Dünya
Prezident kim olacaq? 13 yaşlı namizəd
Türkmənistan parlamenti konstitusiyaya dəyişiklikləri qəbul edib.
Publika.az xəbər verir ki, yeni konstitusiya
prezidentin səlahiyyətlərinin 5 ildən 7 ilə artırılmasını nəzərdə
tutur. Həmçinin, prezidentliyə namizədlər üçün şərt qoyulan 40-70
yaş senzi ləğv olunub.
Yeni konstitusiyanın qəbulu Türkmənistan prezidenti Qurbanqulu
Berdimuhəmmədovun 2017-ci ildə üçüncü dəfə prezidentliyə namizəd
ola biləcəyinə imkan yaradır.
Yeni konstitusiyada ölkə prezident respublikası olaraq qalır,
dövlət başçısı vəzifəsini yerinə yetirə bilməyəcəyi təqdirdə, onun
səlahiyyətləri parlamentin sədrinə keçir. Maraqlıdır ki, 2006-cı
ildə Saparmurat Niyazov vəfat edəndə Berdimuhəmmədovun hakimiyyətə
gəlişi konstitusiyanın pozulması ilə mümkün oldu. Qanunvericiliyə
görə, türkmənbaşının səlahiyyətləri parlament sədrinə keçməli idi.
Lakin parlament sədrinə qarşı cinayət işi açıldı.
2007-ci ildə keçirilən seçkilərdə Berdimuhəmmədov qalib gəldi,
2012-ci il seçkilərində də fərqli heç nə yaşanmadı.
Türkmənistanın konstitusiyası indiyə qədər bir çox dəyişikliyə
məruz qalıb. 1992-ci ildə qəbul olunan konstitusiyaya mərhum
prezident Niyazov tərəfindən 1999, 2003, 2006-cı illərdə müəyyən
dəyişikliklər edilib. Əvvəlcə prezidentin səlahiyyət müddəti
uzadılıb, daha sonra ömürlük edilib.
Baleti, operanı və sirki qaytaran türkmənbaşı
Berdimuhəmmədovun gəlişi ilə mülayimləşmə başlandı. Qaraqum
çöllərinin sakinləri türkmənbaşının “Ruhnamə” kitabını məcburi
öyrənməkdən, Niyazovların adına həsr olunmuş təqvimi izləməkdən
xilas oldular. Həmçinin, opera, balet və sirk geri qayıtdı,
məktəblər və uşaq bağçaları kompüterləşdirildi.
Mühüm hesab olunan dəyişikliklər
Konstitusiyaya yeni dəyişikliklərin Türkmənistanın imicinin
yaxşılaşdırılmasına yönəldiyi deyilir. Belə ki, vətəndaşların
sosial təhlükəsizliyinə, sabitliyə, gənclərin və siyasi
müxtəlifliyin hüquqlarının qoprunmasına dair bir sıra mühüm
dəyişikliklər var. Bununla yanaşı, əsas qanunda prezident,
parlament, Nazirlər Kabineti və Ali Məhkəməyə aid də dəyişikliklər
diqqət çəkir. Bu dəyişikliklə Türkmənistanda hakimiyyət üç azad
qrupa – qanunverici, icraçı və məhkəmə - bölünəcək.
13 yaşlı varis
Lakin MDB beynəlxalq tədqiqatlar institutunun analitik mərkəzinin
direktoru Andrey Kazansev Türkmənistan
konstitusiyasında ciddi dəyişikliklərin olmadığını düşünür.
“Türkmənistanda hər şeyin konstitusiya ilə həll olunduğunu demək
çətindir. Hələ 2006-cı ildə hakimiyyətin ötürülməsi zamanı əsas
qanun pozuldu. Çünki prezidenti səlahiyyətləri parlament sədri
Ovezqeldı Atayevə keçməli idi. Lakin Atayevə qarşı cinayət işi
açıldı və səlahiyyətlərin icrası o vaxt baş nazirin müavini,
səhiyyə naziri olan Qurbanqulu Berdimuhəmmədova keçdi. Bu baxımdan,
yeni konstitusiyanın ciddi irəliləyişə nail olacağını düşünmürəm.
