Yazarlar
Aqşin Yenisey: “Fransız yazıçısı Nobel alır, evdə mən danlanıram”
Şair Aqşin Yenisey “Brifinq”in qonağıdır. Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatının elan olunduğu gün redaksiyamızda qonaq olan şairlə bu mükafata şansımızın olub-olmaması barədə danışdıq.
Oğlu İgidayla bağlı düşüncələrini bölüşən Aqşin Yenisey keçirdiyi xəstəlikdən sonra həyatında və çevrəsində baş verən dəyişikliklərdən söz açdı.
Nərgiz Ehlamqızı: Bu yaxınlarda
oğlunuz İgidayla birlikdə parkda çəkilmiş fotonuz Facebook-da
maraqla qarşılandı. Yazar dostlar, izləyicilər şeir də yazdılar.
Yazılanlarla tanış oldunuz?
- Bu, bir dost zarafatı idi. Yaxın adamın evinə gedəndə onun
uşağını necə əzizləyirsənsə, elə bir əzizləmə idi. Sadəcə, mən
xəstə olduğuma görə məni də İgidayın gözünə qatmışdılar
(gülür).
Dilqəm Əhməd: İgiday adı həm türk mənşəli, həm də seçilən, unikal addır. Övladınızın adını necə seçdiniz?
- Ailə qurmamışdan əvvəl də istəyirdim ki, oğlum olsun. Qız uşağının tərbiyəsi ilə, adətən, ananın məşğul olması yaxşıdır. Sözsüz ki, burada ananın dünyagörüşü, intellekti, əxlaqı çox önəmli məsələdir. Arzu edirdim ki, oğlum olsun, onun oturuşundan, duruşundan tutmuş zəkasına qədər özüm tərbiyə edim.
“Övladıma azadlıq hissinin məsuliyyətini aşılamaq istəyirəm”
D.Əhməd: Maraqlıdır, şair Aqşin
Yenisey övladını necə böyüdür, necə tərbiyə edir?
- İndidən ona məsuliyyətli azadlıq hissini aşılamaq istəyirəm.
İstəmirəm ki, oğlum indi Azərbaycan kütləviliyində dominantlıq
təşkil edən zəhmətkeş ataların ərköyün övladlarından biri olsun.
Özüm necə 16-17 yaşında ailədən çıxıb öz başımla universitetə qəbul
olmuşam, oxuyacağım kitabların siyahısını, baxacağım filmlərin
adını, rejissorunun ismini, hansı idman növü ilə məşğul olmağın,
hansı qadınla ünsiyyət qurmağın lazım olduğunu müəyyənləşdirmişəm,
arzu edirəm oğlum da təkbaşına bunu bacara bilsin. Düzdür, ailənin
də müəyyən mənada rolu olub. Cəmi bircə dəfə daxili işlərimə
qarışmağa cəhd göstəriblər. Məlum olanda ki, mənim seçimim və
yönəldiyim istiqamət daha düşünülmüşdür, onda hər kəs öz işi ilə
məşğul olub. Ailədə 8 qardaş, iki bacı olmuşuq. Mənim digər qardaş
və bacılarımın seçiminə ailə tərəfindən həmişə hörmətlə yanaşılıb.
Kənd mühitində böyüsək də, hətta 15-16 yaşına qədər mən rayon
mərkəzinin üzünü belə görməmişdim. Birbaşa kənddən Bakı Dövlət
Universitetinə gəlmişəm. İlk dəfə kənddən maşına minib universitetə
imtahan verməyə gəlmişəm və qəbul olmuşam.
“Hamı Dədə Qorquda arxayın olub, adqoymaya ciddi yanaşmayıb”
D.Əhməd: Oğlunuz isə
Almaniyadan Azərbaycana gəldi...
- Tale belə gətirdi ki, övladımda tamamilə əksinə oldu. Mən
Almaniyaya doğru yol götürmüşdüm, o isə geriyə Azərbaycana qayıtdı.
