Qırmızı.az
Hacı Şahin: “İŞİD-in Azərbaycanla bağlı məqsədləri var”
Məşədi Dadaş məscidinin imam-camaatı, tanınmış ilahiyyatçı Hacı Şahin Həsənli suallarımızı cavablandırıb. O, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsindəki (QMİ) təyinatı barədə, o cümlədən bu yaxınlarda İrana səfəri zamanı İranın ali dini lideri Ayətullah Xamneyi ilə görüşündən danışıb. İŞİD-in Azərbaycana hər hansı təhlükəsinin olub-olmamasına aydınlıq gətirib, ölkədəki dini situasiyaya münasibətini bildirib.
- Bu yaxınlarda QMİ sədrinin Nəsimi rayon üzrə
səlahiyyətli nümayəndəsi təyin olunmusunuz. İşiniz nədən ibarət
olacaq?
- Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin səlahiyyətli nümayəndəsi İdarə
adından bəyanatlar vermək səlahiyyətinə malikdir. Bundan başqa,
məscidlərin fəaliyyətinə nəzarət edəcəyik, onlarla bağlı
hesabatları hazırlayıb QMİ-yə təqdim edəcəyik.
- Tez-tez QMİ-nin tədbirlərinə dəvət alırsınız.
Sözügedən qurumda bundan əvvəl hansısa vəzifəni icra
etmisinizmi?
- 2002-ci ildən bəri Məşədi-Dadaş məscidində imam-camaat olmuşam.
Sonra rəsmi olaraq QMİ tərəfindən səlahiyyətli nümayəndə təyin
olunmuşam. O müddət ərzində qurumla əməkdaşlıq etmişik və İdarənin
tədbirlərinə qatılmışıq, şeyxülislamla da şəxsi tanışlığım var. Həm
də həcc missiyası tərkibində fəaliyyət göstərmişəm, zəvvar
qruplarına rəhbərlik etmişəm.
- Bu yaxınlarda İrana səfəriniz çərçivəsində İranın ali
dini lideri Ayətullah Xamneyi ilə görüşmüsünüz. Hansı məsələləri
müzakirə etdiniz?
- İranın Qum şəhərində radikallığa qarşı həsr olunan beynəlxalq
konfrans idi. Konfransa 80-dən çox ölkədən nümayəndələr qatılmışdı.
Tədbir iki alim - Ayətullah Məkarim Şirazi və Ayətullah Cəfər
Sübhani tərəfindən təşkil edilmişdi. Azərbaycan nümayəndə heyətinə
rəhbərliyi şeyxülislam həyata keçirirdi. Mən də həmin konfransda
nümayəndə heyətinin üzvü kimi iştirak etdim. Konfransda
şeyxülislamın da radikallığa qarşı çıxışı oldu, mən də çıxış
elədim. Orada Azərbaycandakı dinlərarası münasibət haqqında
danışıldı, ölkəmizdə məzhəblərarası tolerantlıq barədə söhbət
aparıldı. Biz orada qeyd etdik ki, Azərbaycan bu baxımdan bir çox
ölkələrə nümunə ola bilər. Konfransın yekunu olaraq İranın ali dini
lideri Ayətullah Xamneyi ilə görüş oldu. Görüşdə əsas vurğulanan
məsələlərdən biri məzhəblərarası birliyin və vəhdətin güclənməsi
məsələsi idi. Dünya miqyasında ənənəvi məzhəblərin - şiə və sünni
məzhəblərinin təmsilçilərinin eyni mövqedən çıxış etməsinin
vacibliyi vurğulandı. Qeyd edildi ki, radikallığın, təkfirçiliyin
hər hansı məzhəbə aidiyyəti yoxdur, onlar İslam dinindən xaric
olunmuş cərəyanlardır.
- Hazırda Azərbaycandakı dini situasiyanı, məzhəblər
arasındakı münasibətləri necə qiymətləndirirsiniz?