Bu, hazırki iqtidarın ömürlük olmasına hesablanıb”, - deyə o
bildirib.
Hətta ekspert iddia edib ki, Türkmənistanda hakimiyyət
Berdimuhəmmədovun 13 yaşlı nəvəsi Kerimqulıya ötürülməsi üçün
hazırlanır: “Bu kiçik yaşlı nəvə babası ilə birlikdə Aşqabadda
təntənəli mərasimlərdə dəfələrlə iştirak edib. Ötən il milli at
yarışlarında birinci yeri tutdu”.
“Onları sağ göstərin!”: türkmənbaşı üçün çətin
məqam
Kazansev hesab edir ki, konstitusiyaya yeni dəyişikliklər imicin
yaxşılaşdırılmasına və xarici investisiyaların cəlb olunmasına
hesablanıb: “Qazın satışından gələn gəlirlər boru kəmərinin
tikintisi zamanı götürülən kreditin ödənilməsinə gedir.
Türkmənistanın pul ehtiyacı var. Lakin pulun əldə olunması o qədər
də asan deyil. İndi beynəlxalq səviyyədə “Onları sağ göstərin!”
adlı hüquq müdafiəsi kampaniyası başlayıb. Bu, Türkmənistanda həbs
olunmuş və itkin düşmüş vətəndaşların müdafiəsi üçündür. Lakin
Türkmənistan hakimiyyətinin onları azad edəcəyinə şübhələr var.
“Kəmər sıxma” variantı: türkmənlər hansı güzəştlərdən məhrum olur?
Rusiya Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun müasir
Şərqin problemlərinin öyrənilməsi mərkəzinin aparıcı elmi işçisi
Şöhrət Qədirov Türkmənistanda konstitusiya
islahatlarını “tüfeyli iqtisadiyyat” dövrünün sona çatması ilə izah
edir: “Enerji resurslarından əldə oluna gəlirlər aşağı düşdü və
əhali əvvəlki kimi rahat yaşaya bilmir. Türkmənistan qaz ölkəsidir,
amma çoxları yaxşı bilir ki, son zamanlar qazın satışı ölkə
büdcəsinə böyük gəlir gətirmir. Qaz gəlirlərinin artırılması üçün
yeni boru kəmərlərinə ehtiyac var. Bunun inşası üçün də 5 milyard
dollar vəsait lazımdır. Mayeləşdirilmiş qazın istehsalı isə 2020-ci
ildə nəzərdə tutulub”.
Ekspert hesab edir ki, Türkmənistanda bir sıra güzəştlər ləğv oluna bilər.
“Berdimuhəmmədov qaz, su və elektrik enerjisinin pulsuz verilməsini
ləğv etmək istəyir. Buna görə də o əvvəlcə Ağsaqqallar Şurasının
iclasını keçirərək fikrini bildirdi”, - deyə o vurğulayıb.
Asif
-
Magazin100:30
“Sonradan soyunanda göz öyrəşmir” - FOTO
-
Qoroskop00:15
Günün ULDUZ FALI: çox ciddi münaqişə baş verə bilər
-
Sosial28 Mart 22:50
Əhaliyə ŞAD XƏBƏR: pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
İdman28 Mart 22:24
UEFA-dan Avro-2024-lə bağlı YENİLİK - Yekun qərar bu tarixdə veriləcək
-
Magazin228 Mart 22:00
Sevgilisi məşhur aktrisanı döydü: "Aylarla..."
-
Sosial28 Mart 21:36
Daxili İşlər Nazirliyi əhaliyə ÇAĞIRIŞ ETDİ
-
İnanc28 Mart 21:24
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
Sosial28 Mart 20:24
Şahmar Hüseynova yeni VƏZİFƏ VERİLDİ - FOTO