Nida.az
20 Yanvar və Qarabağ ssenarisində Amerika barmağı: Con Kerrinin 25 il öncəki müraciəti – Şok Faktlar
25 il öncə, 1990-cı il 19 yanvar. Qorbaçovun sovet ordusunu Bakıya göndərməyinə bir gün qalıb. Hərçənd buna qədər Bakıda “qətliam ssenarisi” hazır idi.
Həmin tarixdən 3 gün öncə, yanvarın 17-də şimaldan hərbi eşelonun daxil olması da bunu göstərir. O vaxt şimal bölgəsinin yerli əhalisi hərbi qatarın Bakıya doğru irəliləməsinə imkan vermədi. Lakin eyni ssenari fərqli istiqamətdən daxil edilən qoşunla gerçəkləşdirildi.
Zirehli texnika ilə Bakıya daxil olan sovet ordusu şəhərdə dinc əhaliyə əsl divan tutdu. 20 Yanvar Azərbaycanın hüzn günü olmaqla yanaşı, müstəqilliyinə qovuşduğu tarix olaraq da yadda qaldı. Əli yalın azərbaycanlılar sovet tanklarının önünə çıxmaqla SSRİ imperiyasını çökdürdü, “xalqlar həbsxanasında” olan 15 respublikanı da azadlığa qovuşdurdu.
20 Yanvar hadisələrinə görə cinayət məsuliyyəti daşıyanlar hələ də cəzasını almayıb. Günahkar kim idi?. Bu sual qarşısında həmişə nəzərlər Moskvaya, keçmiş SSRİ-yə və bu gün Qərbin qucağında oturub ahıl yaşını yaşayan “ləkəli başa” – Qorbaçova yönəlir. Bu da düzgündür, Azərbaycan xalqına divan onlar tutmuşdu. Digər günahkar o zamankı yerli hakimiyyət və radikal müxalifət idi. Lakin siyahı bununla tamamlanmır...
Həmin dövrdəki beynəlxalq geosiyasi mənzərəyə nəzərə salaq.
1989-cu ildə ABŞ Panamaya müdaxilə etdi. Ardınca SSRİ tərkibində
olan Şərqi Avropa ölkələrində Moskvaya qarşı etirazlar başladı.
Vaşinqtondan SSRİ xarici işlər naziri Eduard Şevardnadzeyə müraciət
daxil oldu ki, Moskva baş verən etirazlara müdaxilə edərsə, ABŞ bu
məsələdə neytral qalacaq. Kreml Vaşinqtonun bu müraciətini özünün
Panama müdaxiləsinə haqq qazandırmaq üçün etdiyini anlayırdı. Ona
görə də etirazlara qarşı silah işlədilmədi. Lakin bu, Kremlin Bakı
müdaxiləsinə zəmin yaratdı. 1989-cu ildən cəmi bir il sonra Bakıda
Qanlı Yanvar hadisələri törədildi və Vaşinqton susdu. Bu fakt 20
Yanvar faciəsinə görə, ABŞ-ın da məsuliyyət daşıdığı fikrinə haqq
qazandırır.
Lakin hər şey bundan ibarət deyilmiş və 25 il sonra ortaya çıxan
bir sıra sənədlər azərbaycanlıların vəhşicəsinə qətlə
yetirilməsində, buna paralel olaraq, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və
ermənilərin Azərbaycana qarşı təcavüzkar siyasətində Ağ Evin indi
demokratiya adı altında hər kəsin gözünə soxduğu barmağının
olduğunu göstərir...
1990-cı il, 20 Yanvar qırğınından bir gün öncə. Yanvarın 19-da
Moskvada ABŞ Senatının xarici məsələlər üzrə alt komissiyasının
sədri KleybornPelləSSRİ xarici işlər naziri Şevardnadze arasında
görüş keçirilir.
K. Pell görüş zamanı bildirir ki, Sovet rəhbərliyi “Azərbaycana
erməni Qarabağı üzərində” nəzarəti həyata keçirməkdə davam etməyə
icazə verməməlidir.
