Türkiyə təyyarəsi niyə qəzaya uğradı? - 7 sensasion DETAL

Gəncədən qalxan Türkiyəyə məxsus C-130 hərbi yük təyyarəsinin Gürcüstanda qəzaya uğraması həm Azərbaycanda, həm qardaş ölkədə geniş müzakirələrə və konsprioloji fikirlərə yol açıb. Təbiidir, çünki Azərbaycan üçün də əziz olan 20 türk əsgərinin şəhid olduğu qəza ilə bağlı şübhələrə yol açan məqamlar var.

1. Təyyarə qəzalarında hadisədən öncə verilən təhlükə siqnalı qeydə alınmayıb;
2. Havaya qalxan təyyarə qısa müddətdə radar sistemindən itib;
3. Təyyarənin quyruq hissəsi qopub;
4. Amerika istehsalı olan C-130 təyyarəsi davamlılığı ilə seçilir: mütəxəssislər qeyd edirlər ki, 4 mühərrikə malik təyyarənin bir mühərriki qalsa belə təhlükəsiz eniş etmək qabiliyyətinə malikdir, hətta bütün mühərrikləri sıradan çıxanda da belə eniş şansı qalır;
5. Qəza anı ilə bağlı yayılan videogörüntülərdə təyyarənin havada halqa vuraraq endiyi görünür: bu, təyyarənin sisteminin tamamilə sönməsi versiyasını ön plana çıxardır;
6. Pilotun kifayət qədər peşəkar olduğu deyilir;
7. Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, radar qeydlərində qəzanın baş verdiyi dəqiqələrdə təyyarəyə doğru H125 helikopterinin uçduğu qeydə alınıb;

Sual yaradan məqamlar çoxdur və bütün bunlar təyyanin qəzaya uğramasında təxribat amilinə diqqə çəkir. Lakin qəza ilə bağlı yayılan məlumatlarda təxribat versiyası istisna olunur.

İlkin araşdırmalarla bağlı məlumatda iki versiya irəli sürülür.

Birincisi, təyyarənin uzun müddət istismarda olmasının yarada biləcəyi nasazlıqla bağlıdır: korpusunda korroziya yarana bilərdi ki, bu da havada yüksək təzyiq altında təyyarənin qəzaya uğraması üçün ciddi əsasdır. 1990-cı illərdə ABŞ Silahlı Qüvvələrinə məxsus “Herkules” təyyarəsi bu səbəbdən qəzaya uğramışdı.

İkincisi, yükün yerləşdirilməsi qaydalarına əməl edilməməsidir: yük təyyarələrində daşınan yüklər müvafiq tələblərə uyğun olaraq yerləşdirilir. Bu tələbin yerinə yetirilməməsi turbilentlik və ya başqa təsirdən yükün yerindən oynaması və daxildə ciddi fəsadlar yaratmasına gətirib çıxarır ki, bu da qəza üçün tam yetərli səbəbdir.

Bununla yanaşı, təyyarə havaya qalxmamışdan öncə əsaslı yoxlamalardan keçib. Eyni zamanda, qəza yerinə baxış zamanı təyyarədə kənar müdaxilə izləri aşkarlanmayıb. Hazırda istintaq davam edir.

Asif Nərimanlı