Qırmızı.az
Bakıda dörd minarə - Reportaj
Fəhlə dünyanın ən gözəl ibadətini edir
Məscidin yaxınlığındakı tikintidə işləyən orta yaşlı bir kişi
əlində çox ağır tikinti materialı pilləkənlərlə aşağı-yuxarı
enib-qalxırdı. Yanından keçib məscidə yaxınlaşmaq istəyəndə
qucağındakı ağır daşa daha bərk sarılaraq məni çağırıb: "bacı
məscidə gedirsizsə, getməyin, bağlıdı", - dedi. O an mənə elə gəldi
ki, daşa bərk-bərk sarılmış bu kişi çörəyini daşdan çıxarmaqla
dünyanın ən gözəl ibadətini yerinə yetirir. Təşəkkür edib geri
qayıtdım və paytaxt sakinlərimizin Bakıda yerləşən digər məbədlərdə
necə dua etdiklərini, dini ayinləri necə yerinə yetirdiklərini
görmək istədim.
"A bala, o urusların kilsəsidir"
Bazarın içiylə yuxarı qalxanda istiqaməti dəqiqləşdirmək üçün bir
nəfərdən Rus Provoslav Kilsəsinə necə gedə biləcəyimi soruşdum.
Kişi məni qəribə-qəribə süzdü və istiqaməti işarə edərək,"A bala, o
urusların kilsəsidi", - dedi.
Gəlib çıxıram dəmir darvazalı kilsənin həyətinə. Həyətində palma
ağacı, qapısının üzərində böyük xaç şəkli olan mavi bina. Sağda bir
topa qadın bulağın başına toplanıb, dua oxunmuş sudan içir və evə
aparıb künc-bucaqlarına səpmək üçün şüşələrə doldurub zənbillərinə
yığırdılar. Onun dərd-bəlalarını aparacaqlarına, nə bilim, evdə
qalmış qızlarının bunu içən kimi ərə gedəcəklərinə inanırdılar.
Qılıq -qiyafələrindən anladım ki, bizimkilərdəndi.
"Siz müsəlmansınız, gedin, öz dininizlə
maraqlanın"
Sol kənardakı balaca bir otağın qarşısında isə daha çox adamın
toplandığını görüb onlara yaxınlaşdım ki, görüm, nə məsələdi. Bizim
məhərrəmlikdə bişirdiyimiz hədiyə bənzər bir yemək paylanırdı.
İki-üç nəfərdən nə münasibətlə paylandığını xəbər aldımsa da cavab
verən olmadı. Əvəzində qəzəbli bir oğlan azərbaycan dilində bərbad
şəkildə, "bunun sizə dəxli yoxdur, bu bizim dinimizdi. Siz
müsəlmansınız, gedin, öz dininizlə maraqlanın", - deyə aqressiv
cavab verdi.
Yaşlı bir rus qadını gərginliyi görüb, mənə yaxınlaşdı və izah etdi
ki, bu gün provoslavlarda bayram günü olduğu üçün paylanılır. Nə o
düyülü, qarğıdalılı yeməkdən mənə təklif edən oldu, nə də mən heç
baş qoşmadım. Kilsənin xaçlı qapısından içəri girdim. Kilsənin
divarlarından asılı ikonaların, yanan şamların, yarıqaranlıq və
yandırılmış hansısa bitkinin ortalığa yaydığı bihuşedici rayihənin
otaqda yaratdığı harmoniya muzey təsiri bağışladı. Kimi dua edir,
kimi şam yandırır, sağda bir rahib kiminsə bağışlanma mərasimini
yerinə yetirir, "ağırlığını, cadusunu" götürürdü.
Kilsənin təmizlik işlərinə baxan qadınsa ortalıqda var-gəl edərək
yeri silib təmizləyirdi. Nədənini bilmədim, bir-iki göygöz,
yaraşıqlı cavan rahiblər təlaşla o yan, bu yana qaçır, insanların
onlara yaxınlaşıb verdikləri nələrisə alıb, dərhal kilsənin arxa
tərəfinə açılan qapıdan çıxıb, yenidən qayıdırdılar. Divardakı
ikonalara, tavandakı rəsmlərə uzun –uzadı baxdıqdan sonra
qeyri-ixtiyari gəlib dayandım İsanın möhtəşəm görüntüsünün
qarşısında. Bilmədim, bu mənzərəyə nə qədər tamaşa etdim, amma
yaşlı bir kişinin mənə nə isə dediyini eşitdim.
-Mən keşişlə söhbət etmək istəyirəm. Mümkündürmü? -dedim.
