Qırmızı.az
İlham və Fərizə SEVGİSİ
İham - Fərizə. Daha doğrusu, İlham Allahverdiyev və
Fərizə Nəbiyeva.
Biz İlham və Fərizənin ölüm hadisəsini anbaan gerçək şəkildə,
bütünü şişirmə və təsvirlərdən uzaq, öz əzizlərinin, qohumlarının
dilindən danışacağıq.
Bu cütlük haqqında hələ çox dastanlar, əfsanələr gəzib
dolaşacaq. Bir zaman nağıllarımızda, bədii ədəbiyyatımızda
eşitmişdik belə məhəbbəti. Bir tək Şirin öz sevgilisi Xosrov üçün
onun yaralandığı yerdən ürəyinə xəncər vuraraq intihar etmişdi ulu
Nizaminin qələmində, 9 əsr bundan öncə. XX əsrin yaxın son
onilliyndə Fərizə bir də bu dastanı yazdı. Hər şey belə
başladı...
İlhamın bacısı Gülbəniz Allahverdiyeva: "Hər şey nişanlanandan
sonra başladı. Fərizə mənim ilə bir sinifdə oxuyub. İlham əsgər
gedib-gələndən sonra oldu hər şey. Əvvəl İlham heç nə demirdi. Biz
evləndirmək istəyəndə Fərizənin adını çəkdi".
Fərizənin atası Çoban Nəbiyev: "Elçi gələndə dedim, qız
istəyirsə, mən də əleyhinə deyiləm. Dedilər, qızın könlü var. Kefin
istəyən nişan elədik".
İlhamın bacısı Gülbəniz Allahverdiyeva: "Nişan mərasimində da
maşının şüşələrinin qırılması, Fərizənin cehizindəki suvenir şəklin
şüşəsinin qırılması, soyuducunun durduğu yerdə xarab olması
əlamətləri bizi kədərləndirmişdi".
İlhamın qardaşı Elxan Allahverdiyev: "Dəvətnamə yazdıq. Toy
məclisi 30 iyun, 1989-cu il, saat 18:00-da keçiriləcək. Ünvan: 9-cu
mikrarayon, "Leyla" şadlıq evi. Hörmətlə: Elxan".
Müəllif: "Həmin gün İlhamla Fərizə çox xoşbəxt idilər. İlham
ölümündən 3 gün əvvəl aldığı və yenicə köçdüyü evinə sığmırdı.
Çünki yeni ev almasını qeyd etmək üçün ən yaxın qohumları ilk dəfə
onlara qonaq gəlmişdilər. Bütün yeni evlilər, üstəlik, yeni ev
alanlar kimi o da olduqca xoşbəxt idi. Bu evin içərisində onlar öz
fantaziyalarına uyğun nə qədər dəyişikliklər edəcəkdilər. Ona bu
evdə yüz belə qonaqlıqlar keçirməyi arzuladılar, bəlkə. İlham nələr
planlaşdırırdı o gecə, kim bilir..."
Fərizənin atası Çoban Nəbiyev: "İlham gəmi təmiri zavodunda
işləyirdi, oradan almışdı evi. S.Vurğun bağının yanında 4-otaqlı
mənzil idi. Ailə üzvləri ilə evdə qonaqlıq edərkən birdən Alatavaya
getmək istəyiblər. Qardaşı Elxangilə".
İlhamın bacısı Gülbəniz Allahverdiyeva: "İlham çox gözəlləşmişdi
ölümündən qabaq. Hamımız gözümüzü çəkə bilmirdik ondan."
İlhamın anası Ofeliya Allahverdiyeva: "Biz qızın ailə üzvləri ilə evdə idik. Sabah bazar idi. Elxangilə getdik".
İlhamın qardaşı Elxan: "İşıqlar kəsildi birdən, televizora
baxırdıq, söndü, İlham dostları ilə çıxdılar evdən. İlham əynində
qara fəhlə paltarı ilə gəlmişdi. Dedim, bu nədi geymisən, dedi,
heç, elə-belə. Tonqalın qırağına çıxacam. O vaxt da möhkəm
mitinqlər gedirdi. Camaat gecələr həyətlərdə yığışıb tonqal
qalayırdı".
