Nida.az
“PKK Qəndili Laçına köçürür” – Türkiyəli politoloqdan ŞOK AÇIQLAMA
“PKK terror təşkilatı Qəndildəki düşərgəsini Azərbaycanın Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş Dağlıq Qarabağ ərazisinə köçürür”.
Bunu Publika.az-a açıqlamasında türkiyəli
politoloq Ömür Çelikdönmez deyib.
Ö. Çelikdönmezin sözlərinə görə, İrana qarşı sanksiyaların aradan
qaldırılması, Yaxın Şərqin yenidən bölünməsi uğrunda savaş, Şimali
İraq kürd muxtariyyətinin müstəqillik əldə etməsi ehtimallarının
güclənməsi kimi mühüm siyasi proseslər PKK-nın gələcək taleyini
sual altına qoyur: “Yaxın Şərqdə İraq və Suriyanın parçalanması
gündəmdədir. Şimali İraq Kürdüstan Muxtar Vilayətinin rəhbəri Məsud
Bərzani iraqlı kürdlərin müstəqil bir dövlətə sahib olmalarına çox
yaxın olduğunu bildirdi və Yaxın Şərq xəritəsini müəyyənləşdirən
“Sukes-Picot” anlaşmasının hökmünü itirdiyini bildirdi. O, bölgədə
yeni beynəlxalq anlaşmaya ehtiyac olduğunu dilə gətirib. Bu,
önümüzdəki günlərdə İngiltərənin layihəsi olan sünni İraq
torpaqlarında üçüncü bir dövlətin ortaya çıxması deməkdir.
Birincisi kürdlər, ikincisi İŞİD. Yeni mərhələdə Qəndilin başqa
yerə daşınması gündəmə gəlir. Çünki Türkiyəyə qarşı hücumlarda
birinci dərəcəli məsuliyyət daşıyan İraq hökumətidir. Qəndil nə
qədər Şimali İraq kürd muxtariyyətinin ərazisinə daxil olsa da,
İraq dövlətinin sərhədləri içindədir. Türkiyə sərhəd kənarlarında
PKK-ya qarşı əməliyyatlar keçirəndə bu, birbaşa Bağdad hökumətinə
aid idi. Şimali İraq müstəqilliyini elan etdikdən sonra Türkiyənin
PKK-ya qarşı keçirəcəyi əməliyyatlar Ərbilə aid olacaq. Peşmərgənin
PKK ilə müharibə aparmayacağı dəqiqdir. Gözləniləndir ki, PKK-nın
Türkiyəyə qarşı hücumları dayandırması və Qəndildən çəkilməsi tələb
olunsun. PKK Türkiyənin hərbi əməliyyatlarının hədəfində olan
Qəndili boşaltmaq məcburiyyətində qalacaq”.
Politoloqun sözlərinə görə, PKK-nın Qəndili boşaltmasının digəri
səbəbi Türkiyə hökumətinin Hakkari vilayət mərkəzini Yüksekovaya,
Şırnak vilayət mərkəzini Cizrəyə köçürmək qərarıdır.
“PKK Suriyada və qismən İraqda əldə etdiyi uğuru İran və Qafqazda
təkrarlamağı düşünür. Çünki PKK Türkiyə, Suriya, İran və İraq
kürdlərinin təşkilatıdır. Suriyada PYD, Şimali İraqda Kürdüstan
Demokratik Həll Partiyası (PÇDK) fəaliyyət göstərir. İranda daha
öncə PJAK, yəni “Partiya Jiyana Azad a Kurdistane” var idi. 2009-cu
ildə İranın təzyiqi ilə fəaliyyətlərinə son verdilər. Lakin PJAK
Şərqi Kürdüstan Müdafiə Gücləri (YRK) adı ilə fəaliyyətini davam
etdirir. 2011-ci ildə İranın keçirdiyi böyük əməliyyatdan sonra PKK
Rojhılat, yəni Şərqi Kürdüstan adlandırılan bölgədə fəaliyyətini
dayandırmaq məcburiyyətində qaldı. Ondan sonra İranda fəaliyyət
göstərən PJAK Türkiyə və Suriyaya çəkildi”, - deyə politoloq
vurğulayıb.
Lakin Ö. Çelikdönmez qeyd edir ki, PKK sonradan yenidən İranda
təşkilatlanmaya başlayıb: “2014-cü ilin iyun ayında Rojhılat –
Şərqi Kürdüstan Müdafiə Gücü (HRK) üçüncü konfransını keçirdi və
Şərqi Kürdüstan Müdafiə Gücləri – YRK olaraq yenidən fəaliyyətə
başlamaq qərarı verildi. Bu qərarın verilməsinə səbəb İran
hökumətinin kürdlərə qarşı təzyiq siyasətini davam etdirməsi,
onların həbs olunmasıdır”.
Politoloq hesab edir ki, nüvə proqramı ilə bağlı razılaşmadan sonra
İran bölgədə daha güclü aktor olaraq yerini alır: “Türkiyə və İran
arasındakı iqtisadi əməkdaşlıq, ticarət imkanları hər iki ölkənin
daxilinə yönəlik təxribatlardan uzaq dayanmasını şərtləndirir.
