Nida.az
"Bu il qeyri-neft sektorumuz daha da arta bilər"
Aprelin 10-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2015-ci ilin
birinci rübünün sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda
duran vəzifələrə həsr olunan iclası keçirilib.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev iclasda yekun nitq söyləyib.
Prezident deyib:
- Qeyd etdiyim kimi, ilin birinci rübünün göstəriciləri bizi çox
sevindirir. Çalışmalıyıq ki, ilin sonuna qədər bu templəri saxlayaq
və ölkə iqtisadiyyatının inkişafını təmin edək.
Giriş sözümdə qeyd etdiyim kimi, qeyri-neft sektoru prioritet
olaraq qalır, bütün lazımi tədbirlər görülür. Hesab edirəm ki, bu
il qeyri-neft sektorumuz daha da arta bilər. Birinci aylarda yeddi
faiz artım əlbəttə ki, gözəl göstəricidir. Çalışmalıyıq ki,
ümumiyyətlə, qeyri-neft sektorumuz ümumi daxili məhsulun çox böyük
hissəsini təşkil etsin. Ancaq o da həqiqətdir ki, bir neçə ildən
sonra “Cənub” qaz dəhlizi işə düşəndən sonra bizim qaz ixracımız
kəskin şəkildə artacaq. Beləliklə, neft-qaz sektorumuz daha da
böyüyəcək. Belə olan halda qeyri-neft sektorunun daim neft
sektorunu üstələməsi üçün biz əlavə tədbirlər görməliyik. Bu
tədbirləri görürük. Onların içərisində, əlbəttə ki, infrastruktur
layihələri bölgələrdə iqtisadi inkişafa şərait yaradır. Eyni
zamanda, dövlətin sahibkarlara olan münasibəti, diqqəti və
dəstəyidir.
Mən sahibkarlarla il ərzində dəfələrlə görüşürəm. Hər il biz
regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramını müzakirə
edərkən bu görüşlər olur. Ondan sonra mənim bütün bölgələrə,
rayonlara səfərlərimdə bölgələrdə hansısa sənaye obyektinin açılışı
nəzərdə tutulur. Beləliklə, sahibkarlara göstərilən siyasi dəstək
kifayət qədər yüksəkdir. Eyni zamanda, dövlət sahibkarlığın
inkişafı üçün digər tədbirlər də görür. Sahibkarlığa Kömək Milli
Fondu tərəfindən güzəştli şərtlərlə kreditlər verilir. Bu kreditlər
real iqtisadiyyatın inkişafını təmin edir, iş yerlərinin
yaradılmasına şərait yaradır. Bu il də kifayət qədər böyük məbləğdə
kreditlər ayrılıb. Bu kreditlərin demək olar ki, tam həcmi sonra
qaytarılır və yenidən resurs baza kimi sahibkarlara verilir. Həm
dövlət büdcəsində sahibkarlığın inkişafı üçün vəsait nəzərdə
tutulur, eyni zamanda, əvvəlki illərdə verilmiş və qaytarılmış
kreditlər yenidən sahibkarlara verilir. Yəni, o kreditlərin
qaytarılması yenə də sahibkarlığın inkişafına şərait
yaradır.
Azərbaycanda, deyə bilərəm ki, hazırda çox böyük sahibkarlıq
sinfi yaradılmışdır. Ölkəmizin ümumi inkişafı bundan sonra daha çox
sahibkarlığın inkişafından asılı olacaq. Əlbəttə, dövlət
inhisarında olan strateji sahələr dövlətin əlində qalmalıdır. Bu,
strateji nəqliyyat infrastrukturu, neft-qaz sektoru, strateji
enerji infrastrukturudur. Çünki bu sahələr dövlət tərəfindən idarə
edilməlidir ki, işlər məqsədyönlü şəkildə aparılsın. Əlbəttə ki,
əsas infrastruktur qurumları dövlət monopoliyasında olanda
tariflərə də dövlət nəzarət edir və imkan vermir ki, tariflər
artsın yaxud da insanların yaşayış səviyyəsinə mənfi təsir
göstərsin.
Digər sahələr isə artıq sahibkarlıq hesabına formalaşır. Ümumi
daxili məhsulumuzun haradasa 80 faizdən yuxarı hissəsi özəl
sektorda formalaşır. Keçən il “Sənaye ili” elan edilmişdir və qeyd
etdiyim kimi, bu sahəyə böyük diqqət göstərilir. Biz özümüzü bütün
tikinti materialları ilə tam şəkildə təmin etməliyik. Artıq biz
buna yaxınlaşırıq. Bu rəqəmləri mən artıq müşavirələrdə
səsləndirmişdim. İndi biz bir çox pozisiyalar üzrə tikinti
materiallarımızı özümüz istehsal edirik və eyni zamanda, ixrac
edirik. İxrac üçün də bizə yeni bazarlar lazımdır.