Müəllif: "Birdən İlham bayırdan güllə səsləri eşidir. Əslində,
bu, o günlər adi hadisəyə çevrilmişdi. Güllə səslərinə insanlar
öyrənmişdilər. O günlər mənim də xatirimdədir. Heç birimiz onların
əsl güllələr olduğunu düşünmürdük. Hamıya demişdilər ki, bunlar
zərərsiz güllələrdir. Heç kim də Sovet gülləsinin nə səsindən, nə
də morgöz əsgərlərdən qorxmurdu. İlham da həmçinin".
İlhamın qardaşı Elxan: "Qonşumuzda Zakir adlı orqan işçisi
vardı. Güllələr yerə düşəndə baxıb dedi ki, bu "boevoy güllə"yə
oxşayır. Trasser deyirlər, nə deyirlər, ondandır. Bunlar camaatı
qıracaq."
İlhamın dostu Faiq Qasımov: "Biz keçmiş "İskra" zavodunun
yanında rus ordularının qarşısını almaq istəyirdik. Güllə atılanda
dağılışdıq. O, indiki "20 Yanvar" metrosuna tərəf getdi".
İlhamın bacısı Gülbəniz: "Gördük, işıqlar söndü. Qardaşımın oğlu
da vardı balaca, oynayırdı yerdə. İlham qapıdan çıxanda o uşağı son
dəfə öpüb yerə qoydu. Sonra o uşaq da öldü və çox qəribə bir hadisə
də oldu. Sizə danışacam. Fərizə narahat oldu. Anama dedi ki:
"İlhamı qoymayın getsin". İlham dedi, dostlara söz vermişəm,
getməliyəm, narahat olmayin, tez qayıdacam".
İlhamın qardaşı Elxan: "O mənim oğlumu qucağına götürdü. O uşağa
atamın adını qoymuşduq - Əjdər. Dedi: "Dədə, gedirəm, ola bilər,
bir də görüşmədik". Öpdü, yerə qoydu. Üstündən xeyli keçmişdi. Saat
1-in yarısı oldu. Anamgil narahat idilər. Gördük İlham gəlmir,
güllə səsləri çoxalıb. Çıxdıq axtarmağa. Hamı dedi, indi buradaydı,
aşağı düşdü. Heç kim gördüm demədi."
İlhamın anası Ofeliya xala: "Elxan əvvəl məni getməyə qoymadı.
Xeyli keçəndən sonra əliboş gəldi."
İlhamın qardaşı Elxan: "Evə qayıtdım. Heç kim yatmamışdı. Hava
soyuq, içəri isti idi. Sobanın yanında oturdum, məni yuxu apardı,
qulağıma İlhamın səsi gəldi. Qəfil oyanıb soruşdum ki, İlham gəlib?
Dedilər yox. Hava işıqlaşırdı. Təzədən bu dəfə anamla getdik
axtarmağa. 20 Yanvara sarı düşdüm. Xəstəxana tərəfdə yerdə qan
gördük. Anam qanın yanında dayanıb dedi ki: "Can-can, bu hansı
anası ölmüşün qanıdır? Nə şirin qandır bu?" Getdik Respublika
Xəstəxanasına. Yerdə işartı gördük, şərf idi, dedi, bu mənim
balamın şərfidir. Pasportunu da götürmüşdük. Xəstəxanada bir oğlan
yaxınlaşdı bizə, pasportdakı şəklinə baxıb dedi ki: "Yaralıların
içində axtarma".
İlhamın anası Ofeliya xala: "Elxanı həkimə oxşayan bir oğlan
içəri çağırdı. Amma bir azdan Elxan içəridən qara bulud kimi dolu
çıxaraq dedi: "İlham içəridə yoxdur, ana". İlham durub orada,
qışqırıb ki, silahsız adamları niyə vurursunuz? İlhamı rus
əsgərləri güllələyiblər".
