir gün
həkim mənə dedi ki, "Arif müəllim, səndən xahiş edirəm, özünə yaxşı
bax". Mən də dedim ki, "hə "doktor", evdə güzgüyə baxıram". Əgər
sən öz işini sevirsənsə, sənə kömək edən rejissorun işini
bəyənməlisən.
Nərgiz Ehlamqızı: Hazırda "Biznesmen" filminə
çəkilirsiniz?
- Dramaturq Ramiz Abdullayevin "Biznesmen" əsərini İrəvan teatrında
oynamışdıq. İndi isə rejissor Nail Naiboğlu əsəri dolğun film kimi
çəkir və biznesmen obrazına da məni dəvət edib. Cavan rejissordur,
amma təcrübəli və istedadlıdır. Gəncləri həmişə alqışlayıram.
"Mədəniyyət evlərinin hamısı qiymət "oxuyur"
Ruslan Xəlil: Sizin 1980-ci illərin axırı, 1990-cı
illərin əvvəllərində televiziya tamaşalarınızı maraqla izləyirdik.
Həmin ssenari və səhnəciklərlə insanları yenə də güldürmək
mümkündür? Yoxsa, insanların zövqü dəyişib?
- Sualların iki şaxəli oldu, hərəsinə dair 5 saat danışmaq olar.
Yunan filosofu Heraklit deyir ki, hər şey dəyişir, inkişaf edir. Bu
dəyişiklik zəminində səhnə də dəyişir, amma yaxşı tərəfə
dəyişilməlidir. Yeni süjetlər və səhnəcikləri deyəndə insanlar
gülür. Əvvəllər gedirdin, bilet satırdın, hamı gəlirdi. İndi isə
hər şey sponsora birləşib. Hansısa mədəniyyət evini kirayələmək
istəyirsən, hamısı qiymət "oxuyur". Mən o qədər pulu haradan verim?
İndi afişalar bahalaşıb. Ancaq teatrımı dolandıra bilirəm, işləyib
işçilərə pul verməliyik. Ortaya çıxmaq üçün dəstək lazımdır.
R.Xəlil: Köhnə lent yazılarına baxanda "kaş bu rolu
oynamayaydım" dediyiniz olubmu?
- Təbiidir. Adam daim öz üzərində işləyir. İnsanın səhvini deyəndə
başa düşməlidir. Mənim ən yaxşı cəhətim o olub ki, kim nə səhv
deyib onu başa düşmüşəm, düzəltmişəm. İradları qəbul etməsəydim,
bəlkə də ortaya çıxa bilməzdim. Fikrət Əliyev dedi ki, nə eləmisən
onları qırağa qoy, bunu tam səlis, olduğu kimi de. Mən də demişəm.
Həmin səhnələri indi oynamaq olmur. Yeni yazarlar lazımdır. Yazarı
da cəlb etmək üçün maddiyat lazımdır. Özüm monoloqları deyirəm.
Sabah camaatı yığsınlar, iki saat çıxış edim, amma o zalı ala
biləcəksənmi? Bileti alacaqlar, amma salonu almaq lazımdır.
R.Xəlil: Youtube-də lent yazılarınızı
yerləşdirmisiniz? İzlənilir?
- Mən etməmişəm, amma yerləşdirənlər var.
"Cem Yılmazın imkanları məndə olsa, onun auditoriyasını toplayaram"
N.Ehlamqızı: Türkiyədə Cem Yılmazla Azərbaycan
yumoristlərini tez-tez müqayisə edirlər. Belə fikirlər
səsləndirilir ki, onun kimi sözlə güldürmək qabiliyyəti olan
yumoristimiz yoxdur. Bununla razılaşırsınız?
- O estrada janrında çalışır, teatrda yox. Biz hamımız teatra
bağlanmışıq deyə tək ifaçılığa çox girə bilmirik. Amma mən həm
teatrda, həm də tək ifaçılıqda olmuşam. O cür televiziya
aparıcılığında Cem Yılmaz yekdir. Bilirsiniz onun nə qədər sponsoru
var? Mənə də ona yaradılan şəraitdən yaradılsa, elə hadisələr
danışaram, situasiya quraram, vəziyyət yaradaram ki...
N.Ehlamqızı: O salon, o şərait olsa, Cem Yılmazın
auditoriyasını toplaya bilərsiniz?