Bazarlara çıxmaq o qədər asan deyil, gərək məhsul
rəqabətqabiliyyətli və qiyməti ucuz olsun. Dövlət öz tərəfindən
sahibkarlara bu dəstəyi də göstərir. Çünki Azərbaycanda yanacaq
kifayət qədər ucuzdur. Özəl sektora və ümumiyyətlə, əhaliyə satılan
qazın qiyməti çox aşağıdır, cəmi yüz manatdır. Halbuki dünyada
qiymət ondan bir neçə dəfə artıqdır. Elektrik enerjisinin qiyməti
kifayət qədər aşağıdır. Yəni, bütün bunlar sahibkarlığın inkişafı
üçün dövlət tərəfindən verilən böyük güzəştlərdir. Azərbaycanda
istehsal olunan məhsulların rəqabətqabiliyyətliliyi üçün bu, əlavə
bir güzəştdir, üstünlükdür. Sahibkarlar da bundan səmərəli şəkildə
istifadə etməlidir. İlk növbədə, daxildə satılan malların qiyməti
süni şəkildə qalxmamalıdır. Dövlət bu sahəyə nəzarət edir. Eyni
zamanda, xarici bazarlara girmək üçün də əlbəttə ki, qiymət də
münasib olmalıdır. Yəni, əgər Azərbaycanda yanacağa qoyulan
tariflər bu qədər aşağı səviyyədə olmasaydı, bu, sahibkarlar üçün
də böyük problem yaradardı. Sahibkarlar bunu bilməlidir ki, dövlət
tərəfindən bu, çox böyük dəstəkdir. Kreditlər də, eyni zamanda,
siyasi dəstək və hətta İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi tərəfindən
metodik tövsiyələr də sahibkarlara təqdim edilir. Onların
qoyduqları investisiyaların həcminə görə müxtəlif tövsiyələr paketi
də verilir.
Regionlarda da sənaye inkişafı sürətlə gedir. Artıq biz bir neçə
sənaye mərkəzi müəyyən etmişik. İndi növbə gəlib ki, hər bir
rayonda sənaye zonası yaradılsın. Birinci zona Neftçalada
yaradılır. Mənə verilən məlumata görə, yerli sahibkarlar tərəfindən
çox böyük həvəslə, böyük maraqla qarşılanır. Hətta görürük ki, o
sənaye zonasında fəaliyyət göstərən sahibkarların sayı nəzərdə
tutduğumuzdan daha da çoxdur. Bu, çox sevindirici haldır, bu,
birinci pilot layihəsidir. Hesab edirəm ki, biz indi başqa
rayonlarda da buna oxşar zonalar yaratmalıyıq. Bu barədə mən bir
neçə ay bundan öncə öz fikirlərimi bildirmişdim ki, hər bir rayonda
xüsusi yer olmalıdır. Orada infrastruktur, nəqliyyat yolları -
bütün lazımi təminat olmalıdır ki, sənaye potensialımız bir yerdə
inkişaf etsin.
Bu il “Kənd təsərrüfatı” ili elan edilmişdir. Bu da bu sahəyə
göstərilən diqqətin təzahürüdür. Sənaye, kənd təsərrüfatı hər bir
ölkənin uğurlu iqtisadi inkişafını təmin edən sahələrdir. Xüsusilə
Azərbaycan kimi ölkənin - bizim əhalimizin təxminən yarısı
bölgələrdə, kəndlərdə yaşayır. Ərzaq təhlükəsizliyi bizim üçün
prioritetdir. Çünki biz hələ tam şəkildə ərzaq təhlükəsizliyimizi
təmin edə bilməmişik. Ancaq bu istiqamətdə böyük yol keçmişik.
Çünki bu gün Azərbaycan özünü əsas ərzaq məhsulları ilə təmin edir.
Düzdür, bəzi hallarda bu məhsulların komponentləri idxal edilir.
Bu, əlbəttə, birinci mərhələ üçün hesab edirəm ki, məqbul
variantdır. Ancaq çalışmalıyıq ki, Azərbaycanda istehsal olunan
bütün ərzaq məhsullarının bütün komponentləri Azərbaycanda istehsal
olunsun, toxumdan tutmuş ta hazır məhsullara qədər. Ona görə bütün
bu zənciri biz yaradırıq, yaradacağıq. İlk növbədə, əlbəttə ki, biz
sənaye, yəni, emal müəssisələrini yaradırdıq. Bəzi hallarda o
müəssisələrdə istehsal olunan mallar xaricdən xammal kimi
gətirilirdi, burada paketlənirdi, ya süzülürdü. Bu, birinci mərhələ
idi. Biz indi əsas mərhələyə keçirik, lokalizasiya 100 faiz
olmalıdır. Çünki ərzaq təhlükəsızliyi bundan sonra dünya üçün ən
böyük məsələ olacaq, o ölkələr ki, ərzaq təhlükəsizliyini təmin
etməyib, onlar böyük problemlərlə üzləşəcəklər.