İlhamın qardaşı Elxan: "Dostu Faiqi morqa göndərdim. Meyidlərin
bir-ikisinə baxıb tanımadım. Öz sinif yoldaşımı gördüm. Fuad
Babayev idi. Onu İlhamla bir yerdə telefon budkasının yanında
vurmuşdular. Başqa bir meyiti görüb öpüb qucaqladım. Amma gördüm
İlham deyil, onun bığı yox idi. Faiq dedi, qabaqdadır İlham. Onu
gördüm".
Həkim: "İlhamı əməliyyat edəndə işıqlar sönmüşdü. Əməliyyat
vaxtı qaraciyərinin parçalandığını gördük. Narkozu qaranlıqda
vurduq. Qarın boşluğu qanla dolu idi. Qaraciyəri imkan daxilində
hemostatik tədbirlər görməklə, tamponada etməklə reanimasiyaya
verdik. Amma 5-6 saatdan sonra xəbər verdilər ki, xəstə
keçinib".
İlhamın anası Ofeliya xala: "7 gün keçdi. Getdim həkimin yanına
ki, bəlkə onun son sözü olub. Tibb bacısı dedi ki, elə hey "anamı
çağırın" deyib. Məni yandıran odur ki, balamın, bəlkə, mən son sözü
vardı".
İlhamın qardaşı Elxan: "Çox pis tikmişdilər. Qaranlıq olub, qan
çatışmayıb, öz qanını filtrasiya edib özünə vurublar. Hər yeri
dağıdan güllə vurmuşdular ona. Güllə qabaqdan dəymişdi. Bədənindəki
tikiş deşiklərdən şlanq sallanırdı. Meyiti yoldaşımın dayısı Ramiz
dayı ilə maşına qoyduq, qanaxması vardı. Maşına qoya bilmirdik. O
vaxt Alatavada yaşayırdıq. Evə apara bilmədik. Dedim, anamın ürəyi
partlar belə qanlı halda meyiti görsə, aparaq məscidə".
İlhamın anası Ofeliya xala: "Elxan mən pis olmayım deyə meyiti
yuduzdurub gətirdi".
İlhamın qardaşı Elxan: "Meyiti saxlamaq istədilər. Rusları görüb
söydüm. Əsgərin biri mənə güllə tuşladı. Yanındakı əli ilə vurdu.
Güllə alnımı yaladı".
Fərizənin atası Çoban Nəbiyev: "Saat 6-da Fərizə bizə gəlib
dedi, İlham yoxdur. Dedim, pis olma, bir sən deyilsən ki, bu
vəziyyətdə olan. Dedi ata, mən papaq deyiləm ki, başdan-başa
qoyulam. Key kimi idi. Bunları deyib qapıdan çıxdı. Mən də onun
dalınca evdən çıxdım".
Fərizənin anası Bağda Nəbiyeva: "Fərizə meyiti aparanda Biləcəri
yoluna qədər ayaqyalın qaçdı, nə qədər saxlamaq istəsək də, dedi,
qoymasanız da, özümü ona çatdıracam".
İlhamın qardaşı Elxan: "İlhamın ilk məzarı Xırdalanda oldu. Heç
qəbirqazan da tapmırdıq. Maşın işığında dəfn elədik. Atamın yanına,
Ağdama aparmaq istədim. Yarasından qan axdığına görə molla qoymadı.
Amma sonra o məzardan İlhamı çıxaranda sonra məzar boş qaldı. Boş
məzar da uğursuzluq gətirir. Bunu ilk dəfə sizə danışıram. O
məzarda mənim oğlum, İlhamın üzündən öpüb çıxdığı balamı dəfn edəsi
olduq".
İlhamın anası Ofeliya xala: "Atası-anası onunla bacarmırdı.
Mənim başım qarışıq idi. Qonaqları mən qəbul edirdim. Qardaşının
yoldaşı Fəridə dedi ki, Fərizə özünü öldürmək istəyir".