Həmid Herisçi demiş, burada da bir mistika var. (gülür) Görünür,
bizim ikimizin birləşdiyi bir yer var, o da Bakı şəhəridir. Ramiz
Rövşənin yazdığı kimi, “neyləyək başqa bir şəhərimiz yox”. İgiday
adına gəlincə, vaxtilə hamı Dədə Qorquda arxayın olub, ona görə
adqoyma məsələsinə çox ciddi yanaşmayıblar. Uşaqlar doğulanda adlar
artıq konkret olaraq vitrində hazır idi. Əli, Vəli, Pirvəli,
Şərqiyyə, Hüsniyyə, Mərziyyə adlarından birini götürüb etiket kimi
uşağın üzərinə yapışdırırdılar. Ad qoymaq istedad tələb edir.
Yazıya redaktor elə ad, başlıq qoyar ki, o, tamamilə uğursuz yazı
olar. Amma elə başlıq qoymaq olar ki, ömründə yazı oxumayanlara
belə oxutmaq olar. Ona görə də öz kitablarıma ad qoyanda yazdığım
mətndən çox onun adı haqda fikirləşməyə vaxt sərf edirəm. Məsələn,
100 şeirimi sıralayıb hazırlamışam, amma kitaba ad yoxdur. “147
dənə sən” kitabına ad qoymaq barədə fikirləşməkdən o qədər
əsəbiləşdim ki, onun adını Şahbaz Xuduoğlunun ixtiyarına buraxdım.
Dedim, hansı adı istəsən onu qoy. O da kitabı səhifələyəndə
təsadüfən bir şeirin adını görüb, o adı da qoydu. Ondan sonra o
kitabın üzünə də baxmadım, çünki adı mən qoymamışdım. O kitabın
Dədə Qorqudluğunu Şahbaz bəy etmişdi. Mən şeir dəftərində oğlan və
qız adları qeyd etmişdim, dostlarımın övladları üçün təklif
edirdim. Öz oğlum üçün İgiday adı yazmışdım. Sonra fikirləşdim ki,
yəqin Türkiyə türklərində bu ad var. İnternetdə axtarış verdim,
İgiday adında monqol sərkərdəsi çıxdı. 1100-cü illərdə yaşamış
sərkərdə idi. Uşaq Almaniyadan Azərbaycana gəldi, mən də onu aparıb
daha uzaqlara, Moğol imperiyasına bağladım (gülür).
“Fransız yazıçısı Nobel alır, evdə mən danlanıram”
N.Ehlamqızı: Ədəbiyyat üzrə
Nobel mükafatının qalibi elan olundu. Fransız yazıçısı Patrik
Modianudur. Azərbaycanda Nobel almağa iddialı yazıçı
görürsünüzmü?
- Hər bir Azərbaycan vətəndaşı, az-çox yazı yazmaq qabiliyyəti olan
adam kimi bu, məni də düşündürür. Hətta evdəki müzakirələrdə belə
söhbət gedir ki, bəs siz nə vaxt Nobel alacaqsınız? Fransız
yazıçısı Nobel alır, evdə mən danlanıram (gülür). Ədəbiyyatımızı
xalqın sevimlisi, ərköyün övladı şəklinə salmaqla özümüzü dünyadan
uzaqlaşdırmışıq. İstəyirik, elə bir ədəbiyyat yaradaq ki, yalnız
xalqımız onu sevsin, xeyir-şər məclislərində tərifləsin. Yəni
yalnız öz xalqımızı maraqlandıran mövzuların yazıçılarıyıq. Bizim
kimi xırda məkanların yazıçılarının mövzuları qloballaşa bilmir.
Qabriel Qarsia Markes “Yüz ilin tənhalığı”nda Kolumbiyanın hansısa
bir əyalətində baş verən hadisələri baş verənlərin “nə”liyi ilə
deyil, “necə”liyi ilə qloballaşdırdı. Bizim ədəbiyyat “aşıq
gördüyünü çağırar” milli doqmasından kənara çıxa bilməyib. Həm də
Markesin uğurlu bir cəhəti var idi ki, o, dünyada ən çox oxunan 5
dilin birində yazırdı. İspan dili dünya ədəbiyyatında ən aparıcı
dillərdən biridir. Məsələn, türk dilini götürək, arealına baxaq,
270 milyondan çox insan bu dildə danışır. Ancaq mən adi türk
ədəbiyyatını oxuyanda o ədəbiyyatdan estetik zövq ala bilmirəm.