Əlbəttə ki, bazar iqtisadiyyatı prinsipləri bizim üçün əsasdır. Biz
idxal da, ixrac da edirik. Ancaq görürük, bəzi hallarda əgər biz
hansısa mənbədən asılıyıqsa, onda müəyyən problemlər yaranır, o
cümlədən qiymətlə bağlı olan problemlər. Bizim son illər ərzində
gördüyümüz işlər imkan verdi ki, indi inflyasiya çox aşağı
səviyyədə olsun. Nəyə görə? Çünki biz xarici bazarlardan, xarici
ərzaq bazarlarından o qədər də asılı deyilik. Çünki yerli istehsal
artıq kifayət qədər güclüdür. Yerli istehsal əgər yüz faiz yerli
xammal üzərində qurulacaqsa, o zaman, ümumiyyətlə, xaricdə gedən
proseslər, böhranlı vəziyyət, yaxud da ki, neftin qiymətinin
ucuzlaşması bizə təsir etməyəcək.
Ona görə ərzaq təhlükəsizliyi birinci məsələdir. Yerli istehsalın
artırılması prosesi gedir. Müxtəlif yerlərdə emal müəssisələri
yaradılır və ixrac imkanlarımız da genişlənir. Biz indi ixrac
nomenklaturamızı da genişləndirməliyik. Azərbaycandan ənənəvi
olaraq meyvə-tərəvəz ixrac edilirdi. İndi isə daha çox hazır məhsul
və digər, yəni, süd məhsulları ixrac edilməlidir. Gələcəkdə ət
məhsulları və digər məhsullar ixrac edilməlidir.
Kənd təsərrüfatının inkişafı üçün çox ciddi tədbirlər görülür,
islahatlar aparılır. Torpaqların elektron uçotu, qeydiyyatı indiki
mərhələ üçün çox önəmli məsələdir. Biz buna nail ola bilsək, onda
həm şəffaflıq olar, həm də biz dəqiq biləcəyik ki, nəyimiz var.
Çünki bəzi hallarda tərtib olunan xəritələr həqiqətlə uzlaşmır.
İndi bu məsələ aydınlaşdırılır, təftiş edilir. Verilən pay
torpaqları, ayrılan sahələr bunlar həqiqəti əks etdirmir. Peykdən
əldə edilən görüntülər xəritədə göstərilən görüntülərlə üst-üstə
düşmür. Bu, çox ciddi məsələdir. Vaxtilə bu sahədə böyük səhvlər
buraxılmışdır. Ona görə biz indi hər şeyi yenidən tənzimləməliyik.
Elektron uçot ona görə lazımdır ki, sahibkarlar hansı torpağın
sahibi olduqlarını bilsinlər. Eyni zamanda, dövlət də bilməlidir
ki, kimin hansı torpağı var, o torpaqlarda nə yetişdirilir və ya
yetişdirilmir. Bəzi hallarda torpaqlar götürülür, ondan sonra
təyinatı dəyişdirilir. Yaxud da ki, hasarlanır, sadəcə olaraq
mülkiyyət kimi saxlanılır. Buna yol vermək olmaz. Burada vəziyyəti
tam şəffaflaşdırmaq üçün torpaqların elektron uçotu məsələsi öz
həllini tapmalıdır. Bu, sadəcə olaraq statistika deyil. Bu,
məhsuldarlıqdır, bu, aqrar siyasətimizdir. Həmçinin biz tövsiyə də
edə bilərik, əlavə güzəştlər də verə bilərik ki, sən bu torpaqda bu
məhsulu yetişdirirsən, gəl bu məhsulu yetişdir. Dövlət sənə daha da
çox subsidiya verəcək, kömək edəcək. Çünki dövlətə, ölkəyə bu
lazımdır. Ona görə bu, çox ciddi məsələdir. Mən bilirəm, indi Kənd
Təsərrüfatı Nazirliyi bu işlərlə çox ciddi məşğuldur. Gərək bütün
aidiyyəti qurumlar da buna qoşulsunlar ki, biz torpaqların elektron
uçotunu tərtib edək. Burada uyğunsuzluq aradan götürülməlidir.
Biz son illər suvarmaya, meliorasiyaya çox böyük diqqət göstərdik.
Biz bu sahəyə böyük maliyyə resursları ayırdıq. Hesab edirəm ki,
bu, tamamilə düzgün bir siyasət idi. İndi Taxtakörpü və Şəmkirçay
su anbarları artıq fəaliyyət göstərir. Bu anbarlar bizə bundan
sonra daim xidmət edəcək. Suvarılan torpaqların sahəsi böyük
dərəcədə artacaq, artır və meliorasiya tədbirləri bundan sonra da
aparılacaqdır. Biz indi daha çox kanalların tikintisi ilə məşğul
olmalıyıq. Çünki anbarlar yaradılıb. O anbarlarda elektrik
stansiyaları da qurulub, kanallar da var. Amma kanalların
şaxələndirilməsi də önəmlidir. Çünki biz nəzərdə tutulan torpaqları
maksimum su ilə təmin etməliyik. O rəqəmlər dəfələrlə
səsləndirilmişdir. Yüz min hektardan çox yeni əkin sahələri
dövriyyəyə veriləcək və mövcud olan torpaqlarda suvarma
yaxşılaşdırılacaqdır. Bu işlər əlbəttə ki, böyük əhəmiyyət daşıyır.
Mən daim bu sahəni diqqət mərkəzində saxlayıram.
