Əmtəə bazarında ŞOK QİYMƏTLƏR - Bu tarixdən qızıl dolları üstələyəcək

Dünyada artan geosiyasi hadisələr və siyasi qeyri-müəyyənliklər bazarların gedişatına təsir edərək risklərin artmasına səbəb olub.

Publika.az xəbər verir ki, dollar keçən həftə 13 aylıq pik nöqtəyə çatıb.

Rusiya-Ukrayna müharibəsində gərginliyin artması, xüsusən də Ukraynanın qərb istehsalı olan uzaqmənzilli raketlərdən istifadə etməsi nəticəsində qızıl və digər mallara tələbat artıb. Qızılın unsiya qiyməti 6 faiz bahalaşaraq 2023-cü ilin martından bəri ən yüksək həftəlik artım qeydə alınıb.

İsveçrə İnvestisiya Bankının (UBS) analitikləri bildiriblər ki, 2025-ci ildə dünya üzrə mərkəzi bankları inflyasiya təzyiqləri və iqtisadi artımın yavaşlaması ilə bağlı daha mülayim pul siyasəti mövqeyi tutacaq. Buna görə də qızılın qiyməti yüksələcək. Dollar indeksinin qısa müddətdə güclü qala biləcəyini, lakin bu gücün məhdud olduğunu bildirən UBS analitikləri dünya üzrə mərkəzi bankların dollar ehtiyatlarını azaldaraq qızıl ehtiyatlarını artırmağa davam edə biləcəklərini qeyd ediblər.

Avstraliyanın Cənubi Uelsdəki Fontenoy layihəsi ölkənin ən böyük palladium mineral sistemlərindən birini kəşf etdiklərini açıqlayıb. “Lachlan Fold” kəmərində yerləşən bu kəşf 2 kvadrat kilometrlik minerallaşma zonası ilə dünyanın ən böyük platin qrupu elementlərinin kəşfiyyat sahələrindən birinə çevrilmək potensialına malikdir. Ötən həftə gümüş unsiya əsasında 3,6 faiz, platin 2,3 və palladium 6,1 faiz bahalaşıb. Bununla dekabrın 1-dən alüminium və mis yarım fabrikatlarının ixracında 13 faiz artım olacaq. Analitiklər Çin istehsalı olan alüminiumun beynəlxalq bazarlarda hər il 5 milyon tondan çox itirmə potensialına diqqət çəkərək alüminiumun qiymətinin Şanxayda azaldığını, Londonda isə artdığını vurğulayıblar.

Digər tərəfdən, İndoneziya kiçik yerli mədənçiləri qorumaq və metal nikel bazarında uzun müddət davam edən durğunluq səbəbindən bazarı yaxşı səviyyədə saxlamaq üçün nikel filizi tədarükünü artırıb. Keçən həftə mis yüzdə 0,6, qurğuşun yüzdə 0,5, nikel yüzdə 0,8, sink yüzdə 0,6 və alüminium 0,9 faiz artıb.

Rusiya prezidenti Vladimir Putin yeni hipersəsli "Oreşnik" raketinin sınaqlarını davam etdirəcəklərini və istifadəyə hazır ehtiyatlarının olduğunu açıqlayıb. Analitiklər qeyd ediblər ki, neft, qaz və emal obyektlərində mümkün dağıntılar uzunmüddətli ziyana səbəb ola və müharibənin intensivləşməsini sürətləndirə bilər. Sabiq ABŞ prezidenti Co Bayden səlahiyyət müddəti başa çatana qədər Rusiyanı Ukraynaya müdaxiləyə görə cəzalandırmaq üçün addımlarını artırıb. Kreml ABŞ-ın yeni sanksiyalarını Rusiya qazının ixracını əngəlləmək cəhdi kimi qiymətləndirib və həll yolunu tapacaqlarını bəyan edib.

Digər tərəfdən dünyanın üçüncü ən böyük yağ idxalçısı olan Hindistanda daxili istehlakın artması ilə neft idxalı da artıb. Bu inkişaflarla "Brent" markalı neftin barel qiyməti həftəni yüzdə 5,2 artımla başa vurub. Birjada satılan təbii qazın Britaniya istilik vahidlərində (MMBtu) qiyməti 14,4 faiz artıb.

Buğda qiymətlərindəki ümumi azalma tendensiyası səbəbindən ABŞ və Qara dəniz regionunda fermerlər qiymətlərin yüksəlməsi ümidi ilə bu ilin əvvəlində yığdıqları buğdanı siloslarda saxlayıblar. Fermerlərin məhsulunu əlində saxlaması un istehsalçılarının az ehtiyatla işləməsinə səbəb olub. Düyü qiymətlərinin artmasına baxmayaraq, Asiya bölgəsindəki istehlak vərdişləri səbəbindən tələbin azalması məhdudlaşmağa davam edir. ABŞ Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin məlumatına görə, qlobal buğda ehtiyatları gələn ilin ortalarına qədər son 9 ilin ən aşağı səviyyəsinə düşəcək. Şimal yarımkürəsində buğda bitkiləri kritik inkişaf mərhələsindədir və hava problemləri qiymət artımlarına səbəb ola bilər.

Digər tərəfdən, rus fermerləri builki böyük itkilərdən sonra daha az buğda əkəcəklər. Bunun əvəzinə noxud, mərci və günəbaxan kimi daha gəlirli məhsulların əkiləcəyi gözlənilir. Ötən həftə Çikaqo əmtəə birjasında qiymətlər buğdada 1,9 faiz, soyada 1,4 faiz və düyüdə 3,7 faiz artıb. Qəhvə və kakao qiymətləri rekord qırmağa davam edir. Belə ki, qəhvə 5,9 faiz artaraq bütün zamanların ən yüksək səviyyəsinə çatıb. Kakaonun ton qiyməti isə həftəni yüzdə 5,4 artımla tamamlayıb.

Aysel Şahmar