Çünki bizim adi türkcəmizdə belə qarmaqarışıqlıq var. Cümlədə 5
sözdən 3-nü başa düşürsən, sonra cümləni məcbur olub beynində
düzəldib oxumalısan ki, biləsən, yazıçı nə demək istəyir. Fazil
Kısakürekin “Sakarya” şeiri var: “Su axar yokuşlardan, hep basamak
basamak; Benimse alın yazım, yokuşlarda susamak”.
Gecə bunu Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq barədə fikirləşirdim.
Bizdə “basamaq” sözü yoxdur, pillədir. Necə uyğunlaşdıraq ki, həm
şeir musiqisini itirməsin, həm basamak-susamak kimi qafiyə ritmi
pozulmasın. Bunu fikirləşə-fikirləşə də yuxuya getmişəm. Özüm
özümlə ortaq nəticəyə gələ bilmədim, hansı ki, ortaq türkcəyə
gəlmək istəyirik (gülür). Düşünürəm nə qədər ki, xalq üçün
əlləşirik, ədəbiyyatımız da elə xalqımıza lazım olacaq. Biz söz,
həqiqi ədəbiyyat üçün əlləşməyə başlayanda ədəbiyyatımızın dünya
okeanına çıxışı olacaq. Hələ ki, ədəbiyyatımız da Xəzər dənizi kimi
qapalı bir hövzədir, dolayı yollarla dünya ədəbi okeanına çıxır.
Bizim dilimizin dünya mədəniyyəti ilə ünsiyyətə girməsi üçün
Azərbaycan gəmisinin yolunu getməlidir. Bu da çox uzun prosesdir.
Bu məsələdə dövlət siyasəti olsa, bəzi şeyləri etmək mümkündür.
Söhbət təkcə Nobeldən getmir. Azərbaycan ədəbiyyatının dünya
ədəbiyyatında pasportu yoxdur. Biz dünya ədəbiyyatı fonunda qaçaq
yazıçılarıq, qaçaqmalçılıqla məşğuluq, bizi istənilən an “həbs
etmək” olar. İspan, rus ədəbiyyatının pasportu var. Rusların
pasportunda Dostoyevski, Tolstoy, Puşkin var. Bizim pasportumuz isə
orta əsrlər dövründə Nizami Gəncəvi olub, o da farsca yazıb. Füzuli
qəzəl yazıb, onu da dünyaya çıxara bilmərik. Çünki tərcümə
edəcəksən nə xeyri olacaq, tərcümə etməyəcəksən kim başa düşəcək.
Üstündə Nizaminin şəkli olan pasportla dünya ədəbiyyatına gedə
bilmərik. Bəlkə də, ölkə ərazisində ədəbiyyat referendumu keçirib
xalqın səs çoxluğu ilə iki-üç yazıçını seçmək olar.
N.Ehlamqızı: Namizəd qismində
blankda kimin adı yazılmalıdır ki, xalq da onu
seçsin?
- Bunun çox sadə yolu var. Dünya ədəbiyyatından, Nobel mükafatının
verilməsi prosesindən başı çıxan, heç olmasa, 2-3 dil bilən
adamlardan ibarət komissiya yaratmaq lazımdır. Azərbaycan cəmiyyəti
özünü itirmiş cəmiyyətdir. Heç o komissiyanı da yaratsaq, obyektiv
olacağına inanmıram. Orada mütləq intellekt yox, kəsilən qoyunlar,
rayondan gələn bal payları, “samaqon” araqlar öz sözünü deyəcək.
2-3 il bundan əvvəl Milli Kitab mükafatı verilməyə başlamışdı. O
müsabiqəyə heç vaxt kitab təqdim etmədim. Arqumentim də bu idi ki,
orada təyin edilmiş münsiflər heyətinin özü indiyədək cəmiyyətdə
bir obyektiv proyektdə iştirak etməyiblər. İştirak etdikləri
layihələrdə də ya öz işçilərinə, ya xalauşaqlarına, ya da gələcəkdə
kürəkəniləri olacaq oğlanlara mükafat veriblər. Adam tanıyıram ki,
prezident təqaüdü almaqdan ötrü ona 1 həftə ərzində 5-10 şeir
yazdırıblar, 20 şeirdən ibarət axmaq bir kitabını çıxarıblar.