Keçən il Xızı rayonunda olarkən orada boş, yəni, yararsız
torpaqlarla tanış oldum. İndi o yerlərə su veriləcək. Bu ilin
sonuna qədər Xızı rayonunda üç min hektardan çox torpağa artıq su
verilməlidir. Bu, daim diqqət mərkəzindədir. Ümumiyyətlə,
Taxtakörpü su anbarının fəaliyyəti nəticəsində on minlərlə hektar
torpaq suvarılacaq. Orada hansı məhsul yetişdiriləcək? Bunu Kənd
Təsərrüfatı, İqtisadiyyat və Sənaye nazirlikləri müəyyən etməlidir.
Sahibkarlara kömək göstəriləcək, kreditlər veriləcək. Ondan sonra
sahibkarlara deyiləcək ki, sən burada nəyi əkməlisən. Burada
özbaşınalıq, hərc-mərclik ola bilməz. Dövlət bu siyasəti aparır və
tövsiyə edir, yaxud da ki, göstəriş verir. Çünki biz bilməliyik
hansı məhsullar yetişdirilməlidir, hansı məhsullar üçün bazar var.
Yoxsa biz burada da müəyyən problemlərlə üzləşə bilərik. Gəlirli,
çox gəlir gətirən məhsul var, az gəlir gətirən məhsul var. Vəsaiti
tez qaytaran məhsul var, gec qaytaran məhsul var. İndi biz bunun
hamısını yaxşı bilirik - dövlət üçün, daxili tələbatı təmin etmək
üçün nə lazımdır və biz bunları hansı bazarlara ixrac
edəcəyik.
Biz indi yeni bazarlar axtarırıq, tapırıq. İndi ənənəvi bazarlar
var. Ənənəvi bazarımız Rusiya bazarıdır və bizim kənd təsərrüfatı
məhsullarımızın böyük əksəriyyəti bu bazara ixrac edilir. İndi
Qazaxıstanın Aktau şəhərində böyük logistika bazası yaradılır və
orada on min ton məhsulu saxlamaq mümkün olacaqdır. O bazar da
bizim üçün çox maraqlıdır. Hesab edirəm ki, bu ilin sonuna qədər bu
sahədə də artıq biz real nəticəni görəcəyik. Dövriyyəyə buraxılacaq
yeni torpaqlarda bazarların tələbatına uyğun məhsul
yetişdirilməlidir. Ona görə burada yüz faiz dövlət nəzarəti və
dövlətin rəhbərliyi olmalıdır. Biz yüz minlərlə hektar torpağı
dövriyyəyə qatırıq, suvarmanı təmin edirik. Buna milyardlarla
vəsait xərclənibdir. Taxtakörpü və Şəmkirçay su anbarlarının
tikintisinə qoyulan vəsait təqribən 1,5-2 milyard manata yaxındır.
Hələ kanalların şaxələndirilməsi, ondan sonra digər tədbirlər var.
Nəyə görə? Ona görə ki, imkan yaradaq insanlar daha da yaxşı
yaşasınlar, kəndli məhsul yetişdirsin, pul qazansın, biz bu
məhsullardan düzgün istifadə edək. Daxili bazarları təmin edək ki,
qiymətlər qalxmasın. Xaricə sataq ki, həm sahibkara, həm də dövlətə
daha çox pul gəlsin. Ona görə burada mən bir daha demək istəyirəm
ki, dövriyyəyə buraxılacaq yeni torpaqlarda heç bir özbaşınalıq ola
bilməz. Ancaq bu torpaqlardan dövlətin göstərişi ilə istifadə
olunmalıdır. Mən iki nazirliyə göstəriş vermişəm, orada kənar
müdaxilə ola bilməz.
Aqroparklar da artıq Azərbaycanda yaradılır. Bu da çox gözəl
təşəbbüsdür. Birinci aqroparkın təməli artıq qoyuldu. İri fermer
təsərrüfatlarının, taxılçılıqla məşğul olan təsərrüfatların
fəaliyyəti genişləndirilir. Pilot layihəsi özünü doğrultdu. Pilot
layihəsində məhsuldarlıq 55 sentner idi, - halbuki ölkə üzrə bu
rəqəm haradasa 24, bəzi yerlərdə 25-26 sentnerdir, - yəni, iki
dəfədən çoxdur. Ona görə də biz bu pilot layihələrini, bu təcrübəni
bütün başqa sahələrə də yaymalıyıq ki, məhsuldarlıq artsın. Əgər
biz buna nail olsaq, onda mövcud torpaqlarla taxıla, buğdaya olan
tələbatımızı özümüz təmin edəcəyik.
Ümumiyyətlə, ixrac - kənd təsərrüfatının ixracı və sənaye
məhsullarının ixracı gələcəkdə iqtisadiyyatımızın əsas
hərəkətverici qüvvəsi olacaqdır. Çünki ixrac ölkəyə valyuta
resurslarını gətirir. Bizim valyuta resurslarının mənbəyi
neft-qazdır. Elə etməliyik ki, ərzaq məhsulları, sənaye, tikinti
materialları, hazır məhsullar istehsal edək, ixrac edək və biz bu
yolla gedəcəyik.