- Bir az gözləyin, icazə alım. Mümkün olsa, danışın, -deyib,
getdi.
"Xristianların yazdığı dua daşdan keçir."
Ondan gələn cavabı gözləyəcəyim vaxtdan və buradakı insanların
demək olar ki, hamısının azərbaycanlı olduğundan istifadə edib,
onlarla söhbət etməyə başladım. Aydın oldu ki, heç bunlar xristian
deyillər. Eşidiblər ki, xristian keşişlərinin yazdığı dualar daşdan
keçir, axışıblar dua yazdırmağa.
Nə isə, ürəyim ağrıya -ağrıya kilsənin dumanlı havasını tərk edib,
çölə çıxdım. Yuxarı mərtəbədəki dəmir pilləkənlərlə ağır-ağır, qara
gen-bol libası yellənə-yellənə aşağı enən keşişin gəlib nə zaman
çatacağını səbrlə gözlədim. Gəlib, geniş paltarının qollarını,
dənizdə dalğaları arxaya itələyirmiş kimi geri atıb dayananda,
salam versəm də cavabı xeyli gecikdi. Bu zaman bizim mollaların
sözə başlamazdan əvvəl ürəyində, "Bismillahir-rəhmanir-rəhim"
dedikləri kimi bir şey dediyini anladım.
Bir xeyli sual verib danışdıqdan sonra gördüm ki, Rusiyadan yenicə
gəlmiş cənab İqumen Skorpiona suallarıma cavab verməkdənsə, din
tarixindən danışmaq maraqlıdır. Ancaq müsəlmanları təriflədi və
yerli camaatın müxtəlif dinlərə qarşı belə tolerant
davranışlarından razı olduğunu bildirdirdi. Sonda kilsədə şam
yandırmağın anlamının nə olduğunu soruşduqda isə, şam duanın
rəmzidir, - dedi. Ümumi söhbəti isə belə bitirdi:
-Biz öz içimizə baxmalıyıq. Çünki problem içimizdədir.
Kilsədə mən, gözsüz kişi və nurlu oğlan
Kilsədə xristian ayinlərinin yerinə yetirilməsi və insanların dua
etmək üçün toplaşdığı günün bazar günü olduğunu öyrənib həmən gün
yenidən kilsəyə gəldim. Qapıdan içəri kök bir pişiklə keçdim.
Görəsən, pişik də dua etməyə gəlib? – deyə düşündüm. Başlarını
örpəklə çalmış hər yaşdan olan qadınlar və kişilər vardı. Yaşlılar
çoxluq təşkil edirdilər.
Rahib nə isə oxuyur və dua edən insanlarsa,sanki onların sualına
cavab verir, dialoqa girirdilər . Xor isə "Ave Mariya" oxuyurdu.
Solda xidmətçi qadın çay və kvadratşəkilli kiçik çörəklər
paylayırdı. Gördüyüm maraqlı şeyləri fotoaparatla çəkmək istədikdə
rahiblər də, insanların bəzisi də səslərini qaldırıb, etirazlarını
bildirdilər. İcazə aldığımı desəm də, razı olmadılar. İnsanların
məni gözümçıxdıya saldığını görən hündürboy, üzü nurlu və yaraşıqlı
bir oğlan mənə kömək etmək istədiyini bildirdi və dedi ki, harda
çəkiliş etmək istəyirsiz, deyin, kömək edim.
Mən istədiyim yerlərə yaxınlaşıb şəkilləri çəkməkdə oldum, o
insanları sakitləşdirməkdə, bir də gördüm, köhnə-küləş paltarda,
şalvarının balağını hərəsi bir rəng olan corabının içərisinə salmış
qoca bir kişi kilsənin divarından tuta-tuta gedib bir küncdə
əyləşdi. Əliylə üzünü tutub, başladı dodaqaltı nə isə deməyə.
Yaxınlaşıb söhbət etmək istəyəndə, gözlərinin olmadığını anladım.
Tək-tənha yaşayan bu yaşlı adam həftədə bir neçə dəfə Allah
evlərinə gəlib, dua etdiyini dedi.
-Allahdan ən çox nə istəyirsiz? – deyə soruşdum.
-Millətimçün hər şeyin yaxşı olmasını istəyirəm, - dedi.
-Bəs özünüz üçün nə istəyirsiniz?
Təkrar-təkrar sual verməyimə baxmayaraq:
-Özüm üçün heç nə istəmirəm, yalnız şükr edirəm, -dedi və mənə
xoşbəxtlik istədi Allahdan. Sağollaşıb qapıdan çıxmaq istəyəndə
bayaqdan mənə kömək edən yaraşıqlı oğlan:
-Sabah da gələcəksənmi? – deyə soruşdu.
