Xarici radiostansiyaların Azərbaycan redaksiyalarının “demokratiya” imitasiyası
Bizi izləyin

Nida.az

Xarici radiostansiyaların Azərbaycan redaksiyalarının “demokratiya” imitasiyası

Yaxud "Azadlıq", "Amerikanın səsi" radiolarının və "BBC-Azərbaycanca"nın internet resurslarının və sosial şəbəkələrdəki səhifələrinin qapıları dövlətin maraqlarını müdafiə edən şərhlərin üzünə niyə bağlanıb?

Söz və məlumat azadlığı, fikir plüralizmi müasir cəmiyyətlərin inkişafının əsas parametrlərindən birini təşkil edir. Azərbaycan da demokratik norma və prinsipləri mənimsəmiş bir dövlət olaraq hər kəsin istədiyi məlumatı qanuni yolla axtarmaq, əldə etmək, ötürmək, hazırlamaq və yaymaq azadlığını konstitusion norma olaraq təmin edir. Ölkəmizdə bütün kütləvi informasiya vasitələri, o cümlədən mətbuat üzərində dövlət senzurası qadağan olunub. Heç də təsadüfi deyil ki, bu gün Azərbaycanda kifayət qədər rəngarəng media mühiti formalaşıb, müxtəlif siyasi təmayüllü mətbuat orqanları fəaliyyət göstərir, internet tam azaddır. Amma çox təəssüf ki, bəzi kütləvi informasiya vasitələri yaradılan bu şəraitdən sui-istifadə edir. Onlar qərəzsiz və dolğun informasiya ötürülməsi, ictimai rəyin düzgün əsaslarda formalaşdırılması kimi vəzifələri bir kənara qoyaraq Azərbaycan dövlətinə və hakimiyyətinə qarşı birtərəfli və çirkin əks-təbliğat aparırlar. Bir sıra beynəlxalq media qurumlarının Azərbaycan redaksiyaları bu işdə xüsusilə fərqlənirlər.

"Azadlıq", "Amerikanın səsi" radioları və "BBC-Azərbaycanca" dövlətimizi hədəf alan "qara piar"la məşğuldur

"Azadlıq", "Amerikanın səsi" radioları, "BBC" kimi beynəlxalq media qurumlarının Azərbaycan redaksiyalarının fəaliyyəti ilə bağlı ictimaiyyətdə ciddi narazılıqların olduğu heç kəsə sirr deyil. Bu qurumlar birmənalı olaraq Azərbaycan dövlətinə qarşı təbliğatda əsas informasiya ruporu rolunu oynayırlar. Hər fürsətdə demokratiyadan, ifadə azadlığından, fərqli fikrə dözümlü münasibətdən dəm vuran sözügedən KİV-lər özləri bu prinsiplərlə daban-dabana zidd fəaliyyət sərgiləyirlər. Belə ki, "Azadlıq" radiosu, "Amerikanın səsi" və "BBC" bir tərəfdən Qərb dəyərlərini dillərində əzbər edib guya demokratik norma və prinsiplərə söykənən fəaliyyətlə məşğul olduqlarını iddia edir, digər tərəfdən isə qərəzli və birtərəfli yayımla, Azərbaycan dövlətini və hakimiyyətini hədəf alan "qara piar"la məşğul olurlar. Təbii ki, xalqın gözü tərəzidir və cəmiyyətimiz bu media qurumlarının riyakarlığının fərqindədir. Ona görə də ictimaiyyətin bir çox nümayəndələri müxtəlif platformalarda sözügedən KİV-lərə qarşı öz etirazlarını bildirirlər. Amma onlar nəinki ictimai qınaqdan nəticə çıxarmırlar, əksinə, ölkənin sağlam, dövlətini və xalqını sevən gənclərinin bu media qurumlarına çıxış imkanlarını, öz fikirlərini ifadə etmələrini müxtəlif vasitələrlə məhdudlaşdırırlar. Bunu onların internet saytlarına və sosial şəbəkələrdəki səhifələrinə qısa bir nəzər yetirməklə də görmək mümkündür. Hətta artıq iş o yerə çatıb ki, bu media qrupları özlərinin ideoloji tezisləri ilə uyğunlaşmayan ən kiçik fikri belə filtrdən ötürmürlər. Şəxsən mən özüm bir neçə dəfə hər hansı xəbərlə bağlı "Azadlıq", "Amerikanın səsi" radiolarının Azərbaycan redaksiyalarının və "BBC-Azərbaycanca"nın sosial şəbəkələrdəki səhifələrində şərh yazmaq istəmişəm. Amma yazdığım şərh dərhal silinib, profilim isə əbədi "bloklanıb"...

