Nida Təhlil
ABŞ-ın Türkiyəyə qarşı yeni terror planının şifrələri - Emrah Kaya ilə ÖZƏL MÜSAHİBƏ
Süleyman Dəmirəl Universitetinin Beynəlxalq Münasibətlər
kafedrasının ABŞ üzrə proqramının doktoru, "Kafkassam"ın Amerika
araşdırmaları və terrorla mübarizə üzrə mütəxəssisi Emrah Kayanın
Publika.az-a müsahibəsi.
- Emrah bəy, daim PKK terror təşkilatına bu və ya digər
formada dəstək verən ABŞ terrorçuların liderlərinin başına mükafat
qoydu. Bunun arxasında hansı planlar var?
- ABŞ PKK-ya açıq şəkildə dəstək vermir, amma PKK-nın Suriya qolu
olan PYD-yə dəstəyini gizlətmir. PKK-ya dəstək kəşfiyyat kanalları
vasitəsilə verilir. Türkiyə ordusu tarixin müxtəlif dövrlərində
PKK-nı məhv edib, yaxud məhv olmaq nöqtəsinə gətirib. Terrorçuların
başı Abdullah Öcalanın həbs edildiyi və Türkiyəyə gətirildiyi
dövrdə olduğu kimi. Həmin dövrdə ABŞ PKK-dan istifadə edə
bilməyəcəyini anladı, bundan sonra həm Bərzani, həm də FETÖ-yə
dəstək verdi. Lakin Türkiyənin səhv siyasəti olan “Həll prosesi”ndə
PKK yenidən gücləndi və bu, ABŞ-a sərf etdi. Həmin dövrdən
başlayaraq ABŞ İraqda Bərzanidən, İranda PJAK-dan, Suriyada
PYD-dən, Türkiyədə isə PKK-dan istifadə etməyə başladı. “Həll
prosesi”nin pozulmasının nəticəsində Türkiyə Silahlı Qüvvələri
PKK-nın böyük bir qismini məhv etdi, terrorçuların bir qismi isə
Suriyaya qaçdı. Buna görə də PKK türk torpaqlarında ABŞ-ın
maraqlarına xidmət edə bilmədi. Bununla yanaşı, PKK başda Avropa
İttifaqı olmaqla müxtəlif ölkələr tərəfindən terror təşkilatı
olaraq tanınır. PJAK isə İrandan təsirsiz vəziyyətdədir. XXI əsr
Türkiyə İnstitutunda yayımlanan Ünal Atabayın “İran-PKK Gizli
Anlaşması” başlıqlı məqaləsinə görə İranla PJAK razılaşmış
vəziyyətdədir. Bərzani isə referendum keçirdi, lakin bölgədəki
siyasi proseslərin nəticəsində məğlub duruma düşdü. Bütün bunlara
görə, bölgədə ordu ola biləcək, ABŞ-ın maraqlarına ən çox xidmət
göstərəcək, terror təşkilatı olaraq tanınmayan, dünyada bir çox
ölkəyə özünü qəbul etdirən, olduğu ölkədə hakimiyyətlə anlaşması
olan yeganə təşkilat PKK-nın Suriya qolu olan PYD-dir. PYD terrorçu
Öcalanın əmri ilə qurulub və PKK-nın içindən çıxıb. Lakin PYD-ninin
dinc və sivil qətliamlarına göz yumulduğu üçün daha təmiz görünür.
ABŞ özünə yeni “kukla” yaratmaq üçün bu addımı atıb. Bu addımla ABŞ
PKK-nı PYD-yə çevirərək, həm terror təşkilatını nəzarəti altına
alacaq, həm də PKK-nı məhv edən ölkə olaraq nüfuz qazanacaq. Lakin
təkrar edirəm ki, ABŞ-ın ana məqsədi PKK terror təşkilatını PYD
terror təşkilatına çevirməyə məcbur etməkdir. ABŞ-ın PKK
liderlərinin başına mükafat qoyması da “əgər dediyimi istəyərək
etməsəniz, buna məcbur edəcəm” mesajı verməsidir. Əgər PKK PYD-yə
çevrilərsə, bölgədəki bir çox terror təşkilatının da PYD-yə
qatılması ehtimalı var.
Emrak Kaya - @emrhky0407
- ABŞ PKK-nı PYD-yə çevirməklə həm də Türkiyəni itirmək
təhlükəsindən xilas olmaq istəyir?