Azərbaycan cəmiyyətində 19 yaşlı oğlan özünə belə bir ədəbi yol
seçir. Ədəbiyyatımızın mənzərəsi budur. Siz isə bu mənzərəyə Nobel
mükafatı tələb edirsiniz. Biz heç özümüz özümüzə düz-əməlli mükafat
verə bilmirik.
“Xəstəxanaya düşənədək özüm üçün yaşayırdım”
D.Əhməd: Müalicədən əvvəl və
sonrakı həyatında, çevrəndə hansı yeniliklər, dəyişikliklər
oldu?
- Mənim özümü incidən dəyişiklik ondan ibarət oldu ki, tamamilə
emosiyadan məhrum oldum. Yaradıcı adama lazım olan ən vacib məfhum
məndə yoxa çıxdı. Artıq emosiya, hissiyyat üzünə həsrətəm. Sən
zəkası iti, həddən artıq informasiyalı ola bilərsən, amma
hissiyyatın yoxdursa, o informasiyanı yaradıcı məhsula çevirməkdə
çətinlik çəkəcəksən. Azərbaycan oxucusu bu günə qədər də Füzulidən
əl çəkmir. Çünki Füzuli öz hissiyyatı ilə əsərə elə can verə bilib
ki, 500 ildir ölmür. Nə qədər mənim kimi şair gəlib Füzulini tənqid
edir, “axı nə yazıb, oxudunuz hansı bəşəri duyğunu yaşadınız,
həyatınıza, məişətinizə necə təsir elədi” tipli suallar verir, amma
onun hissiyyatını heç kəs üstələyə bilmir. Çünki dahiliyin ən böyük
keyfiyyəti hissiyyatdır. Müalicə dövründə 3 ay başdan ayağa
dərmanla yaşadığım müddətdə hissiyyatdan məhrum oldum. Bilmirəm,
bu, müvəqqəti məhrumiyyətdir, yoxsa həmişəlik vidalaşma. Çevrəyə
gəlincə, xəstəxanada olanda da artıq müəyyənləşdirdim ki, əvvəlki
adamlarla müəyyən münasibətlərdə redaktəyə ehtiyac olacaq. O
redaktəni də elədim. Məndən əvvəl də bunu yaşamış yazıçılarımız
var. Bataqlıqdan çıxıb həmin bataqlığa təzədən qayıtmaq insanı
sevirəm deyib insan başını kəsmək kimi bir şeydir. Sənə bu qədər
sevgi, diqqət var, səni ölümdən xilas edirlər, sən isə yenidən
bataqlığa qayıdırsan. Xəstəxanaya düşənədək özüm üçün yaşayırdım,
bundan sonrakı ömrümü başqaları üçün yaşayıram. O başqaları məni
ölməyə qoymadılar.
“Oxucu maşınımızı qumdan çıxartdı”
N.Muradova: Həm də oxucu
məsuliyyəti hiss edirsiniz?
- Oxucunun yazıçının şəxsi keyfiyyətlərindən, qayğılarından xəbəri
olmur. Bir epizod danışım, yay aylarında nadir hallarda çimərliyə
gedirəm, bir dəfə dostumuzla gedəndə maşınımız quma batdı. Bir
oğlan uzaqdan bizi gördü, xarici maşını vardı, o avtomobilin özünü
xilasetmə kəməri də vardı, mənə yaxınlaşdı ki, sizi tanıyıram,
şeirlərinizi oxumuşam, narahat olmayın, sizi xilas edəcəyəm.
Maşınımızı qumdan dartıb çıxardı. Mənim üçün bu, gözlənilməz oxucu
idi. Bu hörməti heç vaxt itirə bilmərəm. Eləcə də xəstəxanada
yatanda, inanın, elə oxucular gəlirdi ki... Zaqataladan, Lerikdən
4-5 tələbə uşaqlar gəlirdilər. Əgər bu müsahibəni oxuyacaqlarsa,
hamısına salam deyirəm. O tələbə uşaqlar dedi ki, sizi oxuyurduq,
eşidib gəldik. Əvvəllər Azərbaycan oxucuları haqda kəskin tənqidi
fikirlər deyirdim, onların yanında o fikirlərə görə utanırdım.