“Mən azərbaycanlıların qəddarlığından və SSRİ-də ermənilərə zor tətbiq edilməsindən dəhşətə gəlmişəm. Sovet rəhbərliyi erməni əhalisinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün bütün tədbirləri görməlidir. Sovet rəhbərliyi Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın tərkibindən çıxartmalıdır. Azərbaycana bundan sonra da Dağlıq Qarabağa nəzarət etməyə imkan vermək vəziyyəti pisləşdirmək deməkdir”, - Pell ABŞ-dakı erməni diasporunun verdiyi pulla aldığı bahalı kostyumunu düzəldə-düzəldə 25 il öncə Şevardnadzeyə belə deyirdi.
Həmin görüşdən bir gün sonra SSRİ-nin “ləkəli başı”
“azərbaycanlılar ermənilərə divan tutur” iddiası ilə Bakıya ordu
yeridir.
O həqiqət idi ki, Qorbaçov SSRİ-nin başına gətirilmiş ABŞ adamı idi
və Vaşinqtonun “erməni sevgisi” onun timsalında təzahürünü
tapırdı.
SSRİ müdafiə naziri olmuş, Bakıdakı qırğınların birbaşa icraçısı
DmitriYazov həmin vaxtı belə xatırlayır: “Mən erməni mədəniyyət
işçilərinin iclasında iştirak edirdim. Yazıçı Silva Kaputikyan
Qarabağ haqqında danışmağa başlayanda Qorbaçov xüsusi tərzdə
soruşdu: “Siz Artsax haqqında danışırsınız?” Ermənilər Qarabağı
“Artsax” adlandırır. Bu, onların xoşuna gəldi. Onlar gülümsəməyə
başladılar və Qorbaçova dedilər: “Siz tarixi bilirsiniz”. Əslində,
Qorbaçov tarixi bilmirdi. Ona, sadəcə, kimsə bu haqda demişdi və o,
ermənilərin xoşuna gəlmək üçün belə etdi. Bu görüşdə ciddi suallara
toxunulmuşdu. Ermənilər Qarabağı Azərbaycandan ayırmağı tələb
edirdilər.
İclasda MK Siyasi Büronun üzvləri Nikolay Rıjkov və Slyunkov da
iştirak edirdi. Biz bir-birimizin üzünə baxdıq. Anladıq ki,
Qorbaçov danışıq aparmır, odun üzərinə yağ tökür. Müdafiə naziri
kimi 172 min azərbaycanlının öz torpaqlarından qovulduğu artıq mənə
məlum idi”.
Öz kolleqası bu sözlərlə Qorbaçovun kimliyini açıqlayır.
20 Yanvar qırğınından üç ay sonra – martın 18-də ABŞ Konqresinin bir qrup deputatı Qorbaçova müraciət edir.
Konqresmenlər azərbaycanlıların 6 gün ərzində Bakıda qətllər və zorakılıqlar həyata keçirmələrindən, eləcə də erməni əmlakının məhv edilməsindən narahat olduqlarını bildirirlər. Qeyd edirlər ki, öldürülən 60 nəfərin və yaralanan 156 şəxsin çoxu ermənilərdir.
Məktubda bildirilir ki, Azərbaycana göndərilən sovet zabitləri baş verənləri vətəndaş müharibəsi kimi dəyərləndiriblər: “Sizdən xahiş edirik ki, erməni azlığının qətlə yetirilməsinin, eləcə də regionda digər zorakılıqların qarşısını almaq üçün tədbir görəsiniz. Ümid edirik ki, sovet rəhbərliyi vətəndaş sülhü ilə yanaşı, vətənlərinə dönmək istəyən ermənilərin təhlükəsizliyini təmin edəcək. Ona da ümid edirik ki, Qarabağın və Ermənistanın iqtisadi mühasirəsini yaracaqsınız. Orada zəlzələ zonasında çoxlu sayda amerikalı və digər xaricilər işləyir. Azərbaycanda dəhşətli zorakılığın baş verməsi Dağlıq Qarabağın 160 minlik erməni əhalisinin Ermənistanla birləşməsinin vacibliyini bir daha təsdiq edir. Azərbaycan hakimiyyəti 70 il ərzində Dağlıq Qarabağ əhalisinin 60 faizini təşkil edən ermənilərin iqtisadi və mədəni hüquqlarını pozub. Sizdən təkidlə xahiş edirik ki, Qarabağ xalqına özünün gələcək siyasi və mədəni mənsubiyyətini müəyyən etmək hüququnu vermək yolu ilə Sovet dövləti çərçivəsində baş verən faciənin qarşısını alasınız”.