Fərizənin qardaşı arvadı Fəridə Nəbiyeva: "Gördüm narahatdır, nəsə əlində gizlətmək istəyirdi. Mənə dedi: "Get, su gətir". Qayıdanda gördüm ki, qapı bağlıdır. Zorla açdım ki, üstünə neft töküb. Ona nişanda zərli yaylıq gətirmişdilər. Onu da başına bağlamışdı. İçəri girdim ki, kibriti çəkmək istəyir. Əlindən aldım, adamları çağırdım".
İlhamın qardaşı Elxan: "Fərizəyə gəlib yalvardım ki, sənə
əlimdən gələni edəcəm, yaxşı bacım, bizi peşman etmə. Öz qardaşı
Zakirin sinəsindən itələdi ki, mənə heç kim lazım deyil İlhamdan
başqa".
Müəllif: "Fərizənin ilk intihar cəhdi uğursuz oldu. Amma o, öz
yarına qovuşmalı idi. Fərizə səhər tezdən intihar edir. Çünki
bilirdi ki, İlham səhər tezdən məzardan çıxarılacaq".
İlhamın anası Ofeliya xala: "Mənim qaynanam səhər tezdən durub görüb inilti səsi gəlir, gəlib ki, Fərizə yerdə inildəyir. Deyib nə olub? O da deyib ki, zəhər içmişəm. Arvadın qışqırtısına çıxmışıq. "Semaşko"ya çatdırdıq. Orada canını tapşırdı."
İlhamın bacısı Gülbəniz: "İlhamın geyimlərini, şəkillərini
düzmüşdü stola. O, kiçik məktub yazmışdı. Tamamlaya bilməmişdi. O,
məktubu polislər aparsalar da, mənim dəqiq yadımdadır".
Fərizənin məktubundakı sözlər: "Ana, məni ağlama. Heç biriniz
ağlamayın. Mən İlhamsız yaşaya bilmərəm. Onsuz da..." Bundan sonra
heç bir söz yazılmayıb.
Fərizənin anası Bağda xala: "Bütün uksusu içib bitirmişdi.
Mədəsi yığılmışdı. Qatıq kömək edə bilmədi. Maşın da tapa
bilmirdik. Bir maşının farası yox idi, o biri maşının farasının
işığında getdik. Xəstəxana qabağında əsgərlər bizi qoymaq
istəmirdilər. Mən maşından düşüb rusca dedim: "Otpusti, umiraet,
otpusti". Əsgər silahını çıxarsa da, mənə inandı: "Nu ladno,
mamaşa" dedi. Maşında, həkimə çatmamış ayağını cütləyib öldü
Fərizə".
İlhamın qardaşı Elxan: "Ölümlərindən sonra İlham və Fərizənin
evlərini də qaytardıq".
Müəllif: "Fərizə intihar edərkən İlhamdan başqa heç kimi
düşünməmişdi. Nə əzizlərinin kədərlənəcəyini, nə cavan ömrünü puç
etdiyini, nə də bətnindəki 2 aylıq körpəsini. Bəlkə çoxları bilmir.
Amma Fərizə intihar edərkən onun bətnində 2 aylıq körpə vardı.
Çoxları bilmirdi, amma özü bilirdi".
İlhamın bacısı Gülbəniz: "Fərizə ölümündən qabaq demişdi ki,
ürəyi şirniyyat, tort istəyir. Bacım gülüb dedi: "Deyəsən, torbada
pişik var". Fərizə tort hazır olanda dedi: "Heç kimi qoymayacam
dadsın. Özüm yeyəcəm hamısını. Deyəsən, orada uşaqla bağlı bacıma
demişdi".
Fərizənin anası Bağda xala: "Ölümündən sonra Əhmədlidə bir
arvadın gözünə görünüb Fərizə. Yuxuda yox, gözünə görünüb. Ağ gəlin
paltarında o yan-bu yana gedərək deyib: "Xala, and verirəm səni
Allaha, get anama-qaynama de ki, mən o gəlin paltarından doymadım.