Deməzdim ki, oxuculara münasibətim 180 dərəcə dəyişib. Amma oxucu
öz şairini, yazıçısını yalnız ölüm ayağın xatırlayırsa, bu da yaxşı
deyil. Yəni mütləq bu yazıq ölməlidir? (Gülür).
D.Əhməd: Amma oxucularınla
görüş keçirib təqdimat da keçirmirsən.
- Vallah, yekəxanalıq kimi çıxır. Şeirdir yazdım, oxucuya təqdim
etdim, istəyir oxusun, istəyir cırsın atsın. Kitabı bəzəyim,
əynini-başını düzəldim, özüm də əsərimin yanında şəkil çəkdirim və
deyim “buyurun, məndən qaynaqlanır?” (gülür). Bir şeyi də deyim,
adam öz əsərlərinə Hitlerin alman xalqına baxdığı gözlə baxmağı,
əsəri yeri gələndə cırmağı bacarmalıdır. Qoqol “Ölü canlar”ı 4 dəfə
cırıb təzədən yazıb.
“Şeir yaza bilməyən adamlar ona həmişə yuxarıdan aşağı baxır”
Vəfa Babasoy: Çox zaman
deyirlər ki, köşə yazarlığı yazarın istedadını tükədir, istedad
köşələrdə məhv olur. Siz necə düşünürsünüz?
- Əslində, burada bir balaca həqiqət var. Amma çoxlu yazmaq yaxşı
istedadı itiləyir. Köşə, yaxud şeir yazmağının fərqi yoxdur. Yazı
vərdişlərinə yiyələnməkdən ötrü adi məktub da yazmalısan. Son zaman
yazılarda yazarın “mən”i həmişə qabaqdadır. Yaşıdlarım birinci
şəxsin dilindən yazır, ikinci şəxsin dilindən danışa, ikiləşə
bilmir. Bu, əslində, ədəbiyyat adamı üçün xəstəlikdir, adını
nevroz, psixoz nə istəyirsiniz qoyun, amma bu, xəstəlikdir.
Şekspirin uğuru ondadır ki, nəinki ikiləşə, yüzləşə, minləşə bilib.
“Hamlet”də görün nə qədər adam danışır, hərəsinin də öz dünyası,
danışığı, düşüncəsi var. İstedad yoxdursa, nəinki köşə, hətta
tapmaca janrı da adamı tükədə bilər. Sovet imperiyası dağılanda biz
sərhəd bölgəsində yaşadığımıza görə sürü ilə rus tanklarının köçünü
görmüşük, tankların köçü zamanı o gurultulu vahiməni, imperiyanın
öz-özünə sıxılmasını canlı şəkildə çatdırmaq üçün istedad mütləq
götür-qoy etməlidir. Bunu yazmaq üçün bəzən 1-2 həftə
fikirləşməlisən. Bu vaxt birdən həyat yoldaşım gəlib deyir ki,
İgiday gecə pəncərənin qabağında yatıb soyuq dəyib, həkim dedi 50
manata gəlib uşağa baxa bilərəm. 50 manatı haradan qazanmalıyam?
Roman, epopeya-zad hamısı getdi işinə, tez iki köşə yazmalı, birini
bu sayta, birini o biri sayta göndərməliyəm, İgidaya dərman
almalıyam. İkisindən birini seçməlisən: ya ədəbiyyat yolunda
övladını qurban verməlisən, ya da ədəbiyyatı qurban verib öz
övladını xilas etməlisən. Haqqımızda deyirlər ki, Azərbaycan xalqı
şair xalqdır. Doğrudan da, belə olsaydı, mənim köşələrimə yox,
şeirlərimə qonorar verərdilər. Şeirlərimin puluyla dolanardım.