Allahın evinə şəxsiyyət vəsiqəsi göstərib daxil olmaq
lazımdır
Bakıdakı yəhudilərin dua etdikləri sinqoqa yaxınlaşıb içəri keçmək
istəyəndə iki polis işçisi:
- Şəxsiyyətinizi təsdiq edən sənədi göstərin, -dedi.
Təəccübləndim. Allahın evinə şəxsiyyət vəsiqəsi göstərib girməlidi
insanlar? Nə dedimsə, izin vermədilər. Yalnız rəhbərliyə zəngdən,
uzun söhbətdən sonra sabahı gün gələ biləcəyimə razılıq verildi və
adını açıqlamağı lazım bilmədi.
Axşam saat 18–də gəlib polisin müşaiyəti ilə dua oxunan yerin
ikinci mərtəbəsindən, qadınlar oturan yerdən "pərdəarxası" dua
proseslərini izlədim. Heç kim danışmaq istəmədiyinə görə məcbur
olub polisə bir-iki sual verdim.
-O, öndə dayanıb dua edən ravvindi…
10 adam olmasa, bunlar burda dua etmir. O gördüyünüz qoşa qapının
arxasında dəri üzərində yazılmış qədim Tövratlar var. Burada
kilsədən fərqli olaraq ikonalar -filan yoxd idi, çox sakit, sadə və
təmiz yerdi.
Hər qapının sağ tərəfində dua yazılmış taxta parçası asılmışdı.
Onlar hər qapıdan keçəndə bu taxtanı öpüb keçirdilər. Ravvin əvvəl
sağda, sonra ortada, sonra bir az geri çəkilərək yellənə-yellənə
anlamadığım bir dildə nəsə mızıldanırdı. Gördüm ki, bu ravvin gah
sağ-sola, gah irəli-geriyə yellənərək gah əli, gah ayağıyla
işarələr edir və anladığım yeganə şey o oldu ki, ona baxıb
yırğalanan insanlar, amin, deyirdilər.
Fasilə başladı, onlar çölə çıxdıqda mən də çıxdım və qapıda siqaret
çəkən dindarların yanından keçib uzaqlaşdım.
Hare Krişna, Hare Krişna, Kirşna, Krişna....
Az getdim, yüz getdim, gəlib çıxdım, Qara Qarayev metrosunun
yaxınlığındakı Krişnaçıların ikimərtəbəli "ev-məbədlərinə". Həyətdə
top oynayan uşaqlardan krişnaçıların burda toplandığını öyrənib
həyətə daxil oldum. Həyətdə məni əbaya bürünmüş, saçları uzun,
araqçını başında, təsbehli torbası əlində "Hare Krişna, Hare
Krişna, Krişna, Krişna, Hare, Hare", - deyə zikr edən bir oğlan
"qarşıladı." (Demə, yaşı çoxuymuş).
Məqsədimi bildikdə məni ikinci mərtəbəyə dəvət edib, əliylə qapını
göstərdi ki, içəri keçim. Bu zaman əyninə sari geyinmiş yaşılgöz,
qarabəniz bir xanım da gəldi və gülərüzlə içəri dəvət etdi. Qapıdan
girən kimi divardan Allah-Ali-Şəxs Krişnanın böyüdülmüş şəkli
asılmışdı və daha bir fədai rahatladıcı musiqi sədaları altında
zikr-dua oxunan diskin yayıldığı otaqda ibadət edirdi. Burada da
çox gözəl qoxu və müsbət aura vardı.
Otağın yuxarı başında bir heykəl və qarşısında müxtəlif rəsmlər,
heykəlciklər vardı. Xüsusi diqqətlə qorunduğu hiss olunurdu. Bir az
söhbət etdikdən sonra məlum oldu ki, krişnaçılar ət qidalarından
imtina etmiş insanlar – vegetarianlardır. Onlar heyvan əti yeməyin
ən böyük günah olduğunu düşünürlər. Əvəzində meyvə-tərəvəz,
bitkilərlə qidalanmağın üstünlüklərindən istifadə edirlər.
Pəncərənin önündə dibçəklərdə böyük güllər vardı. Bilmədən gülə
toxundum. Fədai qadın böyük həyəcanla bitkiyə toxunduğumu dedi və
mümkünsə, dərhal geri çəkilməyimi istədi. Çox qorxdum ki, bəlkə
qırılıb, amma sadəcə toxunmuşdum. Bitkilərə çox önəm verdiklərini
başa düşdüm.