- Əlbəttə, toplayaram.
R.Xəlil: Türkiyədə sponsoru zəhmətlə əldə edirlər,
ortaya iş qoyub maliyyə qazanırlar. Sponsor istedadsız adama pul
vermir axı. Bizdə isə Sovet dövründən qalma istək var, hazır
ssenari, salon, ayın sonunda maaş...
- Bilirsiniz, televiziya onlara şərait yaradıb, 5-6 nəfərin
köməyilə efirə çıxıblar. Sponsorlar görür yaxşı verilişdir, ona can
atırlar. Bizdə isə desəm, mənə yer ver, verməzlər.
N.Muradova: Sizə verilişlərdən təkliflər
gəlməyib?
- Mən verilişlər aparmışam. "Yeriniz məlum", "Söhbət var"
verilişlərinin aparıcısı olmuşam. Hər birini bir il aparmışam. Olub
ki, televiziyada, rayonda görüşlərdə monoloqlar demişəm.
R.Xəlil: Monoloqların bir çoxunun ara musiqiləri
kimi yaşama müddəti olur. Sizin monoloqlarınızdakı hansısa kəlam və
fikirlər tamaşaçının yadında qalır?
- Onu deyə bilmərəm, o, mənim səlahiyyətimdə deyil. Mənim satira
teatrım var, 50 nəfəri yığıb monoloqumu göstərirəm. Mən bunu
bacarıram. Televiziyaya desəm, gəl çək, deyəcək onun çəkilişi üçün
bu qədər maliyyə vəsaiti lazımdır. İndi kommersiya zamanıdır. Hər
bir işin həlli var, amma hamısı maddiyyata dirənir.
Səxavət Həmidli: Öz dolanışığınız
necədir?
- Normaldır. Xalq artistiyəm, prezident təqaüdçüsüyəm, teatrda
işləməsəm də, təqaüd alıram. Özümün "Arif" satira teatrının arabir
qastrolları, tamaşaları olur, rayonlara gedirik, camaatla
görüşürük. Aktyorları toyda görmək istəyənlər olur, dəvət edəndə
məclislərə, yubileylərə gedirik.
N.Ehlamqızı: Bəzi aktyorlar maddi çətinliküzündən
məcbur olub toya gedir. Çünki heç kəs səs-küy və o cür auditoriyada
masabəyilik etmək istəmir. Siz ehtiyac duyub toylara
gedirsiniz?
- Hər iki tərəf var. Elə adamlar var istəyir ki, oğlunun toyunda
masabəyi olum, dəvət edir. Oraya niyə getməyəsən. Kommunist
rejimində toylara getmək qorxulu idi. Mən partiyaçı idim. Bir dəfə
getmişdim, qəzetdə də yazmışdılar ki, Kommunist Partiyasının
üzvüdür, toya gedib. Mən də dedim ki, qonaq getmişəm, yaxşı ki,
məni istəyənlər vardı, kömək etdilər, çox zərbə dəymədi.
R.Xəlil: Kütlənin səviyyəsinə enmək qorxulu
deyilmi?
- Şəxsən mən tamaşaçını ayırmıram. Burada ziyalı da, fəhlə də,
oxumuş və oxumamışlar, uşaqlar da var. Hamısı mənim aləmimdə
tamaşaçıdır. Bir var tamaşaçının səviyyəsinə enmək, bir də var
tamaşaçını öz səviyyənə qaldırmaq. Ona görə də, dediyin sözün
çəkisi, ibrətamiz amalı və sözaltı mənası olmalıdır. Onda
tamaşaçını qaldıra bilərsən. Bizim yaratdığımız, ifamız yadda
qalmasaydı, günahkar aktyorlar olardı. Görürsünüz, Şövkət
Ələkbərova, Rəşid Behbudov, Əliağa Ağayev unudulmur, çünki onlar
sanballı sənət nümunələri yaradıblar və xalqın ürəyinə girə
biliblər.
N.Ehlamqızı: İndi partiya mənsubiyyətiniz
var?
- Bitərəfəm. Öz fikrim və əqidəmlə bugünkü Azərbaycanımızın
sabitliyini təmin edən, yüksək səviyyəsini dünyaya tanıtdıran
hakimiyyətin tərəfindəyəm.
