Artıq Xocalı soyqırımının qurbanları qarşısında başımızı dik tuturuq - Şərh

Təkcə xalqımıza qarşı deyil, bəşəriyyət, insanlıq əleyhinə törədilmiş qanlı cinayət olan Xocalı soyqırımının ildönümü Azərbaycanla yanaşı, dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan soydaşlarımız və dost xalqların nümayəndələri tərəfindən ürəkağrısı ilə qeyd edilir. Hər il olduğu kimi, bu il də müxtəlif ölkələrdə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsi anılır, erməni vəhşiliklərini əks etdirən sərgilər, filmlər nümayiş olunur. Ancaq onu da qeyd etmək lazımdır ki, bu il əvvəlki illərdən fərqlənir. Çünki Prezident, müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli ordumuz Ermənistana layiq olduğu yeri göstərdi.

Publika.az xəbər verir ki, bu fikirləri Demokratiya və İnsan Hüquqları Komitəsinin sədri, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Çingiz Qənizadə bildirib.

Ç.Qənizadə qeyd edib ki, 30 il havadarlarının himayəsi ilə torpaqlarımızı işğal atlında saxlayan, sərhədboyu ərazilərdə təxribatlar törədən, dinc əhalini qətlə yetirən Ermənistan ordusu diz çökdürüldü: “Ötən il noyabrın 10-da imzalanmış üçtərəfli bəyanatla işğalçı ölkə rəsmən təslim olduğunu təsdiqlədi. İndi bütün dünya Azərbaycanı qalib, Ermənistanı isə məğlub kimi tanıyır. Xocalılıların qanı yerdə qalmadı, qisası alındı. Bu faciənin 29-cu ili qəm-qüssə ilə xatırlansa da, soyqırımının qurbanları qarşısında başımızı dik tuturuq və “qanınız yerdə qalmadı!” deyirik.

Hazırda dünyanın əksər ölkələrində Xocalı faciəsinin qurbanları ehtiramla yad edilir. Bu, həm də dünya ictimaiyyətinin, gec də olsa, əsl həqiqəti dərk etməsinə bir işarədir. Nəhayət, bəşəriyyəti silkələyən bu faciə siyasi-hüquqi qiymətini almalıdır. Ümumiyyətlə, son 30 il ərzində Ermənistan silahlı qüvvələrinin ölkəmizə qarşı hərbi təcavüzü fonunda törədiyi müharibə, insanlıq əleyhinə cinayətlər və Xocalı soyqırımı insan hüquqları və beynəlxalq humanitar hüququn, xüsusilə 1949-cu il Cenevrə konvensiyaları, Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında Konvensiya, Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt, İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt, İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan davranış və cəza növlərinə qarşı Konvensiya, İrqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında beynəlxalq Konvensiya, Uşaq hüquqları haqqında Konvensiya və İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqların müdafiəsi haqqında Konvensiyanın ciddi şəkildə pozulmasıdır. “Böyük Ermənistan” dövləti yaratmaq kimi xəstə xülyanın əsiri olmuş erməni millətçilərinin Xocalıda xalqımıza qarşı törətdikləri kütləvi qırğın 613 nəfərin, o cümlədən 106 qadının, 63 uşağın, 70 qocanın həyatına son qoyub. Bir gecədə 8 ailə tamamilə məhv edilib, 25 uşaq hər iki valideynini itirib. Faciə zamanı 487 nəfər yaralanıb, 1275 dinc sakin əsir götürülüb, 155 nəfərin taleyi hələ də məlum deyil. Soyqırımı zamanı 56 nəfər xüsusi qəddarlıqla öldürülüb, 3 nəfər diri-diri yandırılıb, başlarının dərisi soyulub, bədən əzaları və başları kəsilib, gözləri çıxarılıb, hamilə qadınların qarnı süngü ilə deşik-deşik edilib. Bu əməllərin qabaqcadan düşünülmüş qaydada, milli əlamətinə görə insanların tamamilə və ya qismən məhv edilməsi niyyəti ilə törədilməsi Xocalı faciəsinin beynəlxalq hüquqa əsasən məhz soyqırımı olduğunu təsdiq edir.