Onların "meditasiya" proseslərini, ayinlərini necə yerinə
yetirdiklərini görmək istədiyimi, dedikdə fədai mənə məsləhət gördü
ki, 2 saat gözləyim. Burada dərs olacağını və bayramla əlaqədar
oruc tutulan gün olduğunu, -dedi. Razılaşdım və bağçaya enib,
söhbətimi məni qarşılayan fədai ilə davam etdirməyə başladım. O,
təsbehini fırlada-fırlada həvəslə bu yolun üstün cəhətlərindən
danışırdı. Sarili qız yaxınlaşıb bir stəkan alma şirəsi təqdim
etdi. Bir azdan isə yeməyə kartof püresi ilə kələmdən hazırlanmış
salat gətirdi. Dərs başlayanda gördüm ki, otağa daxil olan hər kəs
Krişnanın rəsmi önündə səcdəyə gedib, "Hare Krişna" deyir, keçib
oturur və dərsi dinləyir.
Yeyib-içib,oxuyub-oynayaraq ibadət etmək
Dərs krişnaçıların ilahi nəğməsiylə başladı. Səsgücləndiricilər
konsert effekti yaradırdı. Sonra müqəddəs kitablarını qarşılarına
qoyub iki saatlıq dərs keçdilər. Dərs bitdikdən sonra isə mərasimin
"bədii" hissəsinə keçdik. Tərəvəzdən hazırlanmış yeməklər və içinə
limon sıxılmış su paylandı. Yedilər-içdilər, başladılar Murtinin
qabağında çalıb-oxuyub, oynamağa. Əslində çox maraqlıydı.
Gülərüzlər, xoş söhbətlər, tərəvəz yeməklər, çalıb-oynayaraq dualar
edib, Allaha ibadət etmək. Və ən əsası heç bir dinə müxalif
olmadan, bütün dinlərdən misallar gətirib, Allahın kəlamlarını
insanlara açıqlamaq. Bu arada çoxdandı maraqlandığım yoqa
kurslarına da yazıldım və "ev-məbəddən" çıxdım. O fədai ağacın
altında əbası əynində, araqçını başında, muncuqlu (təsbehli)
torbası əlində hələ də zikr edirdi.
İslam - bütün dinlərə sevgi
Təsadüflərə inanmadığım üçün məhz məscidə gəlib, onu bağlı
görməyimi və ona sonda gəlib çıxdığımı ilahi qanunauyğunluqla
bağladım. Ən son səmavi kitab - "Quran", sonuncu din - islam.
Məscidin həyətində bir neçə gənc və yaşlı kişi var idi. Hicabda
olmadığıma baxmayaraq, heç birinin mənə pis nəzərlərlə baxmadığını
hiss etdikdə çox sevindim. Qadınların namaz qıldığı hücrəyə daxil
olduğum zaman qadınlar namaz qılır, yaşlı bir qadın küncdə göyə üz
tutub dua edir, o biri tərəfdə nurtopası gənc bir qız 6-7 yaşlı
qızcığaza Quran oxumağı öyrədirdi.
Bu həftə insanları birliyə, bərabərliyə, qardaşlığa və Allahın
nəzərində bütün insanların bərabər olduğu ismarıcını ötürən cümə
namazına çatmasam da, həftə ərzində gəzib–gördüyüm müxtəlif
dinlərdən, müxtəlif etiqad sahibi olan insanların bütün dualarının
istər yerdə, istər göydə, istər oturaraq, istərsə də
çalıb-oynayaraq etməsinə baxmayaraq, Allaha edildiyinin və Allahla
yaşayıb, hər addımda Allahla hərəkət etməyin huzur içində yaşamaq
demək olduğunu anladım. Anladım ki, həyat yalnız sevgiylə davam edə
bilər.
Aytən Təhmasib
Publika.Az
-
İdman17:06
"Qarabağ"ı yıxan futbolçu İstanbul nəhənginin hədəfində
-
Sosial16:36
Güclü külək əsəcək, çaylardan sel keçəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Magazin116:11
Zülfiyyə Aşıq Tellini biabır etdi: “Restoranda yeyir, sonra da...”
-
Sağlamlıq15:41
Marketlərdə satılan bu yuyucu tozlar XƏRÇƏNG YARADIR
-
Nida Xəbər 15:11
Təsdiqləndi: Bu şəxslərin MAAŞI ARTIRILDI - MƏBLƏĞLƏR
-
Dünya14:08
Makronla Silvanın romantik pozaları gündəmi silkələdi - FOTO
-
Sosial13:47
Bu şəxslər pensiyaya 5 il erkən çıxacaq
-
Yaxın Şərq13:16
Mahmud Abbas ermənini nazir təyin etdi - FOTO