İndiyədək Azərbaycanda çap olunmuş şeirlərimə görə cəmi bir dəfə
“Ulduz” jurnalında 3, ya 4 manat qonorar almışam. Ona görə yazıq
yazıçı məcburdur ki, İgidaylarını qorumaqdan ötrü köşə yazsın. Mən
gənc yazarlarla söhbət edəndə deyirəm ki, istedadlı
olub-olmadığınızı şeir yazmaqla müəyyənləşdirməyin. Şeirdə şair
15-20 faiz iştirak edir. Atmosfer kimi bir şeydir şeir, yuxu kimi o
özü şairi seçir. Hər yer şeirdir. Şairlik hamıda var, baxır snayper
göz kimdədir. Şeirdəki uğurunu mətndə və köşədə qazana bilmirsənsə,
sənin istedadın hələ şübhəlidir. İstedad elə bir şeydir ki, 20
vərəqin içində elə bir cümlə yaza bilərsən ki, o cümlə ilə
ədəbiyyat tarixinə və oxucu şüuraltısına düşə bilərsən. Bizim
hörmətli professor Nizami Cəfərov belə bir söz demişdi ki, şeir
yaradıcılığın ən primitiv formasıdır. Bəli, yaza bilməyənlər üçün
belədir. Şeir yaza bilməyən adamlar ona həmişə yuxarıdan aşağı
baxır. Çünki o zəhməti, şeirin ağrısını, əzabını heç vaxt
yaşamayıb. Şairdə ağrını hiss edən gizli orqan var. Mənim
qaraciyərim 8 sm uzanmışdı, amma ağrı hiss etmirdim, çünki onda
sinir sistemi yoxdur. İstedad şairin ikinci sinir sistemidir,
sanki. Mən cəmiyyətdəki eybəcərlikləri hiss etməmək üçün keyidici
dərman kimi içirdim. Küçəyə çıxanda içib çıxırdım ki, ətrafımda
gördüyüm eybəcərliklər mənə öldürücü təsir etməsin. İndi ayılmışam,
yaşaya bilmirəm. Bu nə insanlardı, niyə belə yaşayırlar?
“Mirşahinin sualları ölüm mövzusuna daha çox yaxın idi”
D.Əhməd: Müalicə müddətində
verdiyin müsahibələri sonradan izləmisən? Çünki Mirşahin Ağayevlə
olan müsahibə cəmiyyətdə birmənalı qarşılanmadı. Yataqda insanlar
səni o cür görmək istəmirdi. O müsahibəyə özün izn verdin, yoxsa
məcbur qaldın?
- Yox, məcbur qalmadım. Mərkəzi Gömrük Hospitalına köçəndə Mirşahin
zəng vurdu ki, gəlib həm özünlə söhbət etmək istəyirik, həm də
görək həkimlər nə deyir. Mən də etiraz eləmədim. Nitqim üstümdə
idi, danışa bilirdim. Mirşahinin sualları ölümə daha çox yaxın idi.
Bayaq dedim, emosiyam ölüb, onun bir səbəbi də var ki, mən insanın
ən ali hissini yaşadım, o, ölüm hissi idi. Mən həkimlərlə söhbət
edəndə deyirdilər ki, bizimlə danışdığın yerdə komaya düşüb həyata
vidalaşa bilərsən. Xəstəxanın baş həkimi Mirşahinlə söhbətində
demişdi ki, bu xəstənin vəziyyəti 99 faiz ölümdür, adına möcüzə
deyilən 1 faiz qalıb, biz o 1 faizlə məşğuluq. Mən orda gördüm ki,
ölüm ağrısız bir şeydir. Deyirlər ki, insanın ölüm anında bütün
həyatı gözünün qabağından keçir, hamısı boş söhbətdir. İnsan heç
nəyi xatırlamır, heç bir şeyi yadına salmaq istəmir. Bədii formada
söyləyirlər ki, insan ölüm anında özünə hesabat verir. Şəxsən mən
ölümlə həyatın sərhədinin sıfır nöqtəsindən qayıtmış adam kimi
deyirəm ki, heç bir hesabat yoxdur, səni o tərəfdə heç kəs
gözləmir. Nə var idisə burda vardı, gözləyənlər də, səni yola
salanlar da burda qaldı. Orda ya yoxa çıxacaqsan, ya da Kafkasayağı
boşluğa düşəcəksən. Ölüm ayağında məndə nə cəhənnəm, nə də cənnət
duyğusu oyandı.
D.Əhməd: Orada yaşadığın
hisslər gələcəkdə hansısa əsərə yansıya bilər?
- Mütləq olacaq. Elə bir şeirim, yaxud nəsr yazım yoxdur ki, orada
uydurma, təxəyyül suyu olsun. Mütləq öz yaşadıqlarımı, öz üzərimdə
sınaqdan keçirdiyim hissləri yazıram, ədəbiyyatdakı müxtəlif
texniki fəndlərdən istifadə edib bu və ya digər şəkildə yazmağa
çalışıram. Xəstəxanada özümə gələndə kompüter aparıb yazmağa
başladım. İndi əlimin altında çap olunmamış xeyli yazı
var.