"Bəzi siyasətçilər artıq aktyorluq edirlər"
R.Xəlil: Aktyorun siyasiləşməsi, yoxsa siyasətçinin
aktyorlaşması təhlükəlidir?
- Ümumiyyətlə, hərənin öz işi var. Mənim qiymət verməyim doğru
çıxmaz. Amma bir də görürsən ki, bəzi siyasətçilər aktyordan artıq
ifa edirlər.
R.Xəlil: Amma aktyor o vaxt maraqlı olur ki, siyasi
və sosial problemlərə toxunur.
- Mövzusunda, səhnəciyində toxuna bilər. Aktyor hamıya, bütövlükdə
xalqa xidmət eləməlidir.
"Elə bildim, məni övladlığa götürməyə gəliblər"
N.Muradova: Mediadan küsdüyünüz vaxtlar
olub?
- Yox, media məni Arif Quliyev edib. Mənim haqqımda ilk məqalə
1961-ci ildə "Azərbaycan pioneri" qəzetində çıxıb. O zaman peşə
yönümlü internat məktəbində oxuyurdum, dülgərliyi öyrənirdik. Əhməd
Bağırov adında jurnalist gəlib, soruşub 4-cü sinif şagirdləri
içində əlaçı kimdir? Deyiblər Arif Quliyevdir. Axtarıb məni tapa
bilmirdilər. Mən də stolun altında gizlənmişdim, elə bilirdim, məni
övladlığa götürməyə gəliblər.
"Məktəbin direktoru məni oğulluğa götürmək istəyirdi"
Mən heç vaxt o uşaqlardan ayrılıb kiminsə oğulluğu olmaq istəməmişəm. Məktəbin direktoru özü də məni oğulluğa götürmək istəyirdi. Mənsə həmişə gizlənirdim. Bu dəfə də elə bildim yenə kimsə aparmağa gəlib. Sonra məni stolun altından tapıb çıxardılar. Haqqımda yazmışdı ki, uşaq evində qalır. 5 uşaq olublar, anası ilə atası rəhmətə gedib, onu uşaq evinə qoyublar. O məqalənin adı "Sabahın ustası" idi. Siz bir jurnalistin düşüncəsinə baxın. Mən dülgər yox, aktyorluğun ustası olmuşam.
S.Həmidli: Sizin ailədə 5 uşaq olduğunuzla bağlı
yazılanlar doğru idi?
- Hələ də o informasiyanı haradan götürüb yazdığını bilmirəm.
Çarşablı qadın məni Mərdəkandakı uşaq evinin qabağına qoyub
getmişdi.
"Ən böyük günah oğlumun olub"
R.Xəlil: Arif bəy, Sizin övlad itkinizlə bağlı
televiziyada gedən süjet çox ağır idi. Məncə, o süjet elə
monoloqlarınız qədər yaşayacaq...
- O da həyatın sınağıdır. Üç nəfər bir adamı məhv edib. Oğlumun
təqsiri ondan ibarət olub ki, iki nəfər deyib oğlanı zəng elə
çağır. O da çağırıb, çıxıb gedib, hadisə də olub. Özü orada
olmayıb, mərhumu vurmayıb. Mən məhkəmədə dedim ki, ən böyük günah
elə oğlumun olub. Niyə zəng edib çağırırdın? Dedim ki, təqsirkar
cəzasını çəkməlidir. İstəyir Arifin oğlu olsun, istərsə də
Stalinin. Stalin heç öz oğlunu generala dəyişmədi. Oğlum da heç
kəsdən artıq deyildi, cinayət törədib cəzasını çəkməli idi. Mən
ölən oğlanın valideynlərinin yerinə özümü qoydum, yas mərasiminə də
getdim. Hər bir günah bilməməzlikdən baş verir. O bilməməzliyə
getməmək üçün ağıllı olmaq lazımdır. Addımını atanda
fikirləşməlisən. Oğluma deyirdim ki, ata kimi arxandayam, oxu.
Mənim arxamda duran olmamışdı axı. Hər şeyə özüm təkbaşına qərar
vermişəm. İnsanın özü gərək düşünsün ki, bu hərəkəti etmək olar,
yoxsa yox. Oğlumda o qədər təqsir olmasa da, gərək mərhumu zəng
edib çağırmayaydı. Deyə bilərdi ki, sizə lazımdırsa, özünüz zəng
edin. Sonra da Fərid xəstələndi, həbsdən çıxdı və dünyasını
dəyişdi. Gərək böyüyün sözünə baxasan.
