Qırmızı.az
Tarixə açılan şəhər - FOTO
Gəncə Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindəndir. Qədim mədəniyyətin beşiyi olan bu şəhər, Kiçik Qafqaz sıra dağlarının ətəyində, Gəncə-Qazax düzənliyində, Gəncə çayının hər iki sahilində yerləşir.
Azərbaycanın sosial-iqtisadi, siyasi və mədəni həyatının inkişafında əvəzedilməz rol oynayan bu məkan, Azərbaycan ədəbiyyatı və mədəniyyətinə də böyük töhvələr verərək, ölkənin və Qafqazın mədəbiyyat mərkəzinə çevrilib desək, yanılmarıq. Zaman-zaman zəlzələlər və işğalçılar tərəfindən dağıdılsa da, onun hər dəfəsində özündə güc taparaq daha da gözəlləşməsinə nail olunub.
Gəncə bu günlərdə MDB-nin "mədəniyyət paytaxtı" statusunu almağa
layiq görülüb. Burada yaşayan ziyalılar da MDB-nin mədəniyyət
paytaxtı olaraq Gəncə şəhərinin seçilməsini doğru atılmış addım
kimi qiymətləndirirlər. Yazıçı-jurnalist İsmayıl Abbas yaşadığı
şəhərin MDB-nin mədəniyyət paytaxtı seçilməsinin ən doğru qərar
olacağını düşünür: "Azərbaycan MDB dövlətləri arasında xüsusi
mövqeyə malik ölkədir. Buna onun iqtisadi imkanları, eyni zamanda
tarixi-siyasi əhəmiyyəti imkan verir. Azərbaycanın tarixi
əhəmiyyəti onun qədim abidələri və şəhərləri ilə əlaqəlidir ki,
belə şəhərlərdən biri də Gəncə şəhəridir. Qədimliyinə baxmayaraq,
bu şəhər keçmişlə müasirlik arasında bir körpü rolunu
oynayır".
"Təsadüfi deyil ki, Gəncə şəhəri Avropanın gənclər paytaxtı
da seçilib. Bu, qədimliklə müasirlik arasında sintezin bariz bir
nümunəsidir. O da məlumdur ki Gəncədə keçirilən bütün tədbirlər
həmişə öz orijinallığı ilə seçilib. Burada hər bir şəhər sakini
tədbirlərə öz töhfəsini verməyi bir vətəndaşlıq borcu bilir. Məhz
bu səbəblərlə Gəncənin MDB-nin mədəniyyət paytaxtı seçilməsinin ən
doğru qərar olacağını zənn edirəm", — yazıçı deyir.
Gəncə Dövlət Universitetinin müəllimi Elnur Hacıyev də, tarixdə
bir çox dövlətlərin paytaxtı və müxtəlif tədbirlərin ev sahibi
olmuş Gəncənin bu statusa layiq olduğunu qeyd edir: "Gəncə şəhəri
ölkəmizin ən qədim şəhərlərindəndir. Bu qədimliyə bu gün də şəhər
və şəhərətrafı ərazilərin hər addımında rast gəlirik. Bura
tolerantlıq aspektindən nəzər salsaq, görərik ki, şəhər ərazisində
imam övladının dəfn edildiyi İmamzadə ziyarətgahı ilə bərabər,
lüteran kilsəsi də mövcuddur. Hər qədim məhəlləsində olan məscidlə
yanaşı, alban-xristian məbədləri də var ki, onların hər birinin
varlığı bu gün də qorunub saxlanılır. Güman etmirəm ki, bu
dəyərləri Gəncə qədər özündə birləşdirən ikinci bir şəhər
olar".
Gəncə sakini, gənc alim Raqif Hüseynov şəhərin tarixi-mədəni
keçmişinə nəzər salaraq, bu statusa sahib ola bilməsini bir neçə
səbəblə əlaqələndirir: "Gəncə şəhəri öz mədəni tarixinin qədimliyi
və rəngarəngliyi ilə daim fərqlənib. Hələ IX əsrdən etibarən Gəncə
Azərbaycanın həm vilayət, həm də ölkə paytaxtı rolunu oynayıb. Orta
əsr Şirvanşahlar dövlətinin Azərbaycanda ilk daimi iqamətgahı Gəncə
şəhəri olub. Daha sonra Şəddadilər dövlətinin paytaxtı olub. Biz
Gəncənin əsas iqamətgah və paytaxtı olduğu dövlətlərin sırasında
Səlcuqlar, Atabəylər və Xarəzmşahlar imperiyalarının da adını çəkə
bilərik".
"Bütün bunlar Gəncə üçün təsirsiz ötüşməyib. Gəncə şəhərində XII əsrdə dünya tarixində ilk qadın mütəfəkkir yaşayıb. Məhsəti Gəncəvi öz şeirlərində sənət və peşə insanlarını, incəsənəti tərənnüm və humanist ideyaları təbliğ edirdi. Qadın azadlığının mövcud olduğu, sadə qadınların hələ orta əsrlərdə öz sözünü daha rahat deyə bildiyi bəlkə də dünyada yeganə şəhər Gəncə olub", — alim vurğulayır.
Qeyd edək ki, Şərq-İslam aləmində ən böyük poeziya və fəlsəfə
insanları sırasında ilk yerdə dayanan Nizami Gəncəvi də bu şəhərdə
doğulub və ömrünün sonuna qədər burada yaşayıb. Həmçinin, Gəncədə
XIX əsrdə şöhrəti Avropaya yayılmış Mirzə Şəfi Vazeh yaşayıb ki,
onun əsərləri Fridrix Bodenşdet tərəfindən alman dilində çap olunub
və iri tirajla satılıb. 1918-1920-ci illərdə mövcud olmuş
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ilk pytaxtı Gəncə şəhəri olub.
Burada 1918-ci ildə müsəlman dünyasında ilk dəfə qadınlara seçki
hüququ verilib. Müasir dövrdə də Gəncə ölkənin ictimai-mədəni
həyatında ən fəal şəhərlərdəndir. Öz rəngarəgliyi ilə nəzərə çarpan
Gəncə şəhəri 2016-cı il üçün "Avropa Gənclər paytaxtı" seçilib.
-
ABŞ08:05
Rusiya nüvə başlığı daşıya bilən peyk hazırlayır - ABŞ
-
Nida Xəbər 07:50
Peter Siyartonun Azərbaycana rəsmi səfəri başladı
-
Sağlamlıq07:10
Yabanı halda bitən bu bitki xərçəng hüceyrələrini 48 saatda məhv edir!
-
İdman06:40
Bellinqem bu gözəllə münasibətə başladı - FOTOLAR
-
Ekopublika.az06:10
Bakıda taksi qiymətləri BAHALAŞDI - SƏBƏB
-
Sağlamlıq02:19
Qadınlarda sonsuzluğa və tüklənməyə səbəb olan nadir sindrom
-
Sosial01:45
Keçmiş məcburi köçkünlərin evləri satışa çıxarılır - QİYMƏTLƏR
-
Nəqliyyat01:30
Qazaxın Aşağı Əskipara kəndinə gedən yol açıldı