- Şişirtməyə yol vermədən demək olar ki, Azərbaycanda dinlər və
məzhəblər arasındakı münasibətlər yüksək səviyyədədir. Bu,
Azərbaycanın tarixi nailiyyətidir. Tarixin bütün dövrlərində
ölkəmizdə bu qardaşlıq qorunub saxlanılıb, yəni hər hansı məzhəb
digər məzhəbə qarşı diskriminasiyaya yol verməyib. Bizdə çoxluqda,
yaxud azlıqda olan məzhəb anlayışları olmayıb. Azərbaycanda
məzhəblər arasındakı isti münasibətlər bu gün də davam edir. Təbii
ki, birliyə xələl gətirmək istəyən bir sıra qruplar Azərbaycanda da
mövcuddur. Guya hansısa məzhəbi təmsil edirlər və digər məzhəbə
qarşı dözümsüzlük təbliğ edirlər. Amma bunlar xırda qruplaşma
halındadırlar. Tam məsuliyyətlə deyirəm ki, Azərbaycan xalqı üçün
radikallığın heç bir sosial dayağı yoxdur. Xalqımızın dinə
yanaşması insanların radikallığa meyllənməsinə yol vermir. Çünki
Azərbaycanda dinə münasibətdə Allaha və onun yaratdıqlarına
məhəbbət önəmli yer tutub. Bu, bizim klassik poeziyamızda, irfan
ədəbiyyatımızda öz əksini tapıb. Azərbaycanlı heç zaman sərt
ehkamçılığa meylli olmayıb. Və ölkəmizdə radikallığın perspektivini
görmürəm. Hər halda cəmiyyət bütövlükdə ayıq olmalıdır. Düzdür,
hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən vaxtaşırı bu cərəyanlara qarşı
tədbirlər həyata keçirilir. Bu cərəyanlara qarşı mübarizə yalnız
hüquqi müstəvidə yox, həm də maarifləndirmə müstəvisində davam
etməlidir. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi də, QMİ də bu
məsələdə yekdil mövqedən çıxış edirlər ki, dini maarifləndirmə
səviyyəsinin yüksəldilməsi vasitəsilə bu tip cərəyanların
fəaliyyətinin qarşısı alına bilər.
- Mübariz Qurbanlının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət
Komitəsinə (DQİDK) təyinatından sonra bu qurumun QMİ ilə
əlaqələrini necə dəyərləndirirsiniz?
- Bəzən belə təsəvvür yaradılır ki, guya bu iki qurum arasında
hansısa fikir ayrılığı var. Mübariz müəllimlə görüşlərimiz olub,
birgə konfranslar da keçirilib. Bütün prinsipial məsələlər üzrə bu
iki qurum arasında vahid mövqe var. QMİ dini qurumdur, DQİDK dini
siyasəti həyata keçirən dövlət qurumudur. Təbii ki, bu iki qurum
arasında din-dövlət münasibətlərinin tənzimlənməsinə xidmət etmək
üçün həmişə əməkdaşlıq olmalıdır, bu əməkdaşlığın da şahidiyik.
- Belə fikirlər var ki, bir qrup şəxslər 2015-ci ildə
Bakıda keçiriləcək birinci Avropa Oyunları zamanı din məsələsini
xüsusi olaraq qabardacaq. Qaraçuxur məscidində yanğın, Sumqayıt
məscidində “Allah yoxdur” tipli yazıları bunun ilk simptomları
sayırlar. Bu təhlükə nə dərəcədə gözləniləndir?
- Bu məsələlərlə konkret olaraq hüquq-mühafizə orqanları məşğul
olur. Məscidin yandırılmasının kimlərlə əlaqəli olduğunu müəyyən
edəcək. O insanların hansısa xarici dövlətin təsirində
olub-olmamalarını müəyyən edəcək. Amma mən Azərbaycanda keçiriləcək
geniş beynəlxalq tədbir ərəfəsində hansısa xarici dövlətlərin
təsiri altında olan qruplar tərəfindən bu tip addımların atılmasını
istisna etmirəm. Bununla görüntü yaratmağa çalışa bilərlər ki, guya
Azərbaycanda dini zəmində hansısa problemlər var, yaxud
ictimai-siyasi sabitliyi pozmaq üçün hansısa addımlar atıla bilər.
