Nida Xəbər
Kremlin KQB-yə məxfi Qarabağ ƏMRİ - Rus general-mayor SİRLƏRİ AÇDI
1983-cü ilin iyun ayından 1988-ci ilin mart ayına qədər
Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin (KQB) Dağlıq Qarabağ Muxtar
Vilayəti bölməsinə rəhbərlik etmiş general-mayor Georgi Septa
erməni millətçilərinin separatçı fəaliyyəti və Kremlin Qarabağ
münaqişəsində oynadığı rolla bağlı yeni faktlar açıqlayıb.
Publika.az Rusiya mediasına istinadən xəbər verir ki,
G.Septa 1968-ci ildən KQB-də xidmətə başlayıb. 1983-cü ildə isə
Qarabağa göndərilib. 1988-ci ildə Qarabağda erməni separatizmi
başlayandan sonra onu KQB-nin Stavropol bölməsinə rəhbər
göndərirlər.
G.Septa danışır ki, Cənubi Qafqazda Sovet hakimiyyəti qurulan zaman
bir sıra subyektiv səbəblərə görə, Azərbaycan və Ermənistan
arasında sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi yenidən aparılmışdı: “Bu
gələcəkdə münaqişə və müharibəyə səbəb oldu. Qarabağ ətrafında
vəziyyət 1988-ci ilin 20 fevralında kəskinləşdi. Xankəndində
Qarabağın Ermənistanın tərkibinə qatılması ilə bağlı vilayət
deputatları şurasının növbədənkənar sessiyası keçirildi. Moskvada
DTK-nın vilayət bölməsinə əmr gəldi ki, sessiyaya mane olmayaq.
Həmin vaxt DTK hələ də güclü idi, əgər əmr verilsəydi ki, mane
olun, o zaman sessiya baş tutmayacaqdı. Lakin bu sessiyanın
keçirilməsi görünür kiməsə sərfəli idi. Azərbaycan Ali Sovetinin
Rəyasət Heyətinin yerli deputatlar qrupu Qarabağın Ermənistana
birləşdirilməsinin əleyhinə çıxdılar. Lakin Ermənistan Ali Soveti
daha sonra Qarabağın özlərinə birləşdirilməsi haqda birtərəfli
qərar qəbul etdi. Məhz bu məqam münaqişənin başlanğıc nöqtəsi oldu.
Əslində Qarabağın zorla alınması ideologiyası lap əvvəldən
hazırlanmışdı. Sadəcə, yenidənqurma vaxtında fəallaşdı”.
G.Septa əlavə edib ki, DTK-nın muxtar vilayət bölməsindən
partiyanın yuxarı orqanlarına separatçılıqla bağlı mütəmadi
məlumatlar verilirdi.
“Ermənistan 1987-ci ildə Qarabağdakı ermənilər arasında fəal
təbliğata başlamışdı. DTK-nın sədr müavini F.Bobkov göndərilən
məlumatlara reaksiya verirdi. O, bildirdi ki, “artıq iki ildir biz
Ermənistan və Azərbaycan arasında gələcək münaqişə haqda təhlükəli
siqnalı veririk”. Daha sonra yuxarıların göstərişi ilə Ermənistana
və Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinə briqada göndərildi. Məsələ SSRİ
Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsində müzakirəyə çıxarılmışdı.
Lakin briqada daha sonra geri çağırıldı. Heç kim münaqişənin
olacağını qəbul etmək istəmirdi. Kreml rəhbərliyinin iki il ərzində
ziddiyyətli siyasi xəttinin nəticəsində kədərli hadisələr oldu.
1987-ci ildə ermənilər Moskvaya ərazi məsələsi ilə bağlı çoxsaylı
müraciətlər göndərirdilər. SSRİ Ali Sovetinin birmənalı reaksiya
verməməsi erməniləri daha da həvəsləndirirdi. Digər tərəfdən,
Moskva bu mövzunu Azərbaycan rəhbərliyi ilə müzakirə etmirdi. Ərazi
iddiaları SSRİ-nin partiya və dövlət rəhbərliyi üçün gözlənilməz
deyildi. Kreml Qarabağda və onun ətrafında hazırlanan separatizmi
bilirdi. Hətta separatizm tərəfdarları Kremlin kabinetlərində
məsləhətləşərək, radikal şüarlar hazırlayırdılar. Qarabağın
Ermənistana verilməsilə bağlı açıq çıxış və kütləvi nümayişlər
1987-ci ilin noyabrında İrəvanda başlandı. Bu, bir növ məşq idi və
münaqişənin siqnalı hesab oluna bilərdi. Lakin Moskva bu
nümayişlərə heç bir müdaxilə etmədi və diqqət yetirmədi. 1988-ci
ilin fevralından sonra isə muxtar vilayətində nümayişlər,
qarşıdurmalar başlandı”, - deyə o vurğulayıb.
DTK generalı qeyd edir ki, İrəvanda və Xankəndindəki hadisələr
ermənilərlər azərbaycanlıların qarşıdurmasına səbəb oldu: “Daha
sonra azərbaycanlılar evlərindən köçürüldü. Lakin bu faciənin ilk
mərhələsi idi və baş verənlərin qarşısını almaq mümkün idi.
“Yenidənqurmanın memarları” isə neytral mövqe tutaraq, faktiki
olaraq, sonrakı müharibəyə rəvac verdilər”.
Asif
-
Ekologiya09:57
Rayonlara qar yağdı, şaxta oldu - FAKTİKİ HAVA
-
Region09:24
Almanlar Ermənistanın Azərbaycan və Türkiyə ilə sərhədində görün nə edirlər - FOTO
-
Nida Xəbər 09:03
Mehriban Əliyevadan İlaxır çərşənbə ilə bağlı paylaşım - FOTO
-
Qoroskop08:34
Pul və sevgidə bəxti gətirəcək 3 BÜRC
-
Nəqliyyat08:22
Bakının bu yollarında tıxac yarandı - SİYAHI
-
Sağlamlıq07:08
Səhər oyanan kimi 5 ədəd qoz yesəniz, görün nələr olacaq...
-
Qoroskop00:34
Günün qoroskopu: axşam saatlarında pul gələcək...
-
İnanc00:01
Bu gün İlaxır çərşənbədir