Hazırki situasiyada İranın bir müddət PKK-ya dəstək verməyəcəyi
görünür. PKK-nın Türkiyə, Suriya, İran və İraq kürdlərinin
təşkilatı olması, həmçinin, İranın Qərbi Azərbaycan vilayətində,
Urmiya gölünün cənubunda yerləşən Mahabadda 1946-cı ildə SSRİ-nin
dəstəyi ilə kürdlər tərəfindən Kürdüstan Cümhuriyyətinin qurulması
İranın kürdlərlə məsafə saxlamasına səbəb oldu. İranın öz
sərhədlərindən PKK-nın Qəndildəki düşərgəsinə hücum edəcəyi
ehtimalı böyükdür. Hansı ki, Qəndil İran-İraq sərhədində yerləşir.
İki od arasında qalmaq istəməyən PKK buna görə Qəndili Ermənistana
köçürmək istəyir”.
Ö. Çelikdönmez qeyd edir ki, Qəndilin Ermənistana köçürülməsinin
səbəbi PKK-nın itirdiyi canlı qüvvənin yerini doldurmaq istəyindən
irəli gəlir: “Çünki bu ölkədə kürdlər çoxdurlar. Ermənistan
kürdləri yezidi və müsəlman olaraq ikiyə ayrılır. 1926-cı ilin
statistikasına görə, SSRİ-də yezidi kürdlərin ümumi sayı 14,500
idi. 1989-cu ilə qədər kürd olduqlarını önə sürən yezidi kürdlərin
bir qismi Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsindən
sonra müsəlman kürdlərlə birlikdə ölkəni tərk etdilər. Dağlıq
Qarabağın işğalından sonra 2001-ci ildəki statistikaya görə,
Ermənistandakı yezidi kürdlərin sayı 55 mindir. Onların 5 mini
İrəvanda, qalanı isə digər bölgələrdə yaşayırlar. 1990-cı ildə
Ermənistan parlamenti yezidiləri konstitusiyada fərqli xalq olaraq
tanıdı. Bu qərarın pərdəarxasında Ermənistanda yaşayan müsəlman
kürdlərlə yezidi kürdlərin ayrılması idi. 1990-cı ildən sonra isə
yezidilərin kürd olmadığı, əslində ermənilərlə yaxın soydan olduğu
fikri önə sürüldü. Hazırda Ermənistandakı kürdlər daha çox
Azərbaycanla sərhəd bölgələrdə yaşayırlar. PKK-nın da Ermənistanda
özünə yeni “yuva” qurması fikri təzə deyil. İndiyə qədər buna
bənzər fikirlər söylənilib. İndi hoybun-daşnak əməkdaşlığı
ənənələrini davam etdirmək istəyən PKK-nın erməni diasporunu bəzi
üzvləri ilə təmaslar qurduğu haqda informasiyalar Türkiyə
kəşfiyyatı tərəfindən əldə edilib. Plana görə, PKK mənsubları
əvvəlcə Avropanın hansısa ölkəsinə gedəcək, daha sonra oradan
Qafqaza gələcəklər”.
Politoloq bildirir ki, PKK Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş
Dağlıq Qarabağda düşərgə qurmaq niyyətindədir.
“PKK-nın uzun illər ərzində Qafqaz bölgəsini qaçaqçılıq üçün
istifadə etdiyi məlumdur. Erməni əsilli PKK üzvlərinin köməyi ilə
narkotik qaçaqçılığından əldə edilən pullar da Qafqazda yuyulub.
Yəni bu bölgəni yaxşı tanıyırlar. Hətta iddialara görə, PKK mərkəz
olaraq Azərbaycanın işğal olunmuş Laçın şəhərini seçib. Məqsəd
Laçın koridorundan istifadə edərək, Ermənistan və Azərbaycanda
fəaliyyət göstərməkdir. Cənubi Qafqaza qaçmaq istəyən PKK-çılar bu
bölgədə özlərinə dəstək axtarışına çıxıblar”, - deyə politoloq
vurğulayıb.
Asif Nərimanlı
-
Magazin112:31
Hüseyn Həsənov Rəşad Dağlının oğluna görün nə hədiyyə etdi - FOTO
-
İdman12:01
Corcina Ronaldodan geri qalmır: Görün nə oyun çıxardı - VİDEO
-
Nida Xəbər 11:31
Araikin müsahibəsi buna görə yayımlanmadı - Sensasion iddia
-
MDB11:15
Putin bu ölkələrlə birlikdə yeni müharibəyə başlayacaq - Hədəf onlardır
-
Dünya10:44
Bu valideynlər bir uşağa görə 125 min manat alacaqlar
-
Region10:10
Rusiyadakı azərbaycanlılara PİS XƏBƏR - Bu sahələrdə işləmək qadağan edildi
-
Cənubi Qafqaz09:48
Rusiya bu həftə Paşinyanı devirəcək - Şok iddia
-
Hadisə09:21
Məktəb binasında yanğın