Elm adamlarından qorxulu xəbərdarlıq: Qiyamət yaxınlaşır

Antarktidadakı “Thwaites Glacier” (Qiyamət Glacier) ilə bağlı yeni araşdırmalar qlobal istiləşmə fonunda buzlaqların əriməsini dayandırmaq üçün müxtəlif həll yollarının nəzərdən keçirilməsini gündəmə gətirib.

Publika.az xəbər verir ki, “Thwaites” altında dövr edən isti gelgit cərəyanları buzlaqları gözləniləndən daha sürətli əridir. Bu cərəyanlar buzlağın əriməsini və geri çəkilməsini sürətləndirərək qlobal dəniz səviyyəsinin qalxmasına səbəb olur.

“Thwaites” buzlağı hazırda qlobal dəniz səviyyəsinin qalxmasının 4%-ni təşkil edir və hər il 50 milyard ton buz itirir.

Digər tərəfdən, “Thwaites” buzlağının tamamilə dağılmasının qarşısının alına biləcəyini göstərən perspektivli bir araşdırma da var. Dartmut Kolleci və Edinburq Universiteti tərəfindən aparılan araşdırma buzlağın əvvəllər düşünüldüyü kimi dəniz buzunun qeyri-sabitliyinə (MICI) məruz qalmadığını göstərir. MICI nəzəriyyəsinə görə, dik yamaclar geri çəkildikdə dəniz buzu sürətlə çökür və yüksək, kövrək buz yamacları əmələ gətirir. Lakin bu yeni araşdırma göstərir ki, “Thwaites” incəlməsi əslində bu cür çökmələri yavaşlada bilər.

“Thwaites”in gələcəyi qeyri-müəyyən qalsa da, bəzi elm adamları buzlaqın əriməsini yavaşlatmaq və ya dayandırmaq üçün əvvəllər düşünülməmiş ekoloji müdaxilələri gündəmə gətirirlər.

Nəticədə “Thwaites” buzlağının əriməsi və qlobal dəniz səviyyəsinin sürətlə yüksəlməsi təhlükəsi bütün dünyada milyonlarla insana təsir edə biləcək bir ssenarini gündəmə gətirir.

Aysel Şahmar