Hökmranlığın sonu: ABŞ dünyada yeni rol və yol AXTARIR

ABŞ dünya siyasətində hökmranlığını itirdi - 1945-ci ildə başlayan Amerika hegemonluğu erası 1991-ci ildə pik həddinə çatdı və Vaşinqton artıq "dünya polisi" rolunu oynaya bilməz.

Publika.az xəbər verir ki, bu barədə Amerikanın "The Hill" nəşrində məqalə dərc olunub.

Müəllifin fikrincə, yeni şəraitdə ABŞ hər şeyə daha real baxmalıdır - ağalıq etməyə və öz iradəsini tətbiq etməyə çalışmamalı, demokratik dəyərləri hərbi yolla tətbiq etməməli, başqalarının işinə qarışmamalıdır.

O vurğulayır ki, Amerika hegemonluğunun sonu daha ədalətli və uğurlu dünya nizamı yaratmaq üçün imkanlar açır.

Qeyd edildiyi kimi, ABŞ çoxqütblü dünyada öz roluna yenidən baxaraq, beynəlxalq münasibətlərin real nəzəriyyəsinə əsaslanan ümumi təmkin strategiyası qəbul etməlidir.

Digər dünya güclərinin yüksəlişi ABŞ-ın dünya işlərini idarə etmək qabiliyyətini sual altına qoyur və Vaşinqtonun qlobal idarəetmə şərtlərini sonsuz şəkildə diktə edə biləcəyi mif yanlışlıq idi. Müəllif qeyd edir ki, hərbi müdaxilələrin həddən artıq genişlənməsi Amerikanın üstünlüyünü zəiflədib.

"Birləşmiş Ştatlar öz əsas maraqlarını qorumağa diqqət etməli və başqalarının işlərinə lazımsız müdaxilədən çəkinməlidir", - o vurğulayır.

Qeyd edir ki, çoxqütblü dünyada Amerika çoxlu güclərdən birinə çevrilməlidir. Çin öz təsirini artırır ki, bu da onu yeni "Soyuq Müharibə" adlandırmağa vadar edir. Lakin keçmiş "Soyuq Müharibə" özünəməxsus ideoloji və hərbi mübarizə idi, bu gün eyni məntiqi tətbiq etmək cəhdləri eskalasiya riskini artırır.

Realizmə əsaslanan təmkin Amerikanın güc və təsirinin sərhədlərini tanımaq deməkdir. Nəşr qeyd edir ki, Birləşmiş Ştatlar öz iradəsini tətbiq etməməli, güc balansını saxlamağa, ağıllı və aqressiv davranmağa diqqət etməlidir.

Amerika hegemonluğunun sonu ABŞ-ı qlobal polis olmaq yükündən azad edir – Birləşmiş Ştatlar beynəlxalq məsələlərdə öz müttəfiqləri ilə əməkdaşlıq edərək daha ağıllı rol oynamalıdır.

Müəllif yazır ki, çoxqütblü dünya nizamı daha davamlı dünya nizamına qapı açır.

O, ABŞ-ı öz əsas maraqlarını qorumağa diqqət yetirməyə çağırır. Çoxqütblü dünyada Amerika çoxlu güclərdən birinə çevrilməlidir.

"Amerikanın hökmranlığı dövrü bitə bilər, lakin bu, narahatlığa əsas vermir. Bu, güc siyasətinin reallıqlarına əsaslanan daha ədalətli və firavan beynəlxalq sistem yaratmaq şansıdır və davamlı təhlükəsizliyə aparan yolun tanınmasıdır”, - deyə müəllif fikrini yekunlaşdırıb.

Adəm Abbaslı