Digər
“Mən belə tolerantlığı qəbul etmirəm” – Rəbiyyət Aslanova
Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin sədri, ATƏT PA-da
Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü Rəbiyyət Aslanova Publika.Az –a müsahibəsində Minsk qrupunun
amerikalı həmsədrinin son açıqlamasını şərh edir.
“Münaqişəni həll etməsi istiqamətində
Azərbaycana maneələr törədən qüvvələr var”
-Minsk qrupunun amerikalı həmsədri Ceym Uorlikin Azərbaycan
və Ermənistan xalqını tolerant olmağa, qarşılıqlı etimad mühitinin
gücləndirilməsinə çağırıb və xalq diplomatiyasının davam etməsinin
vacibliyini vurğulayıb. Necə hesab edirsiniz, hazırkı vəziyyətdə bu
nə dərəcədə doğrudur və əslində bu bəyanat nəyə
hesablanıb?
-Amerikalı həmsədr Ceyms Uorlikin belə bir çıxış etməsi Minsk
qrupunun uzun müddət davam edən fəaliyyətsizliyinə haqq qazandırmaq
cəhdindən başqa bir şey deyil. Artıq Minsk qrupunun həmsədrlərinin
özləri də çox gözəl başa düşürlər ki, uzun illər davam edən bu
münaqişənin həlli yönündə ciddi bir addım atmayıblar və hazırda da
ata bilmirlər. Ona görə də məsələnin ağırlığını, yükünü həmişə
dövlətlərin-Azərbaycan və Ermənistanın üzərinə qoyurlar, baxmayaraq
ki, bu da bir görüntüdür. Əslində Azərbaycan bu gün problemi həll
etmək iqtidarındadır. Lakin münaqişəni həll etməsi istiqamətində
həmişə Azərbaycana maneələr törədən qüvvələr var. Azərbaycan
birmənalı olaraq qeyd edib ki, məsələnin beynəlxalq hüquq normaları
və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunması prinsipi əsasında
həll etməyin tərəfdarıdır.
“İşğalçı ilə ərazisi işğal olunmuş xalqlar
arasında hansı dostluq münasibətindən danışmaq olar?”
-Amerikalı həmsədrin istədiyinin hansısa şərtlərlə
reallaşması mümkündürmü?
-Bu gün belə bir fikir irəli sürən həmsədrdən soruşmaq lazımdır:
işğalçı ilə ərazisi işğal olunmuş, min bir müsibətlərlə qarşılaşmış
xalqlar arasında hansı tolerantlıqdan, hansı birlikdən, dostluq
münasibətindən danışmaq olar? Azərbaycan dövləti, xalqı həmişə
tolerant olub və bu tolerantlıq dünyaya həmişə nümunə olaraq
göstərilib. Bu gün Azərbaycanda dinindən, dilindən,
mənsubiyyətindən asılı olmayaraq onlarla xalq yaşayır və bu
xalqların heç biri azərbaycanlılar tərəfindən təsirə, təhqirə məruz
qalmayıb. Bütün xalqlar dövlətçilik məfkurəmiz olan azərbaycançılıq
ideyası çərçivəsində, bu prinsiplər əsasında çox gözəl yaşayır və
yaşamaqda davam edir. Hətta bu gün Azərbaycanda olan 40 minə yaxın
erməni də etiraf edər ki, Azərbaycanda onlara qarşı hər-hansı
təhdid yoxdur. Bu gerçəklikdir, reallıqdır.
Azərbaycanla ermənilər arasında - ermənilər deyəndə Ermənistanı
nəzərdə tutmuruq, söhbət Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı və erməni
icmaları icmalardan gedir- xalq diplomatiyası, münasibətlərin
normallaşması ilə bağlı dəfələrlə çağırışlar olub. Lakin sülh
müqaviləsi imzalanmadan, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü təmin
olunmadan, qaçqın və köçkünlərimiz öz doğma yurdlarına qayıtmadan
belə bir mehribanlıq, qarşılıqlı münasibətlər haqqında danışmaq
qeyri-realdır.
“Torpaqlarımız qaytarılandan sonra psixoloji
baryerin aradan qaldırılması üçün zamana ehtiyac var”
-Təsəvvür edək ki, xalq diplomatiyası, qarşılıqlı etimad
mühiti yaratmaq istiqamətində iş başladı. Itirilmiş torpaqlar geri
qaytarılmayana qədər ordan qaçqın düşmüş insanlarımıza bunu qəbul
etdirmək, onlara gəl barış demək və buna razı salmaq mümkün ola
bilərmi?
-Bu, mümkün olan şey deyil. Bu gün öz vətənini, torpağını itirmiş,
yurd-yuvasından qaçqın düşmüş, doğmalarının qəbrini belə ziyarət
etmək imkanı olmayan bir qaçqın anaya, bir köçkün ataya necə deyək
ki, sən işğalçı ilə tolerant münasibətdə ol, onunla barış? Əlbəttə
ki, bütün münaqişələrin sonu sülhlə bitib. Biz buna inanırıq ki,
sülh olacaq. Lakin sülhdən sonra belə həmin münasibətlərin
yaranması üçün uzun zaman lazımdır. Bu günlərdə Xocalı soyqırımının
22-ci ilini keçirdik. Qəlbimizdəki o yara o qədər ağırdır ki, mən
bu gün onları bağışlamaq, günahından keçmək çağırışlarını qəbul edə
bilmirəm. Yalnız və yalnız o zaman münasibətlər normal məcraya keçə
bilər ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü təmin olunsun, işğal altında
olan torpaqlarımız qaytarılsın. Bundan sonra həmin psixoloji
baryerin aradan qaldırılması üçün də zamana ehtiyac var. Bu
birmənalı olaraq belədir. Kimsə bunun tez aradan qalxacağını
deyərək özünü aldadırsa, yaxud belə çağırışlar edərək hansısa
yanlış fikirlər söyləyirsə, mən bunun tamamilə əleyhinəyəm.
