Qarabağa sürgün planı: Suriya erməniləri Azərbaycan torpağında

Suriyada müharibə genişləndikcə bu ölkədəki ermənilərin Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərinə köçürülməsi problemi aktual olaraq qalır.

Publika.az xəbər verir ki, BMT-nin qaçqınlarla iş üzrə agentliyinin hesabatında Suriyada 3238 erməninin rəsmi qaçqın olduğu, 12450 erməninin isə qaçqın vəziyyətinə yaxın olduğu deyilir. Ermənistan prezidenti Serj Sarkisyan BMT-nin Baş məclisində çıxışı zamanı son illər ərzində Suriyadan 16 min qaçqın qəbul etdiyini deyib.

Britaniyanın “Open Democracy” saytı yazır ki, Ermənistana gələn Suriya erməniləri ya bu ölkənin vətəndaşlığını almaq, ya da 10 illik yaşamaq icazəsi əldə etməyə çalışırlar. Məlumatlara görə, Suriyada vətəndaş müharibəsi başlayana qədər bu ölkədə etnik ermənilərin sayı 80-100 minə qədər idi. Münaqişə başlayandan sonra onlar ölkəni tərk etməyə başladılar. Lakin hamısı Ermənistana üz tutmadı. Hazırda təxminən 15 min erməni Livanda, 2 min erməni İordaniyada, 8 mini Qərbi Avropa və ABŞ-dadır. Suriyadan qaçan erməni Arok Ekmanyan deyir ki, qaçqınların Ermənistana getmək istəməməsinin iki səbəbi var. Yolun uzaqlığı və bu ölkədə həyat səviyyəsinin aşağı olması. Belə ki, Suriyadan Ermənistana ən yaxın yol Türkiyədədir. Lakin Türkiyə ilə Ermənistan sərhədləri bağlı olduğu üçün onlar Gürcüstana gedərək oradan sərhədi keçə bilərlər. Bunun üçün çox pul lazımdır. Ona görə də kimdə pul varsa, aviabilet alaraq Livana gedir, oradan İrəvana uçur. Lakin Livana gedən əksər Suriya ermənisi bu ölkədə qalmağı seçirlər. Çünki Suriyada varlı həyata öyrəşmiş bu insanlar üçün yoxsul Ermənistanda çox çətin olur.

Ermənistanda iqtisadi problemlərə diqqət çəkən sayt yazır ki, ölkədə işsizliyin səviyyəsi çox yüksəkdir, yüz minlərlə erməni problemlərdən yaxa qurtarmaq üçün miqrasiya edir. Çoxları da Rusiyada iş axtarırlar. Rusiyanın böhran yaşayan iqtisadiyyatı gələn erməniləri yedizdirməkdə çətinlik çəkir.

Sayt Ermənistan hökumətinin Suriya qaçqınları üçün hazırladığı planı ifşa edir. Hökumət “Yeni Hələb” layihəsi hazırlamışdı. Plana görə, Suriya erməniləri üçün İrəvanın yaxınlığında yaşayış massivi tikiləcəkdi. Bununla həm qaçqınların mənzil problemi həll edilməliydi, həm də gəlmələrin öz ab-havasının saxlaması üçün kompakt yaşayış şərtləri tanınmalıydı.

Lakin sonradan aydın oldu ki, hökumətin bu planı həyata keçirməyə vəsaiti yoxdur. Beləliklə, plan faktiki olaraq biznes layihəsinə çevrildi. Məlum oldu ki, bu massivdəki mənzillər yalnız pulu olan qaçqınlara satılacaq. Hansı ki, bu qiymətə İrəvanda mənzil almaq mümkündür.

Sayt Suriya ermənilərinə istinadən qeyd edir ki, İrəvan hökuməti qaçqınların qarşısında şərt qoyur: Yaşamaq hüququ qarşılığında Dağlıq Qarabağa köçmək.

“Hələb” xeyriyyə təşkilatının nümayəndəsi Sarkis Balaxyan deyir ki, Suriya ermənilərini Qarabağa köçürmək ağılsızlıqdır: “Onlar böyük şəhərlərdə yaşamış, səs-küylü həyata öyrəşmiş insanlardır”.

Ermənistanda hökumətyönlü KİV Suriya qaçqınlarının Qarabağa köçməsi üçün “vətənpərvərlik” məqalələri yazır və bir növ onlara təzyiq edirlər.

“Hökumətin Suriya ermənilərini Qarabağa köçürmək üçün hazırladığı “böyük plan” sürgündən heç nə ilə fərqlənmir”, - deyə qaçqınlardan biri deyir.

Saytın bir çox mənbələrdə apardığı araşdırmaya görə, hökumət Suriya ermənilərini iki səbəbə görə Qarabağa köçürmək istəyir: Birincisi, tanınmamış “DQR”-də əhali olduqca azdır, olanlar da ilk fürsətdə oranı tərk edir. İkincisi isə, Suriyadan gələn qaçqınların şəhər həyatında yaşayışını təmin etməyə hökumətin pulu yoxdur. Buna görə də onları daha çox kənd təsərrüfatı ilə məşğul olması üçün bu ərazilərə göndərmək istəyir.

Xatırladaq ki, bu ilin aprel ayında “BBC”-nin Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən hazırladığı reportajda da Suriya ermənilərinin bu bölgədə məskunlaşdığı faktı bir daha təsdiq edilib.

Reportajda qeyd olunurdu ki, Ermənistan hökuməti qaçqınların bəzisinə vətəndaşlıq statusu verib. Bu statusu ala bilməyən qaçqınların çoxu isə Dağlıq Qarabağa yerləşdirilib.

Asif Nərimanlı