Həyatı məhv edəcək əməl: İnsanların 90%-i... - Reallıq, yoxsa mif?

Son zamanlar süni intellekt texnologiyası insanların diqqətini cəlb edib, minlərlə şirkətin işini dəyişib və insanları öz gələcəkləri üçün narahat etməyə başlayıb.

Süni intellektlə bağlı bir çox miflər mövcuddur və əksər insanlar üçün süni intellekt hələ də sehrli və anlaşılmaz olaraq qalır.

Süni intellekt nədir? Necə yarandı? Təxminləri doğruldaraq insanları işsiz qoyacaq? Yerdəki bütün həyatı məhv edəcək?

Publika.az bu istiqamətdə aparılan araşdırmanı təqdim edir.

1: Süni intellekt kütləvi işsizliyə səbəb olacaq

2022-ci il, generativ təlim öncəsi transformator (Generative Pre-Training Transformator) ilə tətbiqlərin geniş yayılması sayəsində süni intellektə populyarlıq gətirdi.

Ən populyar proqram OpenAI-dən ChatGPT idi. Bundan əvvəl də insanlar kompüterlərin və ya robotların onların işlərini əlindən alacağından narahat idilər.

ChatGPT-nin meydana gəlməsi ilə bu qorxular gücləndi. Axı, proqram artıq mətnlər və sadə kod yaradır.

Böyük Britaniyada təqribən 250,000 dövlət sektoru işçisi var. Bəzi proqnozlara görə, onların 90%-i yaxın 15 ildə işini itirə bilər.

Çünki süni intellekt proqramları onlar üçün rəqəmsal kağız parçalarını çeşidləyəcək. Ancaq istənilən texnoloji tərəqqi müəyyən peşələri aradan qaldırır. Bu, həmişə belə olub.

Eyni Böyük Britaniyada elektrikin meydana gəlməsi, insanların işləri ilə yatmasına mane olmaq olan zəngli saatların peşəsini məhv etdi. Əvəzində yeniləri meydana çıxdı.

Süni intellekt yalnız əl işlərini optimallaşdıracaq və mütəxəssislər ondan tapşırıqları yerinə yetirmək üçün alət kimi istifadə edəcəklər. Ona görə də insanlar süni intellektlə işləməyi öyrənməlidirlər, ondan qorxmamalıdırlar.

Mif 2: Süni intellekt dünyanı idarə edəcək

Süni intellektin dünyanı zəbt edəcəyi tezisi çoxdan elmi fantastikanın əsasını təşkil edir. Bir çox hekayələr süni intellekt proqramlarının dünyanın ən təhlükəsiz sistemlərinə nüfuz etməsini və dünya hökumətlərini ələ keçirməsini təsvir edir.

Bəziləri hətta bu proqramların ölkələrin nüvə arsenallarına nəzarəti necə ələ keçirdiyini və bəşəriyyətin yox olmasına səbəb olduğunu təsvir edir.

Bu mümkün deyil. Birincisi, bu cür milli təhlükəsizlik imtiyazları süni intellektə verilə bilməz, çünki o, yalnız bir vasitə kimi istifadə olunacaq.

İkincisi, o, insan müdaxiləsi olmadan belə qərarlar qəbul edə bilməyəcək və mövcud təhlükəsizlik sistemlərini “sındıra” bilməyəcək.

Mif 3: Robotlar insanlara rəhbərlik edəcək

Süni intellektin özü üçün düşünə bilən və insanlara qarşı üsyan edə bilən robotlar yaradacağına dair mif ən məşhurlardan biridir.

Robot texnologiyası elmi fantastikada təsvir edilənlərdən çox geri qalır. Bu gün onlar adətən ağıllı alqoritmlərlə birləşdirilmir, əksinə, montaj xəttində olduğu kimi təkrarlanan tapşırıqları yerinə yetirmək üçün proqramlaşdırılmışdır.

Hətta şəxsi köməkçi robotlar kiçik tapşırıqlar dəsti ilə məhdudlaşır. Robotlar təkbaşına bütün insanları öldürməyə qərar verə bilməzlər. Onları proqramlaşdırmaq lazımdır.

Məntiqi sual yaranır: “Bunu kim edəcək?”

Mif 4: Süni intellekt insan müdaxiləsi olmadan inkişaf edəcək

Bu nəzəriyyə süni intellektin birdən-birə “nəzarətdən çıxacağını” və insanların bunu dayandıra bilməyəcək şəkildə inkişaf edəcəyini bildirir.

Gələcəkdə dəqiq ümumi süni intellekt yaradılarsa, bu ssenarinin reallaşma ehtimalı azdır. Bununla belə, bu gün süni intellektə tətbiq olunan tənzimləyici təcrübələri nəzərə alsaq, bunun baş verməsi ehtimalı azdır.

5: Süni intellekt insan beyni kimi işləməyi öyrənəcək

Süni intellekt alqoritmləri sadəcə alqoritmlərdir. Bu, insan beyni kimi işləməyən kompüter üçün mürəkkəb əmrlər toplusudur.

Neyron şəbəkələri kimi süni intellektdə müasir nailiyyətlər insan beyninin memarlığından ilham alır, lakin insan kimi düşünə bilmir.

Kompüter proqramı ilə təkrarlana bilməyən bir çox idrak prosesləri var. Ən azı bu gün bildiyimiz kimi AI vəziyyətində.

Bundan əlavə, insan beynini proqram formasında tamamilə təkrar etmək olduqca çətindir, çünki hələ də çoxlu bilinməyən dəyişənlər mövcuddur. Yaxın gələcəkdə həm süni intellektdə, həm də nevrologiyada inqilabi irəliləyişlər olmasa, bu mif reallığa çevrilməyəcək.

Ayşən Rəhim