Hər halda bu məsələlərdə ayıq-sayıq olmalıyıq. İnanmıram ki, xırda
qruplar Azərbaycanda hansısa bir məzhəb zəminində ciddi problem
yarada bilər. Düşünürəm ki, cinayət tərkibi olan əməllərin qarşısı
qanunun bütün gücü ilə alınmalıdır. Bu mövzular həssas mövzulardır,
bu tip qruplara qarşı qanunun bütün gücündən istifadə etmək
lazımdır. Çünki azərbaycanlının düşüncəsində məscid yandırmaq
anlayışı yoxdur. Bu, azərbaycanlının düşüncəsinin məhsulu ola
bilməz. Azərbaycanlılar həmişə Allah evinə sayğı ilə yanaşır.
- Bu yaxınlarda Siyavuş Novruzov parlamentdəki çıxışında
söylədi ki, sabah İŞİD gələrsə, bizə əsgər lazım olacaq. Sizcə,
İŞİD-in Azərbaycana qədər gəlmə təhlükəsi varmı?
- O cərəyanlar qarşılarına bir çox məqsədlər qoyub. Konkret olaraq
İŞİD-in də müəyyən məqsədləri var. O məqsədlərə Azərbaycan da daxil
ola bilər. Onların nümayəndələri tərəfindən bəyanatlar veriləndə
Azərbaycanın da adı çəkilir. Hansı dövlətə ayaq qoyursa, orada
qanlı mənzərənin, insanların qətl edilməsinin şahidi oluruq.
Olduqca təhlükəli cərəyandır. Cinayətkarlıq onsuz da pisdir, din
adı ilə ediləndə artıq bu, faciədir. İnsanların müqəddəs
hisslərindən istifadə edib onları cihad adı ilə digər müsəlmanların
qanını tökməyə sövq edirlər. Bu, olduqca təhlükəli cərəyandır, heç
bir dövlət bu cərəyanlardan sığortalanmayıb. Düzdür, bunlar
indiyədək Azərbaycanda nəsə addım atmağa cəhd göstəriblər, amma
təhlükə törədə bilməyiblər. Bütün hallarda biz ayıq olmalıyıq. Bu
cərəyanların genişlənməsinin qarşısının alınması üçün ənənəvi
məzhəblərin təbliğinə ciddi ehtiyac var. Azərbaycanda tarixən
İslamın iki böyük - sünni və şiə məzhəbinə aid müsəlmanlar yaşayıb.
Bu balansı da qoruyub saxlamalıyıq. Kimlərsə balansı dəyişmək
istəyirsə, bunun qarşısı alınmalıdır.
- Ötən il Sizin həyatınıza qarşı ciddi təhlükə vardı.
Hazırda o cür təhlükə davam edirmi?
- İndi həyatıma qarşı hər hansı təhlükə hiss etmirəm. Mənə və
məscidimizə qarşı təhdid səsləndirən insanlar cinayət məsuliyyətinə
cəlb olunublar və onlar haqqında məhkəmə qərarı oldu. Ondan sonra
hər hansı təhdidlə üzləşməmişəm.
- Kərbəla ziyarətinin Kəbədən üstün tutulması barədə
fikirləriniz dindarlar və digər qruplar arasında birmənalı
qarşılamayıb. Bu məsələni bir qədər aydınlaşdırmanızı
istərdim...
- Radikal cərəyanlara mənsub olan insanlar vaxtaşırı bizim
kontekstdən çıxarılmış fikirlərimizi yayırlar və guya bundan bizə
qarşı istifadə edirlər. Yəqin, bu da onun göstəricisidir ki, bizim
fəaliyyətimiz onları narahat edir. Vaxtaşırı çıxışlarımız təftiş
olunur. Halbuki geniş bir çıxışın tərkib hissəsidir, çıxışı da tam
dinləmədən deyilən fikirlərin nə ilə bağlı olduğunu anlamaq
çətindir. O, geniş elmi mövzudur. Bu tip mövzuların mətbuatda
müzakirəsi müsbət nəticəyə gətirib çıxarmır. Çünki dini-elmi
diskussiyalar mövzusudur. Kəbənin alçaldılmasından söhbət gedə
bilməz. Dinimizdə müxtəlif dəyərlərin bir-biri ilə müqayisəsinin
şahidi oluruq. Buyurulur ki, alimin mürəkkəbi şəhidin qanından
üstündür. Kimsə bunu şəhidin alçaldılması kimi qəbul edə bilməz.