S.Həmidli: Adətən, sənət adamları ailəsinə, övladına
çox zaman ayıra bilmir, haradasa boşluq
yaranır...
- Ondan asılı deyil. Dərsə yola salırsansa, gedib onu bütün gün
izləməyəcəksən ki. Uşaq olanda qoşulur ətrafına, insan gərək özü
hər şeyi fikirləşə.
S.Həmidli: Beləliklə, filmdə deyildiyi kimi, ikinci
dəfə yetim qaldınız...
- Həyatdır da. Yenidən Allahın sınağı idi. O sınaqdan da gərək
çıxasan, başqa neyləyəsən.
"Doğum tariximi özlərindən yazıblar"
S.Həmidli: Valideynlərinizin axtarışı heç səmərə
vermədi?
- Yox, səmərə vermədi. Heç bir sənəd qoyulmayıb. Bəlkə də kimdirsə,
görüb dayanmışam, götürüb internat məktəbinə qoyub çıxıb gedib. Heç
bilmirəm 1950-ci ildə doğulmuşam, yoxsa 1947-ci ildə. Doğum
tariximi məktəbdə təxmini özlərindən yazıblar.
R.Xəlil: Bəzən deyirlər ki, ata, ana insana
evlənənədək lazım olur...
- Valideyn həmişə lazımdır. Mədinə Gülgünün ana haqqında bir şeiri
var:
O, solmuş, saralmış bir dağ kimidir,
Beli də bükülüb, yumaq kimidir,
Çətinə düşdümmü onu anıram,
Anıram, sanıram, qanadlanıram.
Yəni ana hər yaşda sənə lazımdır. Arxadır, dindir, bərəkətdir,
hörmətdir. İnsan valideyni ilə qürur duyur, həmişə elə düşünürsən
ki, güclüsən, varsan, sözün keçir.
S.Həmidli: Arif bəy, bu yaxınlarda mətbuatda Sizin
ölüm xəbəriniz yayılmışdı. Bu xəbərə yumorla cavab vermişdiniz, bir
cümlə də əlavə etmişdiniz ki, Allah ağzınızdan
eşitsin...
- Onsuz da ölüm haqdır. Gələnlə gedənin qarşısını kəsmək
qeyri-mümkündür, bu, Allahın əlindədir. İnsan doğulur və bir gün
dünyanı tərk edir. Ölümdən qorxanda o, daha da yaxınlaşır. Gərək
ondan qorxmayasan. Bir dəfə Dağıstanın Dərbənd şəhərində "Ölülər"
filminə çəkilirdik. Çəkiliş qəbiristanlıqda idi. Mən qədim
qəbirlərin arasını gəzirdim, orada bir fikir oxudum: "Keçəndə çox
da qürrələnmə, mən artıq öz evimdəyəm, amma sən hələ də
qonaqsan".
İnsanlar bu dünyada qonaqdır. Deyir qonaq qonağı istəməz, ev yiyəsi
heç birini (gülür). İnsan iz qoymalıdır, Allah ona şərait yaradır,
hərənin öz ağlı, dərrakəsi olmalıdır ki, yaşasın, yaratsın və yaxşı
iz qoysun. İnsan ölümündən sonra da xatirələrdə yaşayır.
Nərgiz EHLAMQIZI
Foto: Elçin MURAD
-
Ekologiya12:31
Sabaha olan hava PROQNOZU - 20 dərəcə isti
-
Cənubi Qafqaz12:01
Paşinyan Şahramanyana cavab verdi - İrəvanda “mühacir hökumət” davası
-
Hadisə11:46
Ağdərədə qumbaraatan tapıldı - FOTO
-
İdman11:06
"Qarabağ"ın futbolçusu Fransa klubu ilə anlaşdı - FOTOFAKT
-
Dünya10:56
NATO Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır - Bu ölkədən hücuma keçəcəklər
-
Nida Xəbər 10:30
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
-
Magazin110:05
Elza qəzəbləndi: "Küçə sözlərinə əl atırlar" - VİDEO
-
MDB09:36
Putin o gecə yuxuya getməyib - Səhərə qədər...