Çinin yeni sualtı nüvə qayığı batdı: Təfərrüatlar və Qərbin reaksiyası

ABŞ rəsmiləri Çinin ən yeni nüvə sualtı qayığının batdığını təsdiqləyib.

Publika.az Qərb mediasına istinadən xəbər verir ki, may və ya iyun aylarında ən müasir sualtı qayığın itirilməsi Çinin ABŞ ilə dəniz paritetini qurmaq yolunda maneədir.

ABŞ rəsmiləri təsdiqləyiblər ki, Çinin ABŞ-la dəniz paritetinə nail olmaq səyləri ən yeni nüvə sualtı qayığının dokda batmasından sonra böyük zərbə alıb.

"Hadisə ötən ilin may və ya iyun aylarında Uhan yaxınlığındakı Vuchanq tərsanəsində baş verib və ölkənin kommunist hakimiyyət orqanlarının məlumatları ört-basdır etmək səylərinə baxmayaraq, peyk görüntüləri vasitəsilə aşkarlanıb", - "The Guardian" yazıb.

ABŞ-ın müdafiə rəsmisi "Reuters"ə bildirib ki, manevr qabiliyyətinə kömək edən X formalı arxa hissəsi ilə seçilən yeni tip Çin sualtı qayıqlarından ilki olan Zhou sinifli gəmi batdığı zaman estakadanın yaxınlığında olub.

İlkin olaraq xəbəri dərc edən "The Wall Street Journal"a görə, ekspertlər bunu ehtimal hesab etsə də, hər hansı itki olub-olmadığı və ya sualtı qayığın o zaman nüvə yanacağı daşıyıb-daşımadığı bilinmir. Nəhayət, sualtı qayıq xilas edilib, lakin onun dənizə buraxılması aylar sonra baş verəcək.

ABŞ rəsmiləri deyirlər ki, Çin səlahiyyətlilərinin suyu və ya ətraf mühiti radiasiya üçün sınaqdan keçirməsinə dair əllərində heç bir dəlil yoxdur.

"The Guardian" qeyd edir ki, Çin Xalq Azadlıq Ordusu (PLA) bu insidentlə bağlı şərh verməyib.

"The Wall Street Journal" isə yazır ki, qeyri-adi bir şeyin baş verdiyinə dair ilk əlamətlər yayda, Yeni Amerika Təhlükəsizliyi Mərkəzinin baş əməkdaşı və keçmiş ABŞ sualtı zabiti Tomas Şuqart sosial mediada üzən kranların qeyri-adi fəaliyyətini müşahidə etdikdə, peyk görüntülərində görüb.

Şuqart bir sualtı qayıqla bağlı qəzanın ola biləcəyini bildirib, lakin onun nüvə enerjisi ilə işlədiyini bilməyib.

“Təsəvvür edə bilərsinizmi ki, Amerika nüvə sualtı qayığı San Dieqoda batıb və hökumət bu barədə heç kimə deməz? Yəni "müqəddəs inək" məsələsi”, - Şuqart deyib.

Adının çəkilməsini istəməyən ABŞ müdafiə rəsmisi "Reuters"ə bildirib ki, insident və onu əhatə edən sükut divarı Çin ordusunun səriştəsi və cavabdehliyi ilə bağlı ciddi suallar doğurub.

"Təlim standartları və avadanlığın keyfiyyəti ilə bağlı açıq suallara əlavə olaraq, bu hadisə PLA-nın daxili hesabatlılığı və Çinin müdafiə sənayesinə nəzarəti ilə bağlı daha böyük suallar doğurur" deyib.

Çinin Vaşinqtondakı səfirliyinin sözçüsü məsələ ilə bağlı bildirib ki, onların təqdim edəcəkləri heç bir məlumat yoxdur. "Biz qeyd etdiyiniz vəziyyətlə tanış deyilik və hazırda təqdim etmək üçün məlumatımız yoxdur", - deyə "Reuters"ə bildirilib.

Pentaqonun Çin ordusu ilə bağlı hesabatına görə, 2022-ci ilə kimi Çində altı nüvə enerjili ballistik raket sualtı qayığı, altı nüvə enerjisi ilə işləyən hücum sualtı qayığı və 48 dizel mühərrikli hücum sualtı qayığı var. ABŞ Müdafiə Nazirliyi bildirib ki, sualtı qüvvələrinin 2025-ci ilə qədər 65-ə, 2035-ci ilə qədər isə 80-ə yüksələcəyi gözlənilir.

Pentaqonun hesabatında deyilir ki, yerüstü gəmilər və dəniz təyyarələri ilə birlikdə yeni sualtı qayıqların yaradılmasında məqsəd ABŞ-ın münaqişədə Tayvana kömək etmək səylərinə qarşı çıxmaq və Yaponiya arxipelaqından cənuba qədər uzanan bir sıra adalarda “dəniz üstünlüyü” yaratmaqdır.

"Heritage Foundation" analitik mərkəzinin baş əməkdaşı Brent Sadler "The Journal"a deyib: "Yeni zavodda istehsal edilən yeni nüvə sualtı qayığının batması Çinin nüvə sualtı donanmasını yaratmaq planlarını ləngidir".

Adəm Abbaslı