Nida.az
Bağlı qapı siyasəti: Putin Sarkisyanı Moskvaya niyə çağırmışdı? – TƏHLİL
Siyasətdə bağlı qapılar təkcə sirləri gizlətmək üçün
deyil, həm də protokol qaydalarının tapdandığı yerdir.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin erməni həmkarı – çoxları onu
Rusiyanın “vassalı” adlandırır – Serj Sarkisyanı Moskva ətrafında
yerləşən “Novo-Oqarevo” iqamətgahında qəbul etdi. Bura Kremldən
uzaqda yerləşir, lakin görüş yenə bağlı qapılar arxasında
keçirildi. Bu cür görüşlər bağlı qapılar arxasında ona görə
keçirilir ki, detalların açıqlanması istənmir və olduqca mühüm
məsələ müzakirə edilir. Dünya siyasətində belə təcrübə kifayət
qədərdir. Rəsmi məlumatı bir kənara qoysaq, Putinin Sarkisyanla
bərabərhüquqlu səviyyədə ikitərəfli əlaqələri müzakirə etmək
niyyəti yox idi. Əks təqdirdə, bu səfər rəsmi səviyyə daşıyar və
erməni prezident üçün protokol qaydasına uyğun şəkildə fəxri
qarovul dəstəsi düzülərdi. Bütün bunlar baş vermədi. Sadəcə,
Sarkisyan getdi, görüşdü və sonra mətbuata bunları dedi:
“Rusiya prezidentinə ikitərəfli münasibətlərin inkişafında
və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə nizamlanması
istiqamətindəki səylərinə görə təşəkkür etdim”.
Sarkisyan Putinə şikayət etməyə də vaxt tapıb. “Azərbaycan
tərəfi iriçaplı silahlarla hücum edir və biz məcbur olub cavab
veririk. Bu məsələni Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi
Təşkilatının Düşənbə toplantısında da qaldıracağıq”, -
deyə o, bir ölkənin liderindən çox, hansısa bölgənin təyin olunmuş
nümayəndəsi kimi danışır. Amma haqsız da deyil, axı Ermənistanın
heç də azad ölkə olmadığı məlum məsələdir.
Daha sonra Sarkisyan Gümrüdə erməni ailəsini qətlə yetirən rus
hərbçisinin cəzalandırılmasını Ermənistan məhkəmələrinə həvalə
etdiyi üçün də Putinə təşəkkür edib. Bunun özü də Ermənistanın
Rusiyanın qarşısındakı vəziyyətini və vəzifələrini aydın şəkildə
ifadə edir.
Amma Sarkisyan Moskvaya təkcə Putinə təşəkkür etmək üçün
getməmişdi. Putinin onu yanına çağırması, başqa ölkə
prezidentlərinin qəbulundan fərqli qaydada qəbul etməsi və öz
iqamətgahında görüşməsi Sarkisyanın danlanıldığı ehtimalını
artırır. Onun görüşlə bağlı mətbuata təşəkkür dolu açıqlamaları da
bunu deməyə əsas verir.
Görünür, bağlı qapılar Putinə yalnız detalların
gizlədilməsi üçün lazım olmayıb. O həm də öz “vassalı” ilə protokol
qaydalarından uzaq, istədiyi dildə danışmaq üçün bu formatı
seçmişdi.
Sarkisyanın Moskvaya çağırılması səbəbləri açıq şəkildə
ortadadır.
a) İrəvanın mərkəzdənqaçma meyillərinə son
qoymaq;
b) NATO-nun Gürcüstanda hərbi baza açması və Rusiyanın
Qafqazdakı qalasını yoxlamasının zəruriliyi;
Və nəhayət,
c) Dağlıq Qarabağ münaqişəsi.
1. Rusiyanın Qərblə qarşıdurmasında üzləşdiyi
çətinliklər Ermənistanın “böyük qardaşına” qarşı çıxmasına şərait
yaradıb. Bu ilin iyun ayında İrəvanın mərkəzində Rusiyadan alınan
elektrik enerjisinin bahalaşdırılmasına qarşı keçirilən
“elektromaydan” hadisələri də bunu sübut etdi. Söhbət əhalinin
Rusiyaya nifrətindən getmirdi, əsas məsələ Sarkisyan rejiminin bu
nifrəti idarə edərək, Moskvaya “xalqım səni istəmir” mesajını
vermək və güzəştlər qopartmaq idi. Hansı ki etirazçılar
meydanlardan çəkilmədən Moskva İrəvanın istədiyi güzəştləri və
silah üçün 200 milyon dollar krediti verdi. Həmin ərəfədə
Sarkisyanın Brüsselə səfəri də diqqət çəkdi. Qeyd etmək lazımdır
ki, Brüsselə səfərindən sonra Sarkisyanın Moskvaya ilk səfəridir.
Bu amil Vladimir Putinin Sarkisyandan hesabat istədiyini deməyə
əsas verir.
Lakin İrəvanın mərkəzdənqaçma meyilləri bununla bitmir. Təxminən
bir ay öncə Ermənistan tərəfi İrandan dəmiryol xətti çəkmək
istəyini elan etdi.