Sadəcə, elmə verilən dəyər haqqında danışırıq və bu anlamdadır ki,
alimlər şəhidləri yetişdirir. Kərbəla-Kəbə müqayisəsinə gəlincə,
Həcc ziyarəti İslamın ən böyük və ömürdə bir dəfə müsəlmanlara
vacib olan ziyarətlərdən biridir. Həccin savab və üstünlükləri
barədə saatlarla danışmaq olar. Özüm şəxsən dəfələrlə Həcc
ziyarətində olmuşam və zəvvarlara rəhbərliyi həyata keçirmişəm.
Burada söhbət Həccin təhqir olunmasından getmir. Sadəcə olaraq,
Həcc simvolik itaətdirsə, Kərbəlada biz fədakarlığın canlı
nümunəsini görürük. Məsələn, Həccdə qurban kəsilir. Biz izah edirik
ki, qurban kəsmək Allah yolunda fədakarlığa hazır olmağı, insanın
sevdiklərini fəda etməsini simvolizə edir. İmam Hüseyn tərəfindən
ən yaxın insanlar Allah yolunda qurban verilir. Yəni Həccdə
simvolik ibadət çoxluq təşkil edilirsə, Kərbəlada canlı fədakarlıq
nümunəsinin şahidi oluruq. Müqayisə bu səpkidə aparılıb. Amma bunu
kobud tərzdə, “Kərbəla Kəbədən üstündür” kimi təqdim ediblər. Bu
cür təqdimatın arxasında başqa məqsədlər dayanıb.
- Şiələr arasında belə fikirlər var ki, Hacı Şahin
Həsənlinin 6-7 il bundan öncəki fikir və hərəkətləri ilə indiki
fikirləri arasında fərq var. Bu iddia ilə razısınız?
- Bizim işimizlə tanış olan insanlar fəaliyyətimizin ardıcıllığın
şahidi olacaqlar. Mövqeyimizdə hər hansı ciddi dəyişiklik olmayıb.
İndikindən hansısa fərqli mövqe sərgiləmişiksə və fakt varsa,
ortaya qoya bilərlər. Mövqeyimiz həmişə Azərbaycanda din-dövlət
münasibətlərinin müsbət məcrada inkişafı ilə bağlı olub. Biz
düşünmüşük ki, dini qurumlarla dövlət arasında hər hansı problem
olmamalıdır. Çünki bu problemdən uçurum yarana və kimlərsə bundan
yararlanmağa çalışar. Bəzən Azərbaycan dindarının gözündə dövləti
düşmən obrazında təqdim etmək istəyən xarici təsirlər olur.
Çalışmışıq ki, din-dövlət münasibətləri müsbət şəkildə inkişaf
etsin. Bu, həmişə bizim üçün prinsipial məsələ olub. Bu gün də dini
dəyərləri təbliğ etməklə məşğuluq və çalışırıq ki, bu təbliği
müasir dövrün tələblərinə uyğun həyata keçirək. Bu baxımdan, dövlət
qurumları ilə sıx əməkdaşlıq edirik.
-
Kriminal18:12
Tulin Ələkbərovanın sevgilisi tərəfindən döyülməsi faktı araşdırıldı: nəticə... - VİDEO
-
Kriminal17:32
Faciəvi şəkildə ölən tələbənin ailəsi məhkəməyə getməkdən imtina etdi - FOTO
-
Nida Təhlil 17:11
İrəvan “Krokus”la bağlı bəyanatı rədd etdi: Kreml necə cəzalandıracaq?
-
Sosial16:58
Bu avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edildi
-
Sosial16:36
Azərbaycanda sayğaclar ikiqat hesablayır - ŞOK İDDİA
-
Sosial16:08
Əli Əsədov yeni qərar imzaladı
-
Rəsmi xronika14:51
İlham Əliyev bu qanunu təsdiqlədi
-
Nida Xəbər 14:26
Yeni Kaledoniyada Azərbaycan bayrağı qaldırıldı