Afinanın əli ilə Türkiyəyə qurulan TƏLƏ - Egeydə BÖYÜK MÜHARİBƏ başlayır?

Son zamanlar Yunanıstanın Türkiyəyə qarşı təxribatları artıb. Afinanın təxribatları ilə gərginləşən böhran böyüyərsə, NATO və region ölkələri baxımından fəlakətə çevrilə bilər. Bu gün ortaya çıxan gərginliyin fonunda bir əsrə yaxındır həllini tapmayan Kipr, qayalı adalar, kontinental şelf kimi köklü problemlər var.

Publika.az “haber7”-nin bu məsələ ilə bağlı araşdırmasını təqdim edir.

“Ankara-Dəməşq yaxınlaşması bütün oyunları pozar”.

Tarixçi professor Yusuf Halaçoğlu: “Türkiyənin Yunanıstanla problemi Egey böhranından, Ankaranın İraqda başlatdığı hərbi əməliyyatdan və Suriya administrasiyası ilə davam edən danışıqlardan müstəqil deyil. Hətta Dəməşq-Ankara yaxınlaşması perspektivi Qərb cəbhəsini qorxudur. Belə olan halda İsrailin Suriyaya doğru böyüməsi və əsas prioritetləri olan Şərqdə qurulacaq PKK terror dövləti layihəsi iflasa uğrayır. Bundan əlavə, mümkün Suriya-Türkiyə eksklüziv zona razılaşması ilə Aralıq dənizində Aİ-Yunanıstan-İsrail manevr sahəsi xeyli daralacaq. Türkiyə və Kipr türk tərəfi qalib gəlir. Belə bir ehtimal Qərb-İsrail ittifaqını xüsusilə enerji sahəsində itirəcək.

“Ən çox Aİ və NATO təsir görər”.

Təqaüddə olan Baş Qərargah polkovniki Celalettin Yavuz: “Yunanıstan və Türkiyə arasındakı hər hansı müharibədən ən çox Aİ və NATO təsirlənəcək. Türkiyə Qara dəniz və Balkanlarda Rusiyanın cinahını cilovlaya biləcək yeganə gücdür və onların yaşadıqları enerji böhranından yeganə çıxış yolu bizik. Hətta bu iki amil Türkiyəni vazkeçilməz etmək üçün kifayətdir. Birləşmiş Ştatlar NATO-nu Çin və Rusiyaya qarşı çəkindirici vasitəyə çevirməyə çalışsa da, belə bir müharibə Qərb alyansına düzəlməz zərər vuracaq. Bundan əlavə, böyük ölçüdə İslam dünyası ilə qarşılaşacaqlar. Buna görə qaynar müharibə işləmir. Bu nöqtədə biz daha çox yunanların məskunlaşmasına və ya mübahisəli adanın (adaların) keçmişdə silahlanmasına reaksiya səviyyəsinə diqqət yetirməliyik”.

Yaradılan böhran əslində Türkiyə üçün olduğundan daha çox Yunan tərəfi üçün tələdir. Turizmdən başqa gəliri olmayan bir ölkə üçün müharibədən böyük fəlakət ola bilərmi?

“Narahatdırlar...”

Təhlükəsizlik və Xarici Siyasət Komitəsinin üzvü professor Aygün Attar: “Qərb liderləri Yunanıstana türkləri sıxışdırmaq və təxribat etmək rolunu verdilər. Onlar da bu tarixi rolun zəruriliyini yerinə yetirirlər. Hazırda bütün dünyanın tarazlıqlarına həqiqətən təsir edən bir Türkiyə reallığı var. Beynəlxalq arenada yüksələn aktor kimi tarix səhnəsinə çıxmağımızdan narahat idilər. Türkiyə ilə bağlı planları olan bu güclər Yunanıstandan qoç kimi istifadə edirlər. Lakin bu vəziyyət heç bir ölkə üçün sərfəli deyil. Bu qlobal miqyaslı hesablamalar pozulmalı və gərginlik azalmalıdır”.

“Əsas məqsədləri böyük miqyaslı gərginlikdir”

Beynəlxalq Əlaqələr Mütəxəssisi professor Yalçın Sarıkaya: “Bu prosesin arxasında duran əsas aktorlar Fransa və ABŞ-dır. Türkiyəni xarici siyasətdə çəki mərkəzləri olan Suriya və İraq, Liviya və Qarabağ kimi nöqtələrdən ayıraraq Türkiyəni vahid cəbhəyə, yəni Egeyə cəlb etmək istəyirlər. Qarabağ məsələsini nisbətən həll edib Ermənistan sərhədində rahatlaşan, ancaq İraq və Suriyada fəallaşan ölkəmizin Qərb cəbhəsində kütləviləşməsinə əsaslanan bir taktika tətbiq olunur. “EastMed”-in dağılması ilə İsrail Türkiyəyə məcbur qaldı. Eyni vəziyyəti Avropada da yaşayacaq, lakin bəzi aktorlar Yunanıstan vasitəsilə şanslarını sınayırlar. Onlar Yunanıstan hökumətinə mübahisəli əraziləri cızmaq və genişmiqyaslı böhrana səbəb olmaq üçün göstəriş verirlər. Əvvəllər böhranlarda nisbətən balanslı olan Aİ və ABŞ-ın son siyasi hadisələrdə Afinaya açıq dəstək verməsi bunun göstəricisidir. Türkiyə 2016-cı ildə beynəlxalq münasibətlərdə normallaşma səhifəsi açıb. Bu kontekstdə Suriya, Ermənistan, Misir və hətta İsraillə əlaqələr quruldu. Yunan tərəfi də bu küləyin təsirinə məruz qalıb. Qarşılıqlı səfərlər oldu, müsbət bəyanatlar verildi. Baş verənlər Yunanıstan tərəfi üçün tələdir. Bu səbəbdən tərəflər təcili olaraq bu soyuq mühitdən çıxmalı, soyuqqanlılıqlarını itirməməlidirlər”.

Akqabay