“Tural Abbaslının bir cümləsi müxalifətin 20 illik strategiyasıdır”
D.Əhməd: Azərbaycanda siyasi
prosesləri izləyirsən? Məsələn, Müsavat partiyasında başqan
seçkiləri keçirildi, indi də müzakirə mövzusudur.
- Azərbaycandakı, xüsusilə müxalifətdəki özünə siyasətçi deyənlər
məhz siyasi baxımdan o qədər də maraqlı deyil deyə çox izləyə
bilmirəm. Müsavatdakı Tural Abbaslının bir cümləsi bizim
müxalifətin növbəti 20 illik strategiyasını müəyyənləşdirdi mənim
üçün. Adam müsahibəsində dedi ki, 20 ildir xalq eyni adamların
çıxıb eyni tribunadan eyni sözləri deməsindən bezib, növbəti 20
ildə eyni sözləri, eyni tribunadan deyəcək başqa adamlara ehtiyac
var. Bu, Azərbaycan müxalifətinin gələcək 20 illik siyasətini
müəyyənləşdirən ən gözəl cümlədir. Bu cümləni oxuyandan sonra daha
orada kimin başqan, kimin başqan yardımçısı olması ilə maraqlanmağa
ehtiyac yoxdur.
N.Ehlamqızı: Seymur Baycanla,
Əli Əkbər Müsavat Partiyasının üzvüdür. Sizin hansısa partiyaya üzv
olmaq istəyiniz yoxdur?
- İstər iqtidar, istərsə də müxalifət partiyalarının fəaliyyətini
izləyirəm. Özüm Azərbaycanın Cümhuriyyət Xalq Partiyasının üzvüyəm.
Sadəcə, o partiyaya Atatürkün və dostlarımın xatirinə üzv
olmuşam.
“Əli Kərimlinin siyasətinin fiasko olduğunu deyəndə dava düşdü”
N.Ehlamqızı: Bəla da ondadır
ki, partiyaya dostluq xətti ilə gedirlər...
- Elə bilməyin ki, Müsavatda elektorat hər gün qapını sındırır ki,
bizi üzv qəbul edin. Orada da elə dostlar, tanışlardır da. Mən
hansısa partiya liderinin müavini oluram, bütün qohum-əqrəbamı
ellikcə üzv yazılmağa məcbur edirəm. Kim xüsusi təəssübkeşlik ilə
partiyanın siyasi addımları və uğurlarına görə gedib üzv olur?
Tutalım, Azərbaycanda hər hansı partiyada aktiv siyasi fəaliyyət
göstərmək istəyirəm, hansı partiyaya üzv olum? Məsələn, Müsavatın
son 2 ildə qarşısına qoyduğu məqsəd nədir? Əgər partiyanın məqsədi
yalnız iqtidar pisdir, biz yaxşıyıq prinsipiylə hakimiyyətə
gəlməkdirsə, indi dünyanın heç yerində siyasətdə belə tezis
işləmir. Mən həmişə görmüşəm ki, Azərbaycan iqtidarı müxalifətindən
daha açıq beyinli, qlobal dünyaya meyllidir. Vaxtilə müəyyən
aldadılmış dini dairələrin Azərbaycan ədəbiyyatına, mətbuatına,
söz, fikir adamların şəxsi həyatına zorakı müdaxiləsini tənqid
edəndə müxalifət həmişə bizimlə əks cəbhədən döyüşürdü. Haqqımızda
ən pis fikirlər Azərbaycan müxalifətinin qəzetlərində yazılırdı.
Ki, bunlar əxlaqsız, tərbiyəsiz, dinsizdirlər. “Mən Seymurun filan
əsərini bəyənmirəm” fikrini yazmaq olar, bu, başqa məsələdir. Bir
də var şəxsi cəmiyyətin gözündən salmaqdan ötrü təhqir etmək.
