Bayramdan sonra işə necə adaptasiya olaq?

Beynəlxalq Psixosomatik Sağlamlıq İnstitutunun ekspertlər şurasının rəhbəri, klinik psixoloq Sergey Martınov bayram tətilindən sonra işə apadtasiya olmağın yollarından danışıb.

Publika.az xəbər verir ki, psixoloq bu barədə Ekspert hesab edir ki, insan hətta böhran vəziyyətində də istənilən peşə yükünə dözə bilər.

"Psixologiya sahəsində bütün peşəkar təcrübəm onu ​​göstərir ki, insan hətta böhran vəziyyətində də istənilən peşə yükünə dözə bilər, üstəlik, böhrandan öz xeyrinə istifadə edə bilər. Məsələn, stressə baxmayaraq, işdə və həyatın digər sahələrində öz effektivliyinizi artırın, psixikanızı və emosiyalarınızı elə idarə etməyi öyrənin. Bu zaman hətta çox çətin vəziyyətdə belə mümkün qədər məhsuldar ola bilərsiniz.

Çox vaxt il sonunda insan özünü yorğun hiss etməyə başlayır, emosional və fiziki tükənmişlik sindromu baş qaldırır. Bu, həm də bədənin zəifləməsi, aktivliyin və emosional tonun azalması deməkdir. Nəticədə tükənmişlik sindromundan əziyyət çəkən insanlar işə və həyata maraqlarını itirirlər. Yorğunluq xroniki forma almağa başlayıbsa, vəziyyət təhlükəlidir, yəni Yeni il tətilləri də ona dinclik və rahatlıq gətirə bilməz", - mütəxəssis izah edib.

Sergey Martınov hesab edir ki, profilaktika məqsədi ilə xroniki yorğunluğun inkişafına səbəb olan amilləri bilmək vacibdir:

"Məsələn, yaş. İnsanlar peşəkar fəaliyyətlərinin lap başlanğıcında, təcrübəsiz olduğu dövrlərdə və ya 40 yaşdan 50 yaşa qədər, təcrübə ilə yanaşı, yorğunluq və məyusluq artdıqda, məlumatların işlənməsi və həyatı dərk etmək üçün yeni yanaşmalar tələb edəndə daha həssas olurlar.

Çox vaxt subay insanlar xroniki yorğunluqdan şikayət edirlər. Və bu olduqca başa düşüləndir. İnsan özünə yaxın birinin dəstək və qayğısını hiss etmədiyi üçün nəticədə tənhalıq hissi yaranır. Nə qədər paradoksal olsa da, ali təhsil də emosional tükənməyə səbəb olur. Və bu bir faktdır. Məsələ burasındadır ki, irfanlı insan daha təkəbbürlü olur, özünü dünyaya hazırlayıb, uyğunlaşdığını düşünür, amma naməlum böhranla üzləşəndə ​​öhdəsindən gələ bilmir. Yəni stressə tab gətirmək üçün özünü tənzimləmə bacarığı lazımdır", - psixoloq qeyd edib.

Vəziyyəti necə dəyişdirmək olar?

"Hansı şəxsiyyət faktorları bu cür yorğunluğa səbəb olur? Bunlar aşağı zehni dözümlülük, istənilən vəziyyəti idarə etmək arzusu, dəyişikliklərə tez uyğunlaşa bilməmək, sürətli həyat tempi, özgüvənin az olması, şəxsi dəyərlərin uyğunsuzluğu, bir insanın işlədiyi təşkilatın dəyərlərinə uyğunsuzluğu kimi amillərdir.

İnsan özü həmişə narahatlığının səbəblərini təhlil edə bilər. Hətta iş yerindəki kiçik problemləri belə. Məsələn, əşyaların iş masasında necə yerləşdiyi. Hər birimiz işdə çox vaxt keçiririk və bəzi detallar şüuraltı olaraq emosional vəziyyətimizə təsir göstərir. Bu detalları fərqli şəkildə təşkil etməklə, emosional vəziyyətinizi asanlıqla dəyişə bilərsiniz.

Bundan sonra müsbət amillərə diqqət yetirmək lazımdır. Fikirlərinizi sizi dəstəkləyən səbəblərə yönəldin. O mənalar və dəyərlər ki, sizi razı sala bilər və sizi öz gözünüzdə yüksəldə bilər. İş tapşırıqlarını ağıllı şəkildə bölüşdürün. Müsbət təcrübənizi dostlarınızla paylaşın. Ünsiyyət emosional vəziyyətinizi yaxşılaşdırmağa kömək edir. İstənilən söhbət gücün artırılmasına yönəldilə bilər. Nailiyyətlərinizə daha çox diqqət yetirin. Bu, növbəti qələbələriniz üçün ilham mənbəyi ola bilər. Əhvalınızı yaxşılaşdıran və əhvalınızı nəyin aşağı saldığına diqqət yetirin. Bu yolla, diqqətinizi dəyişdirərək vəziyyətinizi idarə etməyi öyrənə bilərsiniz.

Siz həmçinin “Resurs vəziyyəti” praktikasını tətbiq edə bilərsiniz ki, bu da insana cari problemləri həll etmək üçün güc və istəklər, habelə planlara doğru hərəkət etmək üçün enerji toplamaq imkanı verən fiziki və psixoloji sağlamlıq göstəriciləri toplusudur. Bunun üçün istirahət etməyə çalışın və bir vaxtlar özünüzü sakit və inamlı hiss etdiyiniz yerdə təsəvvür edin. Bu yerdə və bu vəziyyətdə qalın. Detalları nəzərdən keçirin. Orada daxilən hansı hissləri keçirdiyinizi duyun. Bu vəziyyəti xatırlamağa və real həyata köçürməyə çalışın. Keçmişdən indiki zamana uzanan emosiya axınını sahmana salmaqla üsulun reallığına inamı qoruyub saxlamaq mümkündür. Yorğunluq və apatiya vəziyyətinə qalib gəlmək lazım olduqda bu məşqə müraciət edin", - yekunda ekspert qeyd edib.

Aytən Məftun