- ABŞ PYD-ni terror təşkilatı olaraq göstərmək istəmir. ABŞ-ın
Yaxın Şərqdə ən köklü müttəfiqləri Türkiyə və İsraildir. Türkiyə
kimi bir ölkənin itirilməsi ABŞ üçün ciddi nəticələrə səbəb ola
bilər. Misal üçün, Türkiyənin ABŞ-dan uzaqlaşaraq Rusiyaya
yaxınlaşması NATO-nun bir qanadının çökməsi deməkdir. Bu həm Avropa
İttifaqını, həm də ABŞ-ı çətin vəziyyətə sala bilər. Bununla
yanaşı, Türkiyənin dəstəyi olmadan bölgədə heç bir planı tam
şəkildə həyata keçirmək mümkün deyil. Buna görə də ABŞ Türkiyəni
xüsusilə PYD məsələsində razı salmağa çalışır.
- Bu prosesin ABŞ-ın İrana qarşı hücum siyasəti ilə əlaqəsi
varmı?
- Bəli, mən atılan bu addımın İranla əlaqəli olduğunu da düşünürəm.
Çünki İran hakimiyyəti PKK-nın İran qolu olan PJAK-la anlaşıb. Bu
da bölgədə PKK-nın İrana qarşı istifadə edilməsi kartını sıradan
çıxarır. PKK PYD-yə qatılarsa, bu, avtomatik olaraq PJAK-ın da
PYD-yə qatılması və İranla anlaşan terror təşkilatının sıradan
çıxması deməkdir. Beləliklə, yeni bir terror təşkilatı yaradılacaq.
Təbii ki, ABŞ bu kartı iki il sonra, yaxud 10 il sonra İrana qarşı
istifadə edə bilər. Bunu bölgədəki proseslər göstərəcək.
- Ümumilikdə ABŞ-ın bu gedişi bölgədə hansısa yeni oyunun
başlanğıcı ola bilərmi?
- ABŞ-ın məqsədi bölgəni bölmək, parçalamaq və istədiyi planları
həyata keçirməkdir. Bunun ən bəsit və məlum nümunəsi Böyük Yaxın
Şərq planıdır. Buna görə də ABŞ-ın bölgədə sakit dayanacağını demək
mümkün deyil. ABŞ Bərzani ilə İraqda, PYD ilə də Türkiyə, Suriya və
İranda qondarma “kürd dövləti”nin yaradılmasına çalışacaq. Yəni,
ABŞ oynadığı oyunlara davam edəcək.
- ABŞ-ın bu siyasətinin qarşısını necə almaq
olar?
- Burada əslində Türkiyənin həyati bir addım atması lazımdır. O da
prezident Ərdoğanın Əsədlə görüşməsi və ona qarşı çıxmayacağına
inandırmasıdır. Əgər Əsədlə razılaşma əldə olunarsa, Türkiyə, İraq,
İran və Suriya ortaq hərəkət edərək PYD-ni qısa zaman ərzində məhv
edə bilər. Bunun ən gözəl nümunəsi Bərzaninin referendum keçirməsi
vaxtı atılan addımlardır. Əks təqdirdə, Əsəd Türkiyə qorxusuna görə
PYD-nin bölgədəki varlığına qarşı çıxmayacaq. Çünki Suriya rejimi
üçün PYD Türkiyəyə qarşı bufer gücdür. Digər tərəfdən, bu situasiya
ABŞ-ın bölgədə uzunmüddətli qalmasına və Türkiyənin Rusiyaya daha
çox minnət etməsinə səbəb olur.
Asif Nərimanlı
-
Sosial16:58
Bu avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edildi
-
Sosial16:36
Azərbaycanda sayğaclar ikiqat hesablayır - ŞOK İDDİA
-
Sosial16:08
Əli Əsədov yeni qərar imzaladı
-
Rəsmi xronika14:51
İlham Əliyev bu qanunu təsdiqlədi
-
Nida Xəbər 14:26
Yeni Kaledoniyada Azərbaycan bayrağı qaldırıldı
-
Magazin113:31
Tolik pərt etdi: "Bu da liftdə öpüşən Sabir" - VİDEO
-
Magazin112:56
Xalq artistindən valideynlərə və müəllimlərə MÜRACİƏT - VİDEO
-
Ekologiya12:31
Sabaha olan hava PROQNOZU - 20 dərəcə isti