Ömrümdə bircə dəfə bir məclisin bədii hissəsində bir-iki siyasi
fikrimi dedim, fikirlərimə görə dava düşdü. Müxalifət gəncləri
üstümə tökülüşdülər, 5-6 nəfər məni döydü. Ağzım-burnum qan içində
idi, mən tək, onlar çox, sir-sifətimi vurub partlatmışdılar, 1
həftə evdən çölə çıxa bilmədim. Orada fikirlərimi demişdim.
Məsələn, Əli Kərimlinin apardığı siyasətin başdan-ayağa fiasko
olduğunu, savadsız, təcrübəsiz gənclərin türməyə açılan qapısının
qapıçısı olduğunu söylədim. O, qapını açır, bir ucdan həbsə gedən
gənclər, o biri ucdan qocalıb çölə çıxırlar. Bu gənclərin nə
beynində, nə də həyatında, siyasi görüşlərində irəliləyiş
yoxdur.
N.Ehlamqızı: Ötən il
mitinqlərlə bağlı Seymur Baycanla mətbuat səviyyəsində “söz
atışmaların” olmuşdu. İndi aranız necədir?
- Seymur, sadəcə, mitinqdə iştirak edən gənclərin diqqətini özünün,
yaradıcılığının təbliğinə yönəltməkdən ötrü məni aşağılayırdı ki,
onların gözündə özünün Hitlersayağı abidəsi ucaldılsın. Bunu da
bacardı, mən də lal-dinməz yanaşdım. Seymurun bir ictimai xadim
kimi yox, yazı adamı kimi o təbliğata, gəncliyin dəstəyinə ehtiyacı
var idi. Azərbaycan gənc yazarları, içi mən qarışıq, belə səfeh
şeylərlə öyünürlər: Mənim yazım onun yazısından 3 dəfə çox oxundu.
Mənim buna ehtiyacım yoxdur. Öz əmim oğlu əsgər idi, hərbi xidmətdə
ölmüşdü. Onun valideynlərinin sözü ilə Facebook-da status
yazmışdım. Sonradan məlum oldu ki, onların dediyi ekspertiza rəyi
deyil. İstənilən ölümdə bir yıxılma, bir təsadüf ola bilər.
Valideyn isə o təsadüfi görmür, o düşünür ki, əsgərlikdə ölübsə,
deməli, onu öldürüblər. Seymurla indi aramız yoxdur, o, Tiflisdə
yaşayır. Seymurun digər dostları da mənimlə razılaşar ki, o, ipinin
üstünə odun yığılası adam deyil, ondan ənənəvi dostluq, yoldaşlıq
gözləmək, sadəcə, əbləhlikdir.
D.Əhməd: Xalq sənin
mötərizələrin üçün çox darıxıb. Facebook-a nə zaman
qayıdacaqsan?
- Açığı ehtiyac hiss eləmirəm. İnsan da musiqi aləti kimi bir
şeydir. Onun da gərək sarı simi tərpənsin ki, səsi çıxsın.
Facebook-a gəlincə, daxili tələbatım yoxdur. Mən özüm də ünsiyyətə
meylli adam deyiləm. Evdə də məni danlayırlar ki, üç gündür niyə
danışmırsan. Kənddə yarım saat ağacın altında quşun səsinə qulaq
asmaq, təbiətlə baş-başa qalmaq istəyəndə dərhal evdə pıçhapıç
başlayır ki, uşağa nəsə oldu, ağıl duası yazdırmaq lazımdır
(gülür).
Nərgiz EHLAMQIZI
Foto: Elçin MURAD
-
İdman12:01
Corcina Ronaldodan geri qalmır: Görün nə oyun çıxardı - VİDEO
-
Nida Xəbər 11:31
Araikin müsahibəsi buna görə yayımlanmadı - Sensasion iddia
-
MDB11:15
Putin bu ölkələrlə birlikdə yeni müharibəyə başlayacaq - Hədəf onlardır
-
Dünya10:44
Bu valideynlər bir uşağa görə 125 min manat alacaqlar
-
Region10:10
Rusiyadakı azərbaycanlılara PİS XƏBƏR - Bu sahələrdə işləmək qadağan edildi
-
Cənubi Qafqaz09:48
Rusiya bu həftə Paşinyanı devirəcək - Şok iddia
-
Hadisə09:21
Məktəb binasında yanğın
-
Sosial08:43
Azərbaycanın tanınmış professoru vəfat etdi - FOTO