Makroiqtisadi sabitlik daim diqqət mərkəzindədir. İnflyasiya çox
aşağı səviyyədədir. Mən keçən il demişdim ki, bu il də inflyasiya
birrəqəmli olacaq və birinci rübdə cəmi 2,8 faiz artıb. Bu, çox
gözəl göstəricidir. Baxmayaraq ki, fevral ayında manatın
məzənnəsində dəyişiklik edilmişdir və bu da istər-istəməz idxal
olunan malların qiymətinə təsir edə bilərdi. Ancaq görülən
tədbirlər nəticəsində istehlak bazarında vəziyyət tam sabitdir. Biz
qiymətlərin qalxmasına imkan vermədik. Qiymətlər sabitdir, sabit də
qalmalıdır.
Ümumiyyətlə, manatın məzənnəsinin dəyişdirilməsi, - mən bu
barədə artıq bir dəfə öz fikirlərimi bildirmişəm, bir daha demək
istəyirəm, - bu, qaçılmaz bir hal idi. Çünki biz 2005-ci ildə pul
islahatını apararkən bir manatı bir dollara bərabərləşdirdik. O
vaxta qədər bir dollar beş min manat idi. Bu balans saxlanılmalı
idi. Əslində biz imkan verməməli idik ki, manat çox bahalaşsın.
Çünki iqtisadçılar yaxşı bilir, bu, yerli istehsalçılara da mənfi
təsir göstərir, bizim ixrac imkanlarımıza da əngəllər törədir.
Ancaq ölkə iqtisadiyyatının çox sürətli inkişafı və neft
gəlirlərinin kütləvi şəkildə xəzinəyə daxil olması əlbəttə ki,
manatı çox gücləndirdi. 2005-ci ildə biz pul islahatını apardıq,
2006-cı ildə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri işə düşdü və böyük
gəlirlər gəlməyə başladı. Nəticə etibarilə biz gördük ki, bir manat
artıq 1,3 dollar səviyyəsində idi. Ondan sonra gördük ki, hətta bir
manat bir avrodan da qiymətli və bahalıdır. Yəni, bu, tamamilə
qeyri-təbii bir məzənnə idi. Buna son qoyulmalı idi və bu gün bütün
mötəbər beynəlxalq maliyyə qurumları bizim addımımızı dəstəkləyir,
alqışlayır, eyni zamanda, əhali də görür ki, məzənnənin
dəyişdirilməsinin gündəlik həyata təsiri olmamışdır. Ona görə ki,
ilk növbədə, vaxtilə görülən işlər nəticəsində gündəlik tələbat
məhsullarının böyük hissəsini özümüz istehsal edirik. Digər
tərəfdən, istehlak bazarına nəzarət gücləndirilmişdir və
möhtəkirlərə qarşı çox ciddi mübarizə aparılmışdır.
Bilirsiniz ki, biz istəyirdik məzənnəni tədricən, yavaş-yavaş
dəyişdirək. Amma ondan sonra ajiotaj yarandı. Hər gün 500 milyon
dollar vəsait bazarlardan yığışdırılırdı, alınırdı və belə getsə
idi, bizim Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatları kəskin şəkildə aşağı
düşə bilərdi.
Ona görə görülən tədbirlər, iqtisadiyyatımızın şaxələndirilməsi,
sosial siyasətimiz nəticəsində və biz imkan vermədik ki, natəmiz
insanlar bu vəziyyətdən istifadə etsin. Bax, bütün bu məsələlər
vəziyyətin sabit saxlanmasına xidmət göstərmişdir.
Mənim narahatçılığım, eyni zamanda, dərman preparatlarının
qiymətləri ilə bağlı idi. Mən xüsusi göstəriş vermişdim ki, bütün
apteklərdə ciddi nəzarət təşkil edilsin və qiymətlərin qalxmasına
imkan verilməsin. Eyni zamanda, onu da qeyd etməliyəm ki, dərman
preparatlarının bazarı əfsuslar olsun ki, Azərbaycanda müəyyən
dərəcədə nəzarətdən kənarda qalmışdır. Bu, əslində dözülməz bir hal
idi. Bu hadisə deyə bilərəm ki, bizim diqqətimizi bu sahəyə daha da
ciddi şəkildə yönəltdi və gördük ki, bu sahədə çox böyük
pozuntular, uyğunsuzluqlar var. Bəzi hallarda dərmanların qiyməti
bir neçə dəfə, bəzi hallarda on dəfə şişirdilir. Yəni, burada
tamamilə özbaşınalıq və anarxiya hökm sürürdü. Kim dərmanı hansı
qiymətə istəyirdi, o qiymətə də satırdı. İnsanlar da məcbur olub o
dərmanları alırdılar, böyük vəsait xərcləyirdilər, xüsusilə
pensiyaçılar ki, onlara daha çox dərman lazımdır.