Onu məzarımın üstünə gətirib qoysunlar". Arvad bizi çətinlikə
tapıb. Deyir, gördüm tapa bilmirəm sizi, istədim gəlməyəm, evdə
oturam, əl çəkmədi məndən Fərizə. Biz də qara xonçalar tutub,
Fərizənin gəlin, İlhamın bəy köynəyini götürərək apardıq, qoyduq
qəbir üstünə. Elxan səhər gedib görüb ki, yoxdur paltarlar. Kimsə
götürüb, yəqin".
İlhamın bacısı Gülbəniz: "Bəlkə, bizə elə gəlir ki, Fərizənin
bəxti gətirmədi. Amma bəlkə indi o, yarına qovuşub,
xoşbəxtdir".
Müəllif: "Beləcə, bu sevgi dastanına nöqtə qoyuldu. Qoyuldu ki,
yenidən oxunsun. Və qəribə bir fakt da var. Şəhidlərimizin önündə
yarı üçün özünə qəsd edən cəsur Azərbaycan xanımı durur".
İlhamın qardaşı Elxan: "Şəhidlər xiyabanında birinci İlhamla
Fərizəni dəfn etdilər. Adət-ənənəyə görə, İlham birinci, Fərizə
ikinci dəfn olunmalı idi. Amma dedilər, iki kişinin arasında
olmasın Fərizə. İndi Şəhidlər xiyabanında birinci cəsəd
Fərizənindir".
Müəllif: "Deyirlər, o şey üçün ölürlər ki, onun üçün yaşamağa
dəyər. Bu gənclər də yaşamağa dəyən bir vətən, bir sevgi üçün
canlarından keçdilər. Bu gün Şəhidlər xiyabanında dəfn olunmuş ilk
cəsəd Fərizənindir. Yəqin ki, bu da təsadüfi deyil. Bütün
şəhidlərimizin önündə yarı üçün özünə qəsd edən dəyanətli bir
Azərbaycan xanımı durur. Bəlkə, hamımıza örnək olsun deyə bu ilahi
bir siqnaldır.
Müasir dövrdə gənc oğlan və qızların gerçək sevgiyə ümidinin itdiyi zamanda Fərizə sübut etdi ki, saf, ülvi hisslər hələ yaşayır. Məhz bu vəfalı Azərbaycan qadının canına etdiyi qəsdlə vətəni yolunda canına qurban verən İlham digər şəhidlərdən bir neçə addım qabağa keçdi və Şəhidlər xiyabanının birinci şəhidinə çevrildi. Bu məzar müqəddəslik, saflıq rəmzinə çevrildi. Deyirlər, Tanrı insanın intiharını bəyənmir əslində. Amma əminəm ki, bu qəlbləri titrədən sevgi dastanının qarşısında ulu Tanrı da susur. Tarixdə iz qoyacaq bu məzar öz müqəddəsliyi ilə bizim sözlərimizə də nöqtə qoyur. Ruhları şad olsun. Necə ki, bir yerdə şaddırlar". (Press24.az)
-
Magazin101:41
Azərbaycanda tanınmış müğənni üçün 2-ci dəfə TOY ÇALINACAQ - VİDEO
-
Magazin100:30
“Sonradan soyunanda göz öyrəşmir” - FOTO
-
Qoroskop00:15
Günün ULDUZ FALI: çox ciddi münaqişə baş verə bilər
-
Sosial28 Mart 22:50
Əhaliyə ŞAD XƏBƏR: pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
İdman28 Mart 22:24
UEFA-dan Avro-2024-lə bağlı YENİLİK - Yekun qərar bu tarixdə veriləcək
-
Magazin228 Mart 22:00
Sevgilisi məşhur aktrisanı döydü: "Aylarla..."
-
Sosial28 Mart 21:36
Daxili İşlər Nazirliyi əhaliyə ÇAĞIRIŞ ETDİ
-
İnanc28 Mart 21:24
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı