Gizli tarix
“Bütün türk uşaqlarını öldürün, çünki onlar...”-99 ilin gizlinləri
Müharibənin ilk günlərindən rəqiblər Osmanlı imperiyasını özləri tərəfdən müharibəyə cəlb etmək üçün mübarizəyə başladılar. Bu ölkəyə təsir etmək üstündə Antanta ilə Avstriya-alman bloku arasında çoxdan gərgin mübarizə gedirdi.
"Gənc Türklər" hökuməti alman oriyentasiyalı idi. Lakin "Gənc Türklər" Avropa ilə münaqişəyə getmək istəmirdi, ona görə də Antanta ilə müharibədən çəkinirdilər. Onlar həm ingilislər, həm də bütünlükdə Antanta ilə ümumi dil tapmağa çalışırdılar, lakin avropalılar Türkiyəni "xəstə dövlət" adlandıraraq, onun ərazisini ələ keçirmək niyyətindəydilər. Türklər isə Almaniya ilə danışıqlara başlamaq məcburiyyətində qalaraq, digər dövlətlərlə - Fransa, İngiltərə və Rusiya ilə müharibədə onu dəstəklədilər.
Buna baxmayaraq, Osmanlı imperiyasının maliyyə-iqtisadi cəhətdən
hələ də Antantadan asılılığı böyük idi. Digər tərəfdən, aydın idi
ki, alman diplomatiyasının guya Osmanlı imperiyasının torpaq
bütövlüyünü saxlamağa çalışacağı ilə bağlı vədləri, gözə kül
üfürməkdən başqa bir şey deyildi.
"Gənc Türklər" Almaniya ilə ittifaqda olmaq qərarı verdilər. 22
iyul 1914-cü ildə nəhayət ki, hərbi nazir Ənvər paşa bir çox
hökumət üzvlərini xəbərdar etmədən alman səfirinə Osmanlı
imperiyasının Almaniya ilə bir ittifaqda çıxış edəcəyini bildirdi.
1914-cü il avqustun 2-də alman-türk ittifaqı barədə müqavilə
imzalandı.
Türkiyə ordusunun Baş Qərargah rəisi olaraq almanın təyin olunması
da təsadüf deyildi.
Antanta səfirləri İstanbulu tərk etdilər. Antantada olan
müttəfiqlər Osmanlı imperiyasına müharibə elan etdilər. 2 noyabr
1914-cü ildə Rusiya Osmanlı imperiyasına müharibə elan etdi. 5-6
noyabrda isə onun ardınca İngiltərə və Fransa Türkiyəyə müharibə
elan etdilər. Osmanlı imperiyasının müharibəyə girməsi, Rusiya və
İngiltərəni qüvvələrinin bir hissəsini alman cəbhəsindən çəkərək,
buraya yönəltmək məcburiyyətində qoydu. Osmanlı imperiyasının
müharibədə iştirakının daha bir nəticəsi boğazların ticarət
gəmilərini üzünə qapadılması oldu. Bu isə öz növbəsində Rusiya ilə
müttəfiqlərinin Qara və Aralıq dənizləri vasitəsilə dəniz əlaqəsini
kəsdi.
Türkiyəni şərqində yaşayan yerli ermənilər türk hökumətinə qarşı
üsyan qaldırdılar və bununla onlar Antantanın etibarını qazanıb, bu
yolla işğal edilmiş türk torpaqlarında monoetnik erməni dövləti
quracaqlarına inanırdılar. Erməni silahlı dəstələri türk
kişilərinin kütləvi şəkildə müharibəyə səfərbərliyindən istifadə
edərək, müdafiəsiz qalmış türkləri və kürdləri planlı şəkildə qətlə
yetirərək, öz dövlətlərini qurmaq üçün ərazi təmizləyirdilər. Bu
məsələdə Rusiya xüsusi xidmət orqanlarının da əli olduğu şübhə
doğurmur, onlar erməniləri silahla təchiz edir, zaman-zaman
ermənilərin yerli əhaliyə qarşı əməliyyatlarına rəhbərlik
edirdilər.
1914-cü ildə erməni millətçi partiyası "Daşnaksütyun" tərəfindən təhrik edilən Zeytun vilayətində yaşayan ermənilər orduya çağırışdan imtina etdilər. Müharibə başlayandan sonra Şərqi Anadoluda erməni millətçi hərbi dəstələri fəaliyyətə başladılar, onlar müharibənin qızğın çağında erməniləri üsyana qaldırmaqla, Şərqi Anadolunun ruslar tərəfindən asan ələ keçirilməsini təmin etmək istəyirdilər. Şərqi Anadolunun türk kəndləri müdafiəsiz qalmışdılar, özündə 100 min nəfərə qədər silahlı erməni quldurunu birləşdirən dəstələr dinc əhaliyə qarşı daim hücumlar təşkil edirdilər. Onlar kommunikasiya xətlərini dağıdır, terror aktları həyata keçirir, körpüləri partladır və türklərin arxa cəbhəsində faktiki olaraq rus ordusunun hərbi hissələri kimi fəaliyyət göstərirdilər. İş o yerə çatmışdı ki, Türkiyə hökuməti arxa cəbhədə erməni təhlükəsini önləmək üçün ön cəbhədən bütöv bir diviziyanı geri çəkməyə məcbur olmuşdu. 1915-ci ilin martında Türkiyənin Van vilayətində yaşayan ermənilər üsyana qalxdı.
Erməni terrorçu dəstələri Vanı ələ keçirərək, 3000 türkü qətlə
yetirdilər. Bitlis əyalətinin əhalisi də Vanın taleyini yaşadı.
J. Malevilin "1915-ci il erməni faciəsi" kitabında göstərilir ki,
Şərqi Anadoluda erməni terrorçuları və quldur dəstələri tərəfindən
planlı şəkildə qətlə yetirilən müsəlman əhalisinin sayı az qala 1
600 000 nəfərə çatır. Müəllifin sözlərinə görə, hətta bu qanlı
qətliamdan dəhşətə gələn bir çox rus zabitləri dözməyərək, erməni
başkəsənlərinə qarşı güc tətbiq etməyə başlamışdılar. Təbii ki,
dinc əhaliyə qarşı törədilən bu vəhşiliklər və qətliamlar, erməni
təbliğatının ikiüzlülüyü mərkəzi hakimiyyətin səbir kasasını
daşırdı və Ali Baş Komandanın 24 aprel 1915-ci il tarixli əmri ilə
Daxili İşlər Nazirliyi İstanbulda və digər iri şəhərlərdə fəaliyyət
göstərən erməni komitələri terror təşkilatlarının dərhal
qapadılması haqqında sərəncam verdi.
Amerikalı tarixçi Stenford C. Şouya görə, erməni quldur dəstələri
14-16 may tarixində "yerli müsəlman əhalisini kütləvi şəkildə məhv
etmişdilər". Bu barədə fikrini bildirən J. Malevil qeyd edirdi:
"Otuz il ərzində ermənilər tərəfindən sistemli şəkildə həyata
keçirilən terror aktları, 1915-ci ildə onların başqa ərazilərə
köçürülən həmvətənlərinin talelərində çox ciddi "əks-səmərə"
doğurdu. Müxtəlif tərəflərdən qızışdırılan bu absurd qiyamlar
yalnız heç kimə lazım olmayan ölümlərə yol açdı. Həm də bunun
müəyyən psixoloji nəticələri də oldu, belə ki, erməni "gərginlik
təşviqatçıları" erməniləri osmanlıların gözündə "sədaqətli
millətdən" "şübhəli millətə" çevirməyə nail oldular. Bir neçə on
illik sürən qətllər və dəhşətli qiyamlar bunun üçün kifayət
etdi".
1915-ci il mayın 17-də erməni terror və quldur dəstələri tərəfindən
qədim Van şəhəri yandırıldı. Dinc əhali tərəfindən çoxlu qurban
verildi. C. və K. Makkartnin tədqiqatlarına görə, XX əsrin
əvvəlində baş verən qanlı hadisələr nəticəsində 1,5 milyon müsəlman
qətlə yetirilib.
22 iyun 1915-ci ildə hökumət qoşunları Vana daxil olan-da dəhşətli
mənzərə ilə üzləşdilər: meyitlərdən dağ qalaqlanmışdı. Qaçmağa
imkan tapmayan bütün müsəlman əhalisi, - türklər, azərbaycanlılar
və kürdlər, - hamı erməni terror dəstələri tərəfindən qətlə
yetirilmişdi. Ermənilər müsəlman əhalini böyük arxın kənarına
toplamış, sonra onları vəhşicəsinə öldürmüşdülər. Üstündən səkkiz
gün keçəndən sonra, 1 iyul 1915-ci ildə general Nikolayev özünün
göndərdiyi məlumatlarda Tero və Xeço adlı ermənilərin quldur
dəstəsinin vəhşiliklərindən söz açır və bunlardan dəhşətə gəlmiş
rus zabiti onlara toplardan atəş açmağı əmr etmişdi.
Körpələri analarından alıb, yanar oda atırdılar. Dəhşətli işgəncələr verərək öldürürdülər. Bu qətllərin təşkilatçılarından biri, gizli fəaliyyətə keçən erməni terror təşkilatı "Qnçak"ın ideoloqlarından olan, türk parlamentinin deputatı Stepan Ter-Danielyan idi. Ərzurumdan keçmiş deputat, özünə yeni Armen Karo adını götürmüş Karekin Pastirmasyan isə rus qoşunları ilə birlikdə Osmanlı sərhədini keçən ilk erməni dəstələrinə başçılıq edirdi. Digər keçmiş Osmanlı parlementarisi Murad ləqəbli Namparsum Boyasyan isə arxa cəbhədə türk kəndlilərini qətlə yetirən quldurlara başçılıq edirdi. Bu əmr ona məxsus idi: "Bütün türk uşaqlarını öldürün, çünki onlar erməni milləti üçün təhlükədilər".
Osmanlı parlamentinin daha bir keçmiş üzvü Papazyan erməni quldur
dəstələrini Van, Bitlis və Muş rayonlarını terrorizə etməyə
yönəldirdi.
Amerikalı tarixçi Stenford C. Şounun "Osmanlı imperiyasının tarixi"
kitabına görə: "Bütün müharibə dövründə ermənilər müsəlman
əhalisini kütləvi şəkildə amansızcasına qətlə yetirmişlər. Milyon
nəfərdən artıq türk kəndlisi öz doğma ocağından qaçmağa məcbur
olmuşdu. Minlərlə qaçqın tikə-tikə doğranmışdı". 1914-cü ildə beş
vilayətdə - Trabzon, Ərzrum, Ərzincan, Van və Bitlisdə 3 300 000
müsəlman əhali yaşayırdısa, müharibədən sonra təkcə oradan qaçqın
düşənlərin sayı 600 000 nəfər idi. Erməni quldur dəstələri kürd
kəndlərinə də hücum edir, bütün dinc əhalini vəhşiliklə qətlə
yetirir, nə qadınlara, nə qocalara, nə də uşaqlara aman
vermirdilər. Türk və kürd kəndlilərinin qətliamının bilavasitə
təşkilatçısı və əsas ideoloqu erməni terror təşkilatı
"Daşnaksütyun"un üzvü, Atom ləqəbli Arutyun Şahrikyan idi. Osmanlı
dövləti erməniləri hərbi əməliyyat meydanlarından uzaqlaşdırmaq
üçün o vaxt imperiyanın tərkibində olan Suriyaya köçürməklə bağlı
çətin qərar qəbul etmək məcburiyyətində qaldı. Deportasiya türk
ordusunun müşayiəti ilə həyata keçirilirdi, bu da onların
keçdikləri ərazilərdə türklər və kürdlər tərəfindən qisas məqsədilə
öldürülməsini önləmək məqsədi daşıyırdı. Ona görə ki, qarşılıqlı
toqquşmalar baş verirdi, əzizlərini öldürmüş erməni canilərini ələ
keçirən sakinlər onları qətlə yetirirdilər. Əslində insani bir
tragediya yaşanırdı. Köçürmə zamanı xəstəlik və aclıqdan çoxlu
erməni həlak oldu. Lakin müasir ermənilərin bununla bağlı gətirdiyi
rəqəmlər təbii ki, həqiqətdən çox uzaqdır. Tarixi təhrif edənlər
800 mindən 2 milyona qədər insanın öldüyünü deyirlər. Müasir erməni
tədqiqatçıları öz siyahılarına bu və ya digər səbəblərdən ölən
digər millət və xalqları, eləcə də həmin vilayətlərdə yaşamış və
bilavasitə hərbi əməliyyatlar zamanı ölənləri də əlavə ediblər.
Türk tədqiqatçıları isə ən çoxu 130 min erməninin öldüyünü təsdiq
edirlər. Bu saya "quldur dəstələri" tərkibində türk ordusuna qarşı
vuruşmuş ermənilərlə yanaşı, rusların tərəfində vuruşan və
bilavasitə rusların tərəfinə keçən ermənilər də daxildir.
Digər tərəfdən, "erməni genosidi" mifini hazırlayanlar yaddan
çıxarmamalıydılar ki, hələ 1948-ci ildə BMT genosidin hansı şərtlər
əsasında tanına biləcəyi barədə sənəd qəbul edib. Orada aydın və
birmənalı şəkildə qeyd olunur ki, bu və ya digər qrup insanların
"məqsədyönlü şəkildə qətlə yetirilməsindən" söhbət getmirsə, o,
"genosid" kimi qəbul edilə bilməz. Osmanlı hakimiyyətinin belə bir
niyyətinin olduğunu isə nə o vaxt, nə də indi sübut etmək
mümkünsüzdür. Məhz, buna görə, eyni zamanda öz fantaziyalarından
çıxış edən elə erməni millətçiləri və hamı üçün də yaxşı olardı ki,
özlərində cəsarət tapıb, haqsız və əsassız iddialarından əl
çəksinlər. Onların bu mənasız, mazoxist-xəstə təfəkkürdən əl çəkib,
keçmişdə qalan və milli-eqoist mənfəətpərəstlik anlayışlarını
durdurmağın vaxtı çoxdan çatıb. Bunun əvəzinə soyqırımla bağlı mifi
tarixin "göyərtəsindən" birdəfəlik, qəti şəkildə kənara tullamaq
lazımdır, onsuz da uydurmalara deyil, tarixi reallıqlara istinad
etsək, aydın olar ki, belə bir soyqırımı heç vaxt olmayıb.
Avrasiya institutunun ekspertlər şurasının üzvü Adıgözəl Məmmədov
-
İdman03:18
“Mançester Yunayted”in ən seksual azarkeşi - FOTOLAR
-
İdman01:45
Məşhur kluba ağır cəza - 18 xalı silindi
-
Sosial01:01
Azərbaycana qaytarılan dörd kəndin sakinləri DANIŞDILAR - VİDEO
-
Qoroskop00:31
Günün qoroskopu: köklü yeniliklər başlanır
-
Magazin119 Aprel 23:15
Nazpəri illər sonra İlhamə Quliyeva ilə küsülü olmasının səbəbini açıqladı - VİDEO
-
Hadisə19 Aprel 22:48
Bakı metrosunda OLAY
-
Nida Xəbər 19 Aprel 22:24
4 kənd qayıtdı - Növbəti mərhələdə nə var?
-
Dünya19 Aprel 22:12
Ukrayna Rusiyanın hərbi obyektlərini vura bilər - NATO-dan TAM DƏSTƏK