Bu müraciət ABŞ-ın 20 Yanvar faciəsi və Azərbaycan torpaqlarının
ermənilər tərəfindən işğal edilməsində hansı dərəcədə rol
oynadığını göstərir. Bu faktdan çıxış edərək, Vaşinqtonun Dağlıq
Qarabağda azərbaycanlıların qətlə yetirilməsinə, bəşəriyyətin
tarixində qara hərflərlə yazılmış Xocalı soyqırımına görə ən azı
ermənilər qədər məsuliyyət daşıdığını iddia etmək mümkündür.
Bu gün Vaşinqton Azərbaycana “demokratiya dərsi” keçir. Bu gün ABŞ
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində əsas vasitəçi kimi çıxış
edir. Hərçənd, onların nə qədər ədalətli ola biləcəyini bu faktlar
bir daha sübut edir.
Maraqlıdır ki, Qorbaçova ünvanlanan müraciətə imza atanlar
arasında Qarabağın ermənilərə verilməsiniŞevarnadzedən tələb edən
KleybornPell da var. Həmçinin, senatorlar PitUilson, PolSeymak,
LerriBrekslerdə müraciətə imza atıblar.
Müraciətin altındakı imzalar arasında daha bir şəxs diqqət çəkir:
hazırda ABŞ-ın xarici siyasətini icra edən, Dövlət Departamentinin
rəhbəri ConKerri.O, bu gün Vaşinqtonun Azərbaycana dair siyasətini
yerinə yetirir, Bakıya ikitərəfli münasibətlərin inkişafı naminə
şərtlər irəli sürür, “siyasi məhbus”, “demokratiya” adı altında
aşkar müdaxilələrə cəhdlər edir və daim Azərbaycanı tənqid atəşinə
tutur. Onun 25 il öncəki müraciəti ilə hazırki fəaliyyəti arasında
heç nə dəyişməyib.
Kerri Vaşinqtonun Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair siyasətini də
icra edən, daha dəqiq desək müəyyənləşdirə şəxsdir. Bu adamdan
hansı ədalətli gözləmək olar, bax burası müəmmalı məsələdir..
Bu fakt kontekstində ötən il prezidentlərin Uels görüşünü
xatırlamaq olar. Həmin görüşdə Ermənistan prezidenti, Dağlıq
Qarabağda azərbaycanlıları qətlə yetirən SerjSərkisyanla görüşəndə
ConKerri sanki anasının “oğlu” ilə söhbət edirdi. Belə adamlar
dünyaya hansı ədalətli aşılaya bilərlər ki?
Bu, diplomatiya deyil, heç ABŞ-ın milli maraqları da deyil. Bunun
adı sadəcə, “siyasi fahişəlikdir”.
Görünür, indiyə qədər 20 Yanvar qırğınına və torpaqlarımızın işğalına, hətta Xocalı soyqırımına görə günahkarı səhv yerdə axtarmışıq. Daha doğrusu, pərdəarxası günahkardan xəbərimiz olmayıb. Bütün bu faciələrin, ədalətsizliyin arxasında, sən demə, bir qüvvə dayanır: Amerika.
Asif Nərimanlı
-
Sosial07:17
Bu gün yağış yağacaq, güclü külək əsəcək - PROQNOZ
-
Magazin206:16
Cennifer Lopezin adı məşhur qalmaqalda HALLANDI
-
MDB04:44
Putin anasının əsas kumirinin adını AÇIQLADI
-
Magazin101:41
Razi yeni doğulan oğlunu göstərdi - VİDEO
-
Sosial01:30
Azərbaycanda kərə yağı YENƏ BAHALAŞDI
-
İdman00:30
Messi 504 milyonluq səhifəsində Azərbaycanla bağlı PAYLAŞIM ETDİ - VİDEO
-
Mistika00:15
Günün ULDUZ FALI - Böyük uğurlar qazana biləcəksiniz
-
İKT12 Dekabr 23:48
İnternetdə "iPhone 17" korpusunun ilk real FOTOSU YAYILDI