Ötən həftənin sonlarında özümün "facebook" sosial şəbəkəsindəki səhifəmdə sözügedən məsələ ilə bağlı şərh yazıb orada şikayətimi ifadə etmişəm (https://www.facebook.com/aqshin.shahinoglu/posts/1075844885786256?comment_id=1075928352444576¬if_t=feed_comment¬if_id=1472212850571685) (şəkil 1).

Aradan keçən müddətdə sözügedən "status"un altına yazılan çoxsaylı şərhlərdən aydın görünür ki, bu KİV-lərin "bloklama" siyasətinin, fərqli fikrə qarşı aqressiv münasibətinin yeganə "qurban"ı mən olmamışam, yüzlərlə insan onların antidemokratik fəaliyyətilə üzləşib. Bütün bunlar isə bir daha göstərir ki, bu media qurumları üçün demokratik norma və prinsiplər, fikir plüralizmi, söz azadlığı kimi dəyərlər, sadəcə, fəaliyyət proqramında yer alan söz toplusundan başqa bir şey deyil. İş görməyə gələndə isə onlar hətta ən ümdə prinsipləri belə tapdalamağa qadirdirlər.

"Azadlıq" radiosunda xalqı və hakimiyyəti təhqir etmək azaddır?

Yazı hazırlanarkən obyektivlik naminə qarşı tərəfin də qeyd olunanlara münasibətini öyrənməyə çalışdıq. Bəri başdan deyək ki, həftə boyu "Azadlıq" radiosundan başqa digər iki radionun Azərbaycan redaksiyalarından məsələyə münasibət öyrənmək mümkün olmadı. Əvvəlcə suallarımızı yazılı təqdim etdikdən sonra cavab verəcəklərini desələr də, onlardan bir səs çıxmadı. Yazılı ünvanladığımız suallar hələ də cavabsız qalır. Əslində, bu sualların cavabları bizə yaxşı məlumdur. Onlar özləri də dəqiq bilirlər ki, sosial şəbəkələrdəki səhifələrində və internet saytlarında dövlətin və xalqımızın maraqlarını müdafiə edən istənilən post və şərh silinir, şərh müəllifləri isə "bloklanır". "Azadlıq" radiosunun Azərbaycan redaksiyasının İlkin Məmmədovun imzası ilə bizə göndərdiyi bir səhifəlik cavabda isə həm etiraf, həm də məsələləri sapdırmağa cəhd var. Biz də radionun cavab məktubundakı fikirləri heç bir redaktə etmədən, nöqtə-vergülünə toxunmadan təqdim edirik. Radionun əməkdaşı yazır: "Bizim "facebook" və ya başqa sosial media səhiməzələrimizdə şərhlərlə bağlı moderasiyamız post-faktum həyata keçirir. Mətnində açıq və ya qapalı mətnlə təhqir, qızışdırıcılıq, çağırış, pornoqrafik içərik, dini-irqi-milli və ya hər hansı başqa zəmində ayrıseçkilik, qanunsuz materialların yerləşdirilməsinə imkan vermirik. Şərhlərdə linklərin içəriyindəki contentin yerləşdirildiyi zaman bir, sonra isə dəyişdirilərək başqa bir contentlə əvəzlənməsi ehtimalını nəzərə alaraq hər hansı kənar resurlara aparan linkləri də çap etmirik".