Eyni zamanda, bəzi hallarda ölkəyə o qədər də böyük keyfiyyətə
malik olmayan dərmanlar da gətirilir. Ona görə mən Səhiyyə
Nazirliyinə, İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinə göstəriş vermişəm
ki, bu sahədə vəziyyət tamamilə nəzarətə götürülsün. Eyni zamanda,
hökumətə tapşırmışam ki, ciddi nəzarət olmalıdır və indi yeni
mexanizm işlənilir. Ümid edirəm ki, bir neçə aydan sonra biz bu
mexanizmi tətbiq etməyə başlayacağıq və insanlar bunu gündəlik
həyatda görməlidirlər. Qiymətlər qalxmamalıdır. Mən hesab edirəm
ki, bəzi dərmanların qiymətlərində kəskin azalma da
olacaqdır.
Bu mövzu ilə bağlı bir məsələni də qeyd etmək istəyirəm. Bu
vəziyyət onu bir də göstərdi ki, yerli istehsalın ölkə
iqtisadiyyatı üçün nə qədər böyük əhəmiyyəti var. Ona görə
İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinə tapşırıram ki, yerli istehsalın
stimullaşdırılması üçün əlavə tədbirlər hazırlasın, təklif versin
və biz lazımi qərarlar, sərəncamlar verəcəyik.
Onu da qeyd etməliyəm ki, Azərbaycan yeganə ölkə deyildi ki,
milli valyuta devalvasiyaya uğramışdır. Mənə verilən arayışda bəzi
rəqəmlər var. İstəyirəm, sadəcə olaraq Azərbaycan ictimaiyyəti son
vaxtlar bizim qonşuluğumuzda hansı hadisələrin baş verdiyini
bilsin. Yəni, son vaxtlar bölgədə vəziyyət bundan ibarətdir:
Qazaxıstanda milli valyuta 20 faizdən çox aşağı düşdü,
Türkmənistanda 20 faizdən çox devalvasiyaya uğradı. Gürcüstanda
milli valyuta 30 faizdən çox qiymətdən düşdü. Türkiyədə
2013-2015-ci illərdə türk lirəsi qiymətini 40 faiz itirdi. İranda
milli valyuta 2013-2015-ci illərdə 113 faiz aşağı düşdü. Rusiyada
son vaxtlar Rusiya rublu 80 faiz aşağı düşdü. Dünyanın aparıcı
valyutalarından biri, yəni iki, ya üç aparıcı valyutasından biri
avro qiymətini 25 faiz itirdi. Norveç milli valyutası qiymətini 34
faiz itirdi. Yəni, sadəcə olaraq mən bu rəqəmləri müqayisə üçün
səsləndirirəm.
Bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanda bu məzənnənin
dəyişdirilməsi əslində məzənnənin bərpası deməkdir. Biz 2005-ci
ildə müəyyən etdiyimiz məzənnəni bərpa etdik. O vaxt bir manat bir
dollar idisə, bu gün də bir manat bir dollardır. Hesab edirəm ki,
bundan sonra belə də olmalıdır.
Eyni zamanda, biz inhisarçılığa qarşı mübarizəni daha da
gücləndirməliyik, əlavə tədbirlər görülməlidir. Yerli istehsalın
stimullaşdırılması ilə bərabər, bu sahəyə də diqqət yetirilməlidir,
əgər ya qanunvericilikdə, ya hansısa tənzimləyici qərarlarda hansı
əlavə tədbirlər lazımdırsa, biz bunu edəcəyik. Biz azad, ədalətli
rəqabəti təmin etməliyik.
Bu il sosial infrastruktur layihələrinin icrasi - məktəblərin,
xəstəxanaların, uşaq bağçalarının, peşə məktəblərinin tikintisi
davam etdiriləcəkdir. İndi buna böyük ehtiyac var. Bu il əlavə üç
“ASAN xidmət” mərkəzi açılmalıdır. “ASAN xidmət” mərkəzlərinin sayı
səkkizə çatıbdır - dördü Bakıda, dördü rayonlarda. Üç mərkəz
tikilir. Hazırda Bakıda dörd mərkəz fəaliyyət göstərir. Gəncə,
Sumqayıt, Sabirabad, Bərdə şəhərlərində “ASAN xidmət” mərkəzləri
artıq açılıbdır. Hazırda Bakıda daha bir mərkəz tikilir. Qəbələdə
və Masallıda da “ASAN xidmət” mərkəzləri tikilir.
Biz ilin birinci rübündə elektroenergetika sahəsində ciddi
islahatlar apardıq. “Azərişıq” qurumu yaradılmışdır. “Azərişıq”
“Bakıelektrikşəbəkə” Səhmdar Cəmiyyətinin əsasında qurulubdur və
əsas məqsəd rayonlarda elektrik enerjisi ilə təchizatı Bakının
səviyyəsinə qaldırmaqdır. Bax, bu idi əsas məqsəd. Çünki son illər
ərzində Bakı şəhərində “Bakıelektrikşəbəkə” təşkilatı çox uğurla
fəaliyyət göstərirdi. Artıq “Barmek”in dövrü çoxlarının yadından
çıxıb. “Barmek” Azərbaycanı nə günə salmışdı?! “Bakıelektirkşəbəkə”
o təsərrüfatı öz üzərinə götürənə qədər “Barmek”in təsərrüfatı nə
gündə idi?! O günlər çox yaxşı ki, hamının yadından çıxıb. Amma o
qaranlıq gecələr hamımızın yadındadır. Yəni, gənc nəsil yəqin ki,
bunu xatırlamır, heç xatırlamasa yaxşıdır.
