Nida Təhlil
İlham Əliyevin strateji addımları Ermənistanı çıxılmaz vəziyyətə saldı
Ermənistanın 2008-ci ildə tikintisinə başladığı Şimal-Cənub magistral yolu ölkə iqtisadiyyatının inkişafı üçün nəzərdə tutulmuşdu. Lakin zaman keçdikcə məlum oldu ki, bu yol nəinki iqtisadiyyatı inkişaf etdirməyəcək, əksinə, ona böyük zərbə vuracaq.
Bu fikirlər “armtimes” saytında yer alıb. Sayt bildirir ki, İran
ilə Ermənistanı birləşdirəcək yolun çəkilişi ilkin mərhələdə 962
milyon dollar həcmində qiymətləndirilirdi. Lakin yolun heç yarısı
çəkilməmiş məlum oldu ki, bu layihənin reallaşması üçün 2 milyard
dollar vəsait lazımdır. Sonra isə dünyada iqtisadi böhran baş verdi
və yolun çəkilməsi üçün 3 milyard dollara ehtiyac olduğu ortaya
çıxdı. Yolun çəkilişi üçün indiyədək xərclənən vəsaiti dövlət
beynəlxalq banklardan kredit alaraq sərf edib. Yolun tamamlanması
üçün yeni kreditlərin alınması planlaşdırılır.
Sayt yazır: “Tutaq ki, hökumət kreditləri cəlb etməklə yolu tikib
başa çatdırdı. Belə olan halda tikintiyə sərf olunan kredit hansı
gəlirlər hesabına qaytarılacaq?”. Şimal-Cənub yolunun gəlir
gətirilməsi gözlənilmir. Əvvəla İran bu layihəyə qoşulmaq üçün heç
bir maraq göstərmir. Digər tərəfdən isə yolun beynəlxalq əhəmiyyəti
demək olar ki, yoxdur. Beləliklə, aydın olur ki, hökumətin bu
layihəsi iqtisadiyyatı dirçəltmək əvəzinə onu daha da pis vəziyyətə
salacaq. Çünki alınan milyonlarla krediti faizi ilə birlikdə
qaytarmaq lazım olacaq. Bu isə onsuz da yaxşı vəziyyətdə olmayan
iqtisadiyyatı uçurumun kənarına gətirib çıxaracaq.
Ermənistan hökuməti elə zənn edirdi ki, Şimal-Cənub magistral
avtomobil yolunu çəkməklə tranzit ölkə kimi Cənub–Şərqi Asiya
ölkələri ilə Rusiya və Avropanın nəqliyyat baxımından birləşməsində
aparıcı rol oynayacaq. Beləliklə də Ermənistan həm tranzit gəlirlər
əldə edəcək, həm də siyasi zəmanət qazanacaq. Yəni, mallarını
Ermənistan üzərindən daşıyan dövlətlər ölkədə ictimai-siyasi
sabitliyin qorunmasında və Dağlıq Qarabağın işğal altında
saxlanılmasında rəsmi Yerevanın mövqeyini müdafiə etmək
məcburiyyətində olacaqlar.
Lakin Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanı “Şimal-Cənub” Beynəlxalq
Nəqliyyat Dəhlizinin formalaşmasına cəlb etməsi ilə Ermənistanın
planı alt-üst oldu. Azərbaycanın coğrafi və geosiyasi mövqeyini
olduqca düzgün qiymətləndirən Prezident İlham Əliyevin təklif
etdiyi variant İran, Avropanı və Cənub-Şərqi Asiya dövlətlərini
daha çax cəlb etdi. Prezident İlham Əliyev dünyanın iki böyük
qitəsini birləşdirəcək nəqliyyat dəhlizinin Azərbaycan üzərindən
keçməsi ilə daşımaların tez və ucuz həyata keçirilməsini təklif
etdi. Bundan başqa, malların və nəqliyyat vasitələrinin
təhlükəsizliyinin təmin olunmasına zəmanət verdi. Azərbaycan öz
iqtisadi potensialından istifadə edərək bu istiqamətdə böyük işlər
gördü. Astara(Azərbaycan) – Astara (İran) dəmir yolu xətti qısa
zaman kəsiyində tikilərək istifadəyə verildi. İran Astarasında yük
terminalının tikintisində fəal iştirak etdi və İrana Qəzvin-Rəşt
dəmir yolunun Astara (İran) şəhərinə kimi çəkilməsi üçün 500 milyon
dollar güzəştli kredit ayırdı. Yaxın gələcəkdə Hindistanın Mumbay
limanından çıxan yük gəmiləri İranın Fars körfəzindəki Bəndər-Abbas
limanına yan alacaq. Buradan isə yüklər Qəzvin-Rəşt-Astaradəmir
yolu vasitəsi ilə Azərbaycan üzərindən keçməklə Rusiya və Avropa
ölkələrinə daşınacaq.
Azərbaycan Prezidentinin təşəbbüsü İran və Rusiya ilə yanaşı,
Avropa və Cənub-Şərqi Asiya dövlətləri tərəfindən də dəstəkləndi.
Bununla da Azərbaycan 7 min 200 kilometrlik beynəlxalq nəqliyyat
layihəsinin iştirakçısına və Asiya ilə Avropanı birləşdirən
nəqliyyat məntəqəsinə çevrildi.
Martın sonunda İran Prezidenti Həsən Ruhaninin Azərbaycana rəsmi
səfəri nəzərdə tutulub. Səfər çərçivəsində Astara (Azərbaycan) -
Astara (İran) dəmir yolu xəttinin rəsmi açılışı da gözlənilir. Bu
açılışdan sonra Ermənistan İranın da iştirakını gözlədiyi
Şimal-Cənub magistral yol çəkilişi layihəsini birdəfəlik dəfn edə
bilər. Yaxşı olar ki, Ermənistan yolun çəkilişini yarımçıq saxlayıb
(onsuzda yarımçıq qalıb) aldığı kreditləri qaytarmaq haqqında
düşünsün.
Azərbaycan Prezidentinin strateji addımları Ermənistanı regionda
həyata keçirilən bütün beynəlxalq iqtisadi layihələrdən kənarda
saxlayıb. Ermənistan işğal siyasətinə son qoymayana qədər bu
siyasət davam edəcək. Artıq Ermənistan çıxılmaz vəziyyətə düşüb.
Əslində isə Ermənistanın vəziyyətdən çıxış yolu var. Bu yol Dağlıq
Qarabağı işğaldan azad etmək və qonşulara ərazi iddialarına son
qoymaqdan ibarətdir. (AzərTAc)
-
Sosial08:43
Azərbaycanın tanınmış professoru vəfat etdi - FOTO
-
Magazin208:36
Kristofer Nolan cəngavər olacaq, xanımı isə... - FOTO
-
Ekologiya07:17
Bu günə olan hava PROQNOZU - 20 dərəcə isti
-
Magazin206:16
Leonardo Di Kaprio ilə sevgilisi arasında NƏ BAŞ VERİR?
-
Səhiyyə05:15
Ömrü uzadan pəhriz sınaqdan UĞURLA ÇIXDI
-
Avropa03:43
Meqan Markl Keyt Middltonun xəstəliyindən necə istifadə etdi? - ŞOK DETALLAR
-
Avropa02:00
Azərbaycanlı jurnalist Kiyevdə vəfat etdi - FOTO
-
Magazin101:41
Azərbaycanda tanınmış müğənni üçün 2-ci dəfə TOY ÇALINACAQ - VİDEO