“Əli Xocalı qurbanlarının qanına bulaşmış
Sərkisyanla hansı tolerantlıqdan danışmaq olar?”
- Ceyms Uorlikin bu istəyi fonunda diqqət çəkən Minsk
qrupunun 20 il-bu kifayət qədər uzun müddətdir-heç nə edə
bilməməsidir.
-Yaxşı olardı ki, amerikalı həmsədr problemin ağırlığını xalq
diplomatiyası üzərindən çox, siyasətçilərin üzərinə keçirəydi. Öz
fəaliyyətlərini ortaya qoya, bu məsələnin həlli üçün
fəaliyyətsizliklərinə son verəydilər. İşğalçı və işğala məruz
qalmış arasında bərabərlik işarəsini götürəydilər. Budur əsas
tələb. Yoxsa, istər ATƏT-in Dağlıq Qarabağ üzrə həmməruzəçiləri,
istərsə Minsk qrupunun həmsədrləri bu günə qədər davam edən bütün
bu proseslərdə bir dəfə də qətiyyət göstərib problemi ciddi şəkildə
ortaya qoymayıblar. İndi də xalqlar arasında münasibətin
tolerantlıq əsasında davam etməsini istəyirlər. Axı, əli Xocalı
qurbanlarının qanına bulaşmış Sərkisyanla hansı tolerantlıqdan
danışmaq olar, hansı xoş münasibətdən söhbət gedə bilər?! Mən belə
bir tolerantlığı qəbul etmirəm və qəbul etməyəcəm də.
“Cani ilə münasibətdə tolerantlıq nümayiş
etdirmək cinayətin sərhədlərinin genişlənməsinə aparan bir
yoldur”
-Dünya beynəlxalq konvensiyalar əsasında Azərbaycanın ərazi
bütövlüyünün pozulduğunu qəbul edir, amma ortada əməli fəaliyyət
yoxdur. Səbəb nədir?
-Dünyada hüququn gücü deyil, gücün hüququ hökmranlıq edir. Bu gün
beynəlxalq münasibətləri nizamlamaq, xalqlar, millətlər, dövlətlər
arasında birgəyaşayış prinsiplərini sivil qaydada tənzimləmək
iddiasında olan beynəlxalq hüquq və onun mühüm
müddəaları-beynəlxalq məsuliyyət, beynəlxalq öhdəliklər, beynəlxalq
konvensiyalar çox ciddi deqradasiyaya uğrayıblar. Bu prinsiplər
böhran içindədir. Belə olmasaydı bu qədər konfliktlər, müharibələr
baş verməzdi. Bu gün artıq məlumdur ki, həmin o beynəlxalq hüquq
normaları, beynəlxalq qurumların qəbul etdiyi mühüm sənədlər dünya
nizamına təsir etmək imkanında deyil, yaxud bu imkanlar məhduddur.
Belə olmasaydı Uorlik bu cür fikir irəli sürməzdi. Belə olmasaydı
bu gün beynəlxalq qurumlarda, konkret olaraq Avropa Şurası
Parlament Assambleyasında Serj Sərkisyan özünün Qarabağda törətdiyi
cinayətlərə haqq qazandıra bilməzdi. Belə olmasaydı hüququn gücü
gücün hüququ qarşısında aciz qalmazdı. Bütün bunlar gerçəklikdir.
Belə gerçəklikdə, sərt münasibətlərin formalaşdığı bir zamanda,
beynəlxalq təşkilatlar öz kəskin sözünü deməli, dünyada olan bu
konfliktlərin aradan qaldırılması üçün qəbul edilən ciddi
qətnamələrin gerçəkləşdirilməsi üçün fəaliyyət göstərməlidir. O
zaman bütün ağırlığı xalq diplomatiyasının üzərinə
qoymazdılar.
Biz, adətən, BMT-nin Dağlıq Qarabağla bağlı 4 qətnaməsinin
həyata keçirilməməsindən danışırıq. Lakin onu da bilin ki, bu gün
müxtəlif münaqişələrlə bağlı 30-a qədər qətnamə var ki, heç biri
gerçəkləşməyib. Bu onu sübut edir ki, bu gün doğrudan da problemi
tolerantlıq, dözümlülük qəddar cinayətkarlığa qarşı dözümlü olmağa
çağırışlarla həll etmək olmaz. Problemin qoyuluşunun özü səhvdir.
Cani ilə münasibətdə tolerantlıq nümayiş etdirmək cinayətin
sərhədlərinin genişlənməsinə aparan bir yoldur.
Asif Nərimanlı
-
Ekologiya23:10
Günəşdə 25 ilin ən güclü partlayışı baş verdi
-
Art22:21
Murad Muradov süni nəfəs aparatına qoşulub - YENİLƏNDİ
-
Elm və təhsil22:00
Abituriyentlərin NƏZƏRİNƏ: nəticələr elan olundu
-
Hadisə21:25
Kürdəxanı təcridxanasında bit yayılıb? - RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Hadisə20:15
Oteldəki zəhərlənmə ilə bağlı YENİ ŞOK İDDİA
-
Nida Xəbər 18:30
Prezidentdən Fransaya XƏBƏRDARLIQ: "Kritik həddə çatsa, onda bizdən heç kim inciməsin”
-
Ekologiya18:08
Güclü külək əsəcək, yağış yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Region18:00
Köçəryan Paşinyanın impiçmenti ideyasını ələ saldı: O səsləri haradan alacaqlar?