Rayonlarda isə hələ ki, görüləsi işlər çoxdur. Bilirsiniz ki,
mən bölgələrdə tez-tez oluram, demək olar ki, hər ay. Elə rayonlar,
şəhərlər var ki, orada 10 dəfədən çox olmuşam. Hər halda
Azərbaycanda elə bir yer yoxdur ki, mən orada ən azı iki dəfə
olmayım. Hər dəfə olanda həm maraqlanıram, həm başqa məlumat
mənbələrim var ki, qaz, içməli su, elektrik enerjisi ilə təchizatla
bağlı vəziyyət necədir. Bəzi hallarda mənə yerli icra hakimiyyəti
orqanlarının rəhbərləri çox müsbət mənzərə təqdim etməyə
çalışırlar. Ancaq reallıq ondan ibarətdir ki, bölgələrdə elektrik
enerjisi ilə bağlı vəziyyət istədiyimiz səviyyədə deyil. Düzdür,
biz indi böyük enerji gücləri, elektrik stansiyaları yaratdıq. Son
illər ərzində yaratdığımız enerji potensialı bütün sovet dövründə
yaradılan potensialdan böyükdür, ondan çoxdur. Nə qədər elektrik
stansiyaları yaradıldı. Onlar olmasaydı, indi bizim iqtisadi,
sənaye inkişafımız mümkün olmazdı. Yəni, biz diqqəti bu sahəyə
yönəltdik ki, generasiya güclərini yaradaq. Azərbaycanda həm
alternativ su elektrik stansiyaları və əsas qaz elektrik
stansiyaları tikilmişdir. Amma ötürücü xətlərdə hələ ki, vəziyyət o
qədər də yaxşı deyil. Xüsusilə, rayonlarda, kənd yerlərində bir
balaca külək əsən kimi dirəklər aşır, işıq verilməsi dayandırılır.
Buna dözmək olmaz. Mən dəfələrlə məsələ qaldırmışdım, demişdim,
göstəriş vermişdim ki, gedin bu sahəni düzəldin. Bölgələrdə
insanlarla görüşlər əsnasında mən onların xahişlərini,
problemlərini eşidirdim. Deyirdilər ki, tez-tez işıqlar sönür,
tez-tez işıqsız qalırıq. Azərbaycan kimi ölkədə belə vəziyyət
dözülməzdir. Ona görə görəndə ki, bu inzibati tədbirlər səmərə
vermir, biz struktur islahatlarına keçdik. Əminəm ki, “Azərişıq”
yaxın zamanlarda bütün şəhər və rayonlarımızda elektrik enerjisi
ilə təminatı Bakının səviyyəsinə qaldıracaqdır. Bu, çox ağır, çətin
işdir. İndi böyük səylər göstərilməlidir. Ancaq qarşıya vəzifə
qoyulub və mən birinci rübdə bu struktur islahatını xüsusilə
vurğulamaq istəyirəm.
Azərbaycanda, o cümlədən Bakıda ekoloji tədbirlər daim aparılır,
göllər təmizlənir, ağaclar əkilir, parklar salınır. Bakı indi
parklar, bağçalar şəhəridir. Eyni zamanda, bölgələrdə insanları
içməli su ilə təmin etmək üçün təmizləyici qurğular yaradılır. Biz
içməli su problemini həll etmək üçün üç istiqamətdən istifadə
edirik. İlk növbədə, “Azərsu” tərəfindən icra edilən layihələr.
Burada da bir neçə şəhərdə artıq içməli su layihəsi başa çatıbdır
və bu proses gedir, əhali tərəfindən də çox gözəl qarşılanır. Eyni
zamanda, “Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” Səhmdar Cəmiyyəti bu
işləri görür. Həmçinin, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
çaylar boyu yerləşən kəndlərdə təmizləyici qurğular quraşdırır. Bu
günə qədər çaylar boyu, xüsusilə Kür, Araz çayları boyu yerləşən
kəndlərdə 480 min əhali artıq təmiz içməli su ilə təmin edilmişdir.
292 kənddə müasir təmizləyici qurğular quraşdırılmışdır. Bu vaxta
qədər onlar suyu çaydan götürürdülər, duruldurdular, yaxud da ki,
kanallardan su içirdilər. Bu, insanların sağlamlığına mənfi təsir
göstərirdi. Hazırda 28 kənddə işlər gedir, təmizləyici qurğular
quraşdırılır. Bu kəndlərdə 51 min insan yaşayır. Hesab edirəm ki,
bu işlər bu ilin sonuna qədər tamamlanmalıdır. Beləliklə, 530 min
insan ancaq bu təmizləyici qurğular hesabına içməli su ilə təmin
ediləcəkdir.
Avropa Oyunlarının keçirilməsinə az vaxt qalır. Biz Nazirlər
Kabinetinin növbəti toplantısını ilin altı ayının yekunlarına həsr
edəcəyik. Ona görə Avropa Oyunlarına qalan müddət ərzində bütün
müvafiq qurumlar daha da fəal işləməlidir. Əslində, biz bütün
hazırlıq işlərini artıq başa çatdırırıq. Nəqliyyat, infrastruktur,
təhlükəsizlik, texniki-təşkilati məsələlər öz həllini tapır.