Əlbəttə, çox istərdik ki, radionun bizim sualımıza cavabında qeyd etdikləri reallıqda da əksini tapsın. Amma müşahidələrimiz və ortada olan faktlar tamam başqa şey deyir. Reallıq ondan ibarətdir ki, "Azadlıq" radiosunun Azərbaycan redaksiyasının saytında və sosial şəbəkələrdəki səhifələrində Azərbaycan dövlətini və hakimiyyətini müdafiə edən şərhlər yazıldıqda radionun əməkdaşları dərhal onları silir, həmin istifadəçini isə "bloklayırlar". Dövlətin və xalqın ünvanına açıq mətnlə təhqirlər yağdıran şərhlər isə "göz bəbəyi" kimi qorunur. Sadaladığımız məqamlarla bağlı kifayət qədər şərhlər mövcuddur və etika naminə onları bu yazıda yerləşdirmək istəmirik. Amma radionun əməkdaşları əksini iddia etsələr, bununla bağlı müvafiq "skreenshot"ları təqdim edə bilərik. Deməli, belə çıxır ki, "Azadlıq" radiosunun səhifələrində hakimiyyəti təhqir etmək azad və sərbəst, onu müdafiə etmək isə qadağandır.

Radionun "Əsas problem yaradan adətən trollardır ki, eyni anda 100-lərlə təhqirli mesaj və ya şərh yazaraq görüntü kirliliyinə nail olmaq istəkləri ilə də texniki olaraq ancaq "ban" etməklə mübarizə apara bilirik" cavabı da həqiqətdən uzaq və qeyri-səmimidir. Çünki yazıda təqdim edəcəyimiz faktlardan da görünür ki, saytın "troll" kimi təqdim etməyə çalışdığı profillər, əslində, real profillərdir və onların məqsədi heç də "görüntü kirliliyi yaratmaq" deyil. Silinən şərhlərdə yalnız vətəndaş mövqeyi əksini tapıb. Əsl trollar isə nə "ban" olunur, nə də onların şərhləri silinir. Əksinə, Qərbdəki bəzi dairələrin və onların Azərbaycandakı əlaltılarının maraqlarına xidmət edən trollar radionun əziz qonaqları kimi başda yer alırlar. Hətta ehtimal ki, bu trolların sırasında radiodan əməkhaqqı, qonorar alanlar da var...

Onlarla şikayət və bir sual - budurmu söz azadlığı, demokratiya?

İndi isə "Azadlıq" radiosunun "troll" adlandırdığı, guya "görüntü kirliliyi yaratdıqlarını" iddia etdiyi şərh və "status"lara, real profillərə nəzər salaq. Bəri başdan deyək ki, bununla bağlı müraciət edənlər o qədər çoxdur ki, onların hamısını bir yazıda yerləşdirmək faktiki olaraq mümkün deyil. Ona görə də bu şərhlər içərisindən, sadəcə, bir neçəsini seçib təqdim edirik ki, ümumi mənzərə aydın görünsün.

Məsələn, jurnalist Fidan Afər yazır: "Bu özlərini medianın demokratik kapitanları hesab edən saytların facebook səhifəsinə düşündüyüm fikri yazmışam. Və inan ki, elə anında şərhimi silib və məni blok ediblər. Özüm təəccübləndim ki, ay balam, axşama kimi demokratiyadan dəm vuran bunlar deyilmi?! İndi mən nə yazdım ki, məni blok edirlər? Deməli, sonra anladım ki, bunlar ancaq tərifə açıqdır. Tənqid və ya başqa fikir bunların xəyallarını puç edir. Heç olmasa, onda demokratiyanı əlinizdə bayraq etməyin də. Axı sizin demokratiyanın heç "d"sindən də xəbəriniz yoxdur" (şəkil 2).