Dünya birliyi bu ədalətsizliyə göz yumsa da, mötəbər beynəlxalq təşkilatların Ermənistanın işğalçılıq siyasətinin dayandırılması, o cümlədən işğal etdikləri Azərbaycan ərazilərindən öz qoşunlarını qeyd- şərtsiz çıxarmaları barədə qəbul etdikləri qətnamələr kağız üzərində qalsa da, Azərbaycan Ordusu öz gücü ilə işğala birdəfəlik son qoydu və işğalçı ordunu darmadağın edərək Xocalının da qisasını aldı. Dünyanın sülhsevər insanları, sivil dövlətləri, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları, beynəlxalq ictimaiyyət bu acı həqiqəti dərk etməli, insanlığa qarşı törədilən bu cinayət öz siyasi -hüquqi qiymətini almalıdır. Xatırladım ki, ötən il sentyabrın 27-də Ermənistan ordusunun Azərbaycanın sərhədboyu ərazilərinə hücumunun qarşısı qətiyyətlə alındı və 44 gün ərzində tarixi Qələbə qazandıq. Bu döyüşdə Xocalıda soyqırımı törədən erməni hərbçiləri də məhv edildi”.

Komitə sədri deyib: “Təəssüf ki, o zamankı Azərbaycan hakimiyyəti bu dəhşətli hadisəyə siyasi qiymət verilməsi, qanlı qırğın barədə obyektiv məlumatların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün heç bir iş görməmişdir. Xocalı soyqırımı haqqında həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, bu faciənin xalqımıza qarşı soyqırımı aktı kimi tanınması üçün yalnız ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəyə ikinci dəfə rəhbərliyindən sonra baş vermişdir. Məhz həmin vaxtdan başlayaraq dünya azərbaycanlıları və Azərbaycan hökuməti erməni millətçilərinin Xocalı faciəsi haqqında həqiqətlərin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması, onun soyqırımı kimi tanınması üçün məqsədyönlü və ardıcıl fəaliyyət göstərir. Bu, Xocalı şəhidləri qarşısında hər birimizin vətəndaşlıq və insanlıq borcumuzdur. 1994-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycan parlamenti 26 fevralı Xocalı Soyqırımı Günü kimi qəbul etmişdir. Ulu öndərin təşəbbüsü ilə Xocalı soyqırımına siyasi-hüquqi qiymət verilib.

Prezident İlham Əliyevin, Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın, həmçinin Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın fəaliyyətləri sayəsində artıq dünyanın bir sıra ölkələrinin, ABŞ-ın bir sıra ştatlarının parlamentləri bu soyqırımının tanınması haqqında sənədlər qəbul edib. Bu dəhşətli soyqırımı ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasında Heydər Əliyev Fondunun xüsusi xidmətləri var. Fondun və Heydər Əliyev Mərkəzinin birgə layihəsi çərçivəsində Azərbaycan həqiqətlərini, Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin əsl mahiyyətini beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırmaq istiqamətində mühüm işlər görülüb. Bu faciənin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması erməni faşizminin ifşası baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Xocalı soyqırımının dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən aksiyalara dəstək məqsədilə xüsusi hazırlanmış ekspozisiya və ingilis dilində bukletlər erməni qəddarlığının ifşasında mühüm rol oynayıb. Bu işdə həmin ölkələrdə fəaliyyət göstərən diaspor nümayəndələrimizin də rolunu xüsusi qeyd etmək yerinə düşərdi. Məhz xaricdəki diplomatik nümayəndəliklərimiz vasitəsilə ABŞ, Cənubi Afrika Respublikası, Koreya Respublikası, Belarus, Çexiya, Fransa, Gürcüstan, İndoneziya, İsveç, İngiltərə, İsrail, İordaniya, Kanada, Qətər, Qazaxıstan, Özbəkistan və Yaponiyada təqdim olunan ekspozisiya və nəşrlərlə yanaşı, Avstriya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, İtaliya, İran, İspaniya, Macarıstan, Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə və Türkmənistan ictimaiyyəti də Xocalıda ermənilərin azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi qanlı cinayət və vandalizm aktları barədə geniş məlumat əldə edib.

