“Ağıllı şəhər” konsepsiyası işğaldan azad olunmuş ərazilərdə - AÇIQLAMA

“İşğaldan azad olunmuş ərazilər kifayət qədər böyükdür. Şuşa şəhəri də daxil olmaqla 6 rayon geri alınıb. Demək olar ki, Şuşa və bir neçə yaşayış məntəqəsi istisna olmaqla qalan bütün ərazilərin həm sosial şərtləri, həm də iqtisadiyyatı sıfırdan qurulmalıdır”.

Publika.az xəbər verir ki, bunu İqtisadi Təşəbbüslərə Yardım İctimai Birliyinin sədri, iqtisadçı-ekspert Azər Mehtiyev işğaldan azad edilən torpaqlarda sektorlar üzrə investisiya qoyuluşu və investorların cəlb edilməsi ilə bağlı danışarkən qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, bu proses həmin ərazilərin reabilitasiyasından sonra olmalıdır: “Yəni əvvəl həmin ərazilərin minalardan təmizlənməsi və digər reabilitasiya işləri aparılmalıdır. Köhnə, dağılmış yaşayış məntəqələrinin qalıqlarının hansı hissəsinin təmizlənib, hansı hissəsinin saxlanma məsələsi həllini tapmalıdır. Bunlar çox ciddi araşdırılmalıdır və həm ümumi, həm də həmin ərazilərin hər birinə xüsusi yanaşmalar tətbiq edilməlidir. İlk növbədə orada torpaq islahatına aydınlıq gətirilməlidir. Torpaq islahatı olacaqmı və bu necə həyata keçiriləcək?”

A.Mehtiyevin fikrincə, orada olan şəhərlərin bərpası dağıldığı dövrdə olduğu kimi deyil, daha müasir tələblərə cavab verməlidir: “Smart şəhərlərin (Ağıllı şəhər) qurulması gündəmə gəlməlidir. Kəndlərin yenilənməsi zamanı sovetdən qalma kənd quruluşunun davam etməsi, yoxsa yeni yanaşma məsələsinə aydınlıq gətirilməlidir. Bu da çox önəmlidir. Ona görə bizim orada hansı tip kəndləri yerləşdirəcəyimizə, həm də necə bir iqtisadiyyatın formalaşacağına qərar verməliyik. Bunlar biri-biri ilə bağlı məsələlərdir. Nəhayət, bu ərazidə xüsusi mədəniyyət, elm mərkəzi kimi Şuşanın formalaşdırılması, digər şəhər və rayon mərkəzinin hansının sənaye qovşağı kimi inkişaf etdiriləcəyi ilə bağlı qərar verilməlidir. Xüsusilə sağlamlıq, turizm zonalarının yaradılması həllini tapmalıdır ki, onun üçün xüsusi proqramlar işlənməlidir. Eyni zamanda təbii ehtiyatlara yönəlik sənaye ilə yanaşı, həm də o ərazilərin kənd təsərrüfatı potensialı nəzərə alınmaqla, məhz kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı əsasında iri emal sənayesi kompleksinin yaradılmasına baxılmalıdır. Bu prosesdə dövlətin, özəl sektorun rolu dəqiqləşdirilməlidir. Xüsusilə xarici investorların cəlb edilməsi üçün iş aparılmalıdır. Yəni bu, böyük bir proqramdır, yəqin ki, uzunmüddətli dövrü əhatə edəcək. Bunun üçün mütləq xüsusi dövlət proqramının hazırlanması zəruridir”.

İqtisadçı vurğulayıb ki, bu ərazilərin dirçəldilməsi zamanı nəinki ora gələn investorlara, hətta ora köçüb gedəcək əhaliyə