Yazarlar
Mədəniyyətdə “yol” arxetipi
“Yol” dünya mədəniyyətinin ən güclü arxetiplərindəndir. Onun simvollarını sayaq: «yola düşmək» («səyahətə çıxmaq») «bir məkanın sınırlarından çıxmaq», «başqa (və ya yad) məkanın sınırlarından adlayıb içəri girmək», «yolu azmaq», «kəsə yolu tapmaq», «təhlükələrə düçar olmaq», «tanış olmayan aləmə düşmək», «qəribə olaylarla rastlaşmaq», «gecəyə düşmək», «başlanğıc və son nöqtə», «gözləmək», «keçib getmək və ya keçib gedəndə tamaşa etmək» və s.
Düşünək. Azmı olur ki, mədəniyyət olayları yol simvolikasında dərk olunur, duyulur və ya biçilir? Elə birinci yadımf düşəni deyimk: Heqelin fəlsəfəsində İdeya öz içində bükülü olanları aça-aça «yola çıxır». Hər özündən tapdığı anlayış, qanun təbiətdə onlara uyğun nəsnələri (məsələn, mineralları) yaradır. Beləcə, İdeya gəlib çıxır toplum anlayışına və bunun sonucunda toplum, cəmiyyət yaranır. İdeya bu səyahətində ordan-burdan keçə-keçə tamaşa etməklə məşğul olur. Təbiətdə yaratdıqlarına baxıb nəyi bacardığını gerçəkdən seyr edir və bu özünü anlamaqdan zənginləşir. Toplum yaranandan sonra İdeya insanların (filosofların, sənətkarların, dinçilərin) düşüncəsi, seçdiyi ulusların ruhu vasitəsi ilə gerçəkliyi düşünüb anlayır. Gerçəklik başdan-ayağa onun düşüncəsindən və «əlindən» çıxır. Deməli, gerçəkliyi düşünəndə «əlindən» çıxanları, düşüncəsindən çıxanları düşündüyü üçün həm də Özünü düşünür. Ən nəhayət Ruh fəlsəfənin «əli» ilə tapır ki, bütün başqa olan nəsnələrin hamısının kökündə, özülündə o Özü durub, çünki hər nəsnədə Ruh iştirak edir. Deməli, İdeya hər nəsnədə Özünü biləndən sonra Özünə qayıdır. Yola düşmüşdü başqa yana, gəlir çıxır Özünə. Ancaq bu səyahətin bir xeyri olur. Səyahətin sonundakı İdeyanın «Öz»ü başlanğıcdakından qat-qat konkret, zəngin olur.
Təxminən eyni motivlər vaxtı ilə güclü şəkildə Əttar
tərəfindən işlənmişdi: Məhəmməd peyğəmbər merac zamanı Allaha doğru
səyahətə çıxır. Tanrı qatında Ona baxmağı gözləyəndə qeybdən səs
gəlir ki, Məni özündən qıraqda axtarma, Mən elə sənəm. Özündə axtar
məni.
-
Nida Xəbər 10:47
Ermənilər Azərbaycanın nəzarətinə keçəcək körpünü tutdular
-
ABŞ10:17
Arxeoloqlar ABŞ-ın ilk prezidentinin içki anbarını tapdılar: Görün nə içirmiş - FOTO
-
Region09:06
I Aram Ərdoğana cavab verdi: Unutmayın ki...
-
Nəqliyyat08:32
Bu yollarda tıxac var - SİYAHI
-
MDB08:17
Generalın və ailəsinin əmlaklarının üzərinə həbs qoyuldu
-
ABŞ08:05
Rusiya nüvə başlığı daşıya bilən peyk hazırlayır - ABŞ
-
Nida Xəbər 07:50
Peter Siyartonun Azərbaycana rəsmi səfəri başladı
-
Sağlamlıq07:10
Yabanı halda bitən bu bitki xərçəng hüceyrələrini 48 saatda məhv edir!