Bundan başqa, ABŞ –ın bir neçə ştatında, həmçinin Belçikada, bir sıra MDB ölkələrində, habelə Estoniya parlamentində Xocalı faciəsi yenidən müzakirə mövzusu olmuş, erməni vəhşiliyi barəsində dünya ictimaiyyətinə məlumat verilmişdir. Heydər Əliyev Fondunun həyata keçirdiyi “Qarabağ həqiqətləri” silsiləsi və işğal olunan ərazilərdə mədəni-tarixi abidələrin dağıdılması ilə bağlı ingilis dilində nəşr olunan kitab və bukletlərin dünya ictimaiyyətinin nümayəndələri arasında yayılması xüsusi qeyd edilməlidir.

Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə fəaliyyət göstərən “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq kampaniyası çərçivəsində dünya ölkələrində mitinqlər, yürüşlər və tədbirlərin təşkil olunması erməni vəhşiliyinin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılmasında mühüm rol oynayıb. Kampaniyanın əsas məqsədi Xocalı qətliamının insanlığa qarşı törədilmiş ən böyük cinayət kimi beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınmasıdır. Hazırda Xocalı soyqırımının tanıdılması, bu faciəni törədənlərin hüquqi müstəvidə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsi və haqq səsimizin dünyaya çatdırılması məqsədilə “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq kampaniyası çərçivəsində petisiyaya imza toplanmasına başlanılıb.

Xocalı soyqırımının dünya miqyasında tanıdılması istiqamətində aparılan sistemli işin nəticəsidir ki, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament İttifaqının, Meksika, Pakistan, Çexiya, Peru, Kolumbiya, Panama, Honduras, Sudan, Qvatemala və digər ölkələrin parlamentlərinin müvafiq sənədlərində Xocalıda törədilmiş kütləvi qətllərin soyqırımı aktı olduğu təsdiq edilib.

Hər il olduğu kimi, bu il də dünyanın müxtəlif ölkələrində Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsini anma mərasimləri keçirilir. Bu soyqırımının dünyada tanıdılması ümumxalq məsələsidir və hər bir azərbaycanlı Xocalı qətliamının tanıdılması işində fəal iştirak etməlidir. Əsas məqsədimiz odur ki, təkcə Xocalı soyqırımı deyil, beynəlxalq miqyasda törədilən bu tipli cinayətlərin qarşısı alınsın və belə cinayətləri törədənlər layiqli cəzalarını alsınlar. Belə cinayətkarların içərisində bu gün böyük bir dəstə Ermənistana rəhbərlik etmiş şəxslərdir. İşğalçı ölkənin sabiq prezidenti, hələ də azadlıqda gəzən, utanıb–çəkinmədən faciənin törədilməsində təşkilatçı olduğunu gizlətməyən Serj Sarkisyan və onun komandası öz layiqli cəzasını almalıdır. Xocalı soyqırımını törətmiş insanlar azadlıqda gəzə bilməzlər. Dünya ictimaiyyəti buna yol verməməlidir. Bütün vasitələrlə çalışmalıyıq ki, Xocalı soyqırımı dünya dövlətləri, beynəlxalq qurumlar tərəfindən özünün hüquqi-siyasi qiymətini alsın. Bu soyqırımının bütün dünyada tanıdılması ümumxalq məsələsidir və hər birimiz qətliamın dünyada tanıdılması işində iştirak etməliyik.

Bu gün işğaldan azad olunmuş Azərbaycan ərazilərində dövlət bayrağımızın dalğalanması və həmin bayraqları Prezidentimizin qaldırması hər birimizdə qürur hissi yaşadır. Bu, Azərbaycanın haqq işinin təntənəsidir. İnanırıq ki, dünya ictimaiyyəti Xocalı soyqırımını tanımaqla Ermənistanın iç üzünü bir daha ifşa edəcək”.