Təşkilat Komitəsi çox fəal və səmərəli işləyir. Beynəlxalq
Əməliyyat Komitəsi də fəal işləyir. İdman obyektlərimiz demək olar
ki, hazırdır. Keçən ay biz Bakı Olimpiya Stadionunun və Bakı
Atıcılıq Mərkəzinin açılışını qeyd etdik. Su İdmanı Sarayında son
tamamlama işləri gedir. Heydər Əliyev adına İdman-Konsert
Kompleksində təmir işləri başa çatır. Bulvarda yerləşən idman
sarayında da işlər yekunlaşır. Bildiyiniz kimi, həm yeni idman
obyektləri yaradılır, həm əvvəlki illərdə yaradılan obyektlər
əsaslı şəkildə təmir olunur, əslində yenidən qurulur.
Avropa Oyunları Parkı yaradılır. Bu, əslində müvəqqəti idman
qurğuları kimi nəzərdə tutulurdu. Ancaq nəzərə alsaq ki, 2017-ci
ildə İslam Həmrəyliyi Oyunları Bakıda keçiriləcəkdir, hesab edirəm,
Avropa Oyunlarından sonra Avropa Oyunları Parkı qalmalıdır. Ola
bilər İslam Həmrəyliyi Oyunlarından sonra da qalsın. Çünki indi
Bakıda yeni gözəl bir istirahət zonası yaradılır. Bayraq
Meydanından ta Bibiheybətə qədər gözəl bir park və istirahət
zonası, idman zonası yaxın zamanlarda ictimaiyyətin istifadəsinə
veriləcəkdir. Biz tədricən bulvarı genişləndiririk. Yadınızdadır,
Bayraq Meydanı yaradılandan bir qədər sonra insanların sərəncamına
verildi. İndi Bayraq Meydanından Bibiheybətə tərəf olan hissədə
böyük tikinti, abadlıq işləri görülür. Beləliklə, “Ağ Şəhər”
bulvarı ilə birlikdə bulvarın uzunluğu 16 kilometrə çatacaqdır.
Tofiq Bəhramov adına Stadionda təmir-bərpa işləri artıq başa
çatmışdır. İndi orada da müvafiq qurğular tikilir. “Crystall
Hall”da bir neçə idman növü üzrə yarışlar keçiriləcəkdir. Orada da
işlər hazırdır. Mingəçevirdəki “Kür” avarçəkmə bazasında müvəqqəti
qurğular, tribunalar yaradılır. Atletlər Kəndi demək olar ki,
hazırdır, Media Kəndi yaradılıbdır. Media Kəndi - deyə bilərəm ki,
ümumiyyətlə, ilk dəfə belə bir yer olacaq. Çünki Yay Olimpiya və
Qış Olimpiya oyunlarında heç vaxt Media Kəndi olmamışdı,
jurnalistlər hərəsi bir yerdə qalırdı. Biz isə jurnalistlərə də
diqqət göstərərək onlar üçün də gözəl yaşayış yerlərini müəyyən
etdik, düz Atletlər Kəndinin yanında yerləşir.
Oyunlara dünyada çox böyük maraq var. Altmışa yaxın telekanal
artıq müqavilə bağlayıb ki, bu Oyunları yayımlasın və beləliklə,
“Bakı-2015” birinci Avropa Oyunları dünya ictimaiyyəti tərəfindən
də izlənəcək. Yəni, son mərhələdəyik, ona görə şadam ki, çox qısa
bir müddətdə - iki il yarım ərzində biz bu işin öhdəsindən gəldik.
Əslində mən şübhə etmirdim, çünki bizim başladığımız bütün işlər
uğurla yekunlaşır. Əminəm ki, Avropa Oyunları da böyük idman və
dostluq bayramına çevriləcəkdir.
Bir sözlə, vəzifələr aydındır. Biz ilin sonuna qədər fəal işləməliyik ki, bütün vəzifələri uğurla icra edək, ölkəmizi daha da gücləndirək. Sağ olun.
-
Sosial17:48
General-mayor rütbəsi verilən polkovniklər kimlərdir?
-
Rəsmi xronika17:12
İlham Əliyev sərəncam imzaladı
-
Hadisə16:39
Prospektdə piyadanın səbəb olduğu dəhşətli qəzanın görüntüləri - VİDEO
-
Kriminal14:36
Saatlıda 19 yaşlı oğlan xalasının qızına təcavüz etdi: anası isə... - Şok təfərrüat
-
Sosial13:48
Əhaliyə xəbərdarlıq: noyabrın 8-i axşamdan...
-
İdman13:04
Çempionlar Liqasının kraliçası: Görün nə qədər pərəstişkarı var - FOTOLAR
-
Rəsmi xronika12:10
İlham Əliyev bu yolun açılışını etdi - YENİLƏNDİ
-
Rəsmi xronika11:26
Prezident yeni yolda maşın sürdü - FOTO