“Bu layihə hansısa üçüncü qüvvənin maraqlarına zərbə
vuracağından asılı olmayaraq, reallaşacaq”, - deyə erməni
rəsmiləri bəyan etdi.
Bu, açıq şəkildə Kremlə meydan oxumaq idi və Ermənistanın işğal
siyasətinin nəticəsi olaraq Azərbaycan və Türkiyə tərəfindən
salındığı blokadadan çıxış yolu olaraq seçilib. İranın nüvə
proqramı ilə bağlı razılığın əldə olunması və Qərbə açılış etməsi
fonunda İrəvanın Tehranla yaxınlaşması Kremlin Qafqazdakı qalasının
əlindən çıxması təhlükəsini yaxınlaşdırır. Məhz buna qarşı Rusiya
təcili şəkildə Abxaziya dəmiryol xəttinin inşasını sürətləndirdi.
Çünki bu yol istifadəyə veriləcəyi təqdirdə, Ermənistanın Rusiyaya
quru yolu ilə çıxışına ümidlər yaranacaq və İrəvanın Tehrana doğru
irəliləməsində bəhanələri aradan qaldıracaq.
2. Ermənistanın mərkəzdənqaçma meyillərinin
sürətləndiyi bir vaxtda NATO-nun Gürcüstanda hərbi bazasını açması
Rusiyanın Cənubi Qafqaz perspektivlərinə təhlükələr yaradır. Nəzərə
almalıyıq ki, Ermənistan Avrasiya İttifaqında təmsil olunsa da,
Avropa Birliyi İrəvanı Moskvanın caynağından qurtarmaq üçün bütün
vasitələrə əl atır. Bu isə Ermənistanın Rusiyadan üz döndərməsini
asanlaşdıra bilər. Hesab etmək olar ki, Sarkisyana Putinin
qərargahında bu məsələlərlə bağlı xəbərdarlıqlar edilib və “səhv
addım atmaması” tövsiyələri verilib.
3. Regiondakı siyasi proseslər, həmçinin Rusiyanın
Qafqazdakı qalasını – Ermənistanı itirmək təhlükəsinin yarandığı
bir vaxtda Moskva üçün Qarabağ kartı avtomatik olaraq gündəmə
gəlir. Hesab etmək olar ki, Moskva Qarabağ kartını gündəmə
gətirməklə bir neçə hədəfi eyni anda vurmaq niyyətindədir:
- Qərbin münaqişənin həllində təşəbbüsü ələ almasının
qarşısını almaq, dolayısı ilə ABŞ-ın Cənubi Qafqaza uzanan əllərini
baltalamaq;
- Ermənistana əsl ağasının kim olduğunu göstərmək;
- Azərbaycanı özünə tərəf meyilləndirmək və əgər mümkün olarsa,
münaqişəni Bakının xeyrinə həll etməklə, onun dəstəyini tamamilə
təmin etmək;
- Beləliklə, Cənubi Qafqazda güc balansını öz xeyrinə
çevirmək.
Rusiya baş diplomat Sergey Lavrovu Bakıya göndərdikdən sonra
Sarkisyanın Moskvaya çağırılması Putin-Sarkisyan görüşündə Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinin prioritet müzakirə mövzusu olduğunu göstərir.
Hesab etmək olar ki, Rusiyanın münaqişənin həlli üçün aparılan
danışıqları yerindən tərpətmək üçün planı var və bu plan Bakıda
Lavrovla Azərbaycan rəhbərliyi arasında müzakirə olunub. Sarkisyan
da Moskvaya məhz planın detalları ilə tanış olmağa dəvət edilib,
bir növ ona ssenarinin gerçəkləşdirilməsi diktə olunub. Bu planın
konkret nədən ibarət olduğu haqda müxtəlif versiyalar mövcuddur,
amma hələlik dəqiq heç nə bilinmir. Putin-Sarkisyan görüşünün
detallarının açılmaması, ümumiyyətlə görüş haqda Rusiya tərəfinin
susması, Ermənistan tərəfinin isə qısa informasiya verməsi ortada
ciddi amillərin olduğu ehtimalını gücləndirir. Lavrovun Bakı səfəri
haqda da geniş informasiyanın yayılmadığını əsas götürsək, ehtimal
etmək olar ki, danışıqların detallarının açıqlanmaması haqda ümumi
razılıq var.
Asif Nərimanlı
-
Dünya14:08
Makronla Silvanın romantik pozaları gündəmi silkələdi - FOTO
-
Sosial13:47
Bu şəxslər pensiyaya 5 il erkən çıxacaq
-
Yaxın Şərq13:16
Mahmud Abbas ermənini nazir təyin etdi - FOTO
-
Sosial13:03
Sabah 25 dərəcə isti olacaq
-
Magazin112:31
Rəşad Dağlının oğluna görün nə hədiyyə etdilər - FOTO
-
İdman12:01
Corcina Ronaldodan geri qalmır: Görün nə oyun çıxardı - VİDEO
-
Nida Xəbər 11:31
Araikin müsahibəsi buna görə yayımlanmadı - Sensasion iddia
-
MDB11:15
Putin bu ölkələrlə birlikdə yeni müharibəyə başlayacaq - Hədəf onlardır