Fəal gənc Elmar Məmmədovun da şikayəti təxminən eynidir. Yeri gəlmişkən, E.Məmmədov fikrini təsdiq etmək üçün bizə fakt olaraq "skreenshot" da təqdim edir: "Bu cür halla mən də rastlaşmışam, bu da sübutu, bu xəbərə şərh yazmışdım, həm saytda, həm də "facebook" səhifəsində. Saytında şərhim yayımlanmayıb, səhifəsində isə, gördüyünüz kimi, "blok" olunmuşam. Budurmu söz azadlığı, demokratiya?!" (şəkil 3).
Həsən Hüseynzadə də bu media qurumlarının "blokladığı" gənclərdən biridir: "Mən də bu kimi hallarla dəfələrlə rastlaşmışam. Birbaşa xarici dairələrdən maliyyələşən və ən başlıca məqsədləri Azərbaycanın son dövrlərdə qazandığı saysız-hesabsız uğurlara qara yaxmaq olan bu kimi saytlar və səhifələrdə onların iç üzünü açaraq sübutlarla çıxış edən kimi şərhləri silir və blok edirlər. Real insanlarla müzakirələrdən qorxan bu kimi səhifələr özlərinə ən rahat yolu (blok etməyi) seçiblər" (şəkil 4).

Abbas Pənahov isə yazır: "Mənim şərhlərimə çox layk gəldiyi və onların fikirlərinə kontr-arqumentlər olduğu üçün hər üç saytda şərh yeri dondurulub" (şəkil 5).

Namiq Murad adlı sosial şəbəkə istifadəçisi də sözügedən "status"a yazdığı şərhdə eyni aqibətlə üzləşdiyini bildirir: "Bu cür hallarla mən çox rastlaşmışam. Demokratiya, söz azadlığından danışanlar blok etmək, yazılan fikirləri silməklə, əslində, öz simalarını bir daha ortaya çıxarırlar" (şəkil 6).

Abbas Əliyev adlı vətəndaş isə 1 ildən çoxdur bütün bu qəbildən olan səhifələrdə bloklandığını yazıb: "Artıq 1 ildən çoxdur ki, bütün müxalifət səhifələri məni bloklayır... Bunların da demokratiya anlayışı bu olsa gərək"... (şəkil 7).

Zeynəb Nağıyevanın məsələyə yanaşması bir qədər fərqlidir. O, özünün bloklanmasını belə izah edir: "Əli Kərimlinin reklamı ilə məşğul olan "Amerikanın səsi" sadə vətəndaşların şərhindən qorxur. Öz ölkəsindən öyrənib də "demokratiya" prinsiplərini. Məni də blok ediblər" (şəkil 8).

"Görəsən, Əli Kərimlinin söyüş, təhqir yazanlarının şərhləri niyə silinmir?"

Aydan Abdulbağıyeva adlı sosial şəbəkə istifadəçisi "BBC-Azərbaycanca"nın "facebook"dakı səhifəsinə Əli Kərimli ilə bağlı xəbərə yazdığı şərhə görə "blok"a məruz qaldığını deyir: "BBC Azərbaycanca-BBC Azeri" "facebook" səhifəsində hal-hazırda blokdayam. Səbəb isə Əli Kərimlinin müsahibəsinə yazdığım şərhdir. Şərhdə nə təhqir, nə də söyüşdən istifadə etmədiyim halda şərhim silinir. Niyə? Görəsən, Əli Kərimlinin həmin statusa söyüş, təhqir yazanlarının şərhləri niyə silinmir? Bütün bu səhifələr hamısı eyni yerdən idarə olunub maliyyələşdiyi üçün tapşırığı da eyni alırlar" (şəkil 9).

Camal Ağarzayev də yazır: "Mənim real profillərimi dəfələrlə "Amerikanın səsi", "Azadlıq" radiosu, "BBC-Azərbaycanca" "facebook" səhifələri blok edib" (şəkil 10).

Tural Nəcəfov adlı istifadəçi isə şərhində "Azadlığ"ın Azərbaycan redaksiyasının təmsilçisi ilə yazışmasını və radionun cavabını yerləşdirib. Bu cavabda da şərhlərin silinməsinin səbəbləri öz əksini tapmayıb, müxtəlif manevrlərlə suallardan yayınmağa çalışılıb (şəkil 11).

Sadalananlardan başqa, Cəmilə Şirinova, Seymur Həsənov, Rza Umud, Cavad Əliyev, Xaqan Bəkirov, Alik Nərimanov, Eldarxan Quluzadə, Kəmalə Məmmədli, Loğman Əliyev, Gülgün Natiq, Elvin Mənsimov, Baba Əliyev, Lamiyə Məcidova, Rüstəm Sadiq və digər profil sahibləri də bu media qurumlarının ifadə azadlığına, fikir plüralizminə münasibətinin canlı şahidləridir.

Belə primitiv metod və üsullarla Azərbaycanda ictimai rəyi çaşdırmaq mümkün deyil

Beləliklə, yuxarıda təqdim etdiyimiz şərhlərdən də aydın göründüyü kimi, sözügedən radioların Azərbaycan redaksiyalarının bu antidemokratik davranışlarına bəraət qazandırmaq üçün irəli sürdükləri arqumentlər bəri başdan çürükdür. Onların "troll", "fake profil" adlandırdığı "facebook" istifadəçilərinin hamısı, əslində, müxtəlif sahələrdə çalışan və siyasi proseslərdən məlumatlı olan ölkə vətəndaşlarıdır. Bu KİV təmsilçilərini qane etməyən məsələ həmin şəxslərin ayıq-sayıqlığı, proseslərə düzgün yanaşmaları, xarici media qruplarının apardıqları zərərli təbliğatın təsiri altına düşməmələridir. Bu isə adıçəkilən qurumların və onların fəaliyyətini yönləndirən mərkəzlərin maraqlarına cavab vermədiyindən, onlar ən qəbulolunmaz üsullara belə baş vururlar. Nəticədə itirən yenə də özləri olurlar. Çünki belə primitiv metod və üsullarla Azərbaycanda ictimai rəyi çaşdırmaq mümkün deyil. Cəmiyyətin bunlardan yeganə gözləntisi doğru, düzgün, qərəzsiz informasiya fəaliyyəti ilə məşğul olmalarıdır. Bu, hər kəsdən əvvəl elə onların özlərinə lazım olmalıdır.

Kim kimə müəllimlik edir?

Ötən yazılarımızda AXCP sədri Əli Kərimlinin nəzarətində olan "Azadlıq" qəzetinin şərh bölməsinin bağlanması, həmin qəzetin və Kərimlinin özünün sosial şəbəkələrdəki səhifələrində isə şərhlərin silinməsi, profillərin "bloklanması" haqqında məlumat vermişdik. "Azadlıq" qəzeti yazıdakı faktları etiraf etsə də, bu addımı nə üçün atdığını ciddi arqumentlərlə əsaslandıra bilməmiş, irəli sürdüyü absurd iddialarla özünü ifşa etmişdi. Aradan xeyli vaxt keçsə də, nə qəzetin, nə də AXCP sədrinin sosial şəbəkələrdəki səhifələrində "filtrləmə" ilə bağlı vəziyyət nəinki yaxşılığa doğru dəyişib, əksinə, bu səhifələr Kərimlinin "troll"larının təhqir və söyüş meydanına çevrilib. Hazırda isə AXCP sədrinin yolunu onun faktiki rəhbərlik etdiyi qondarma "Milli şura"nın üzvləri davam etdirirlər. Son zamanlar yazdığı "status" və "post"larda nəinki iqtidarı, həm də Azərbaycan xalqını təhqir etməyə verdiş etmiş Gültəkin Hacıbəyli liderinin yerişini yeriməyə çalışır. O da Əli Kərimli kimi sosial şəbəkələrdəki səhifələrində özünə qarşı ünvanlanan qınaq və tənqidləri, xalqı təhqir etməsinə görə iradları dərhal silir, öz fikirlərinə əks münasibət göstərən profilləri isə bloklayır. Eyni mənzərə son günlər "Milli şura"nın formal sədri Cəmil Həsənlinin səhifəsində də müşahidə olunur. C.Həsənli özünün yalan və böhtan dolu "status"larına əks fikirlər səsləndirən profilləri birdəfəlik "bloklama" yolunu tutub.
İndi isə maraqlı bir sual meydana çıxır: fərqli fikrə, ifadə azadlığına qarşı bu cür aqressiv münasibəti xarici radiostansiyaların Azərbaycan redaksiyaları Əli Kərimli və onun başının dəstəsindən öyrənib, ya əksinə? Yoxsa hamısının müəllimi eynidir?

Oxumağa davam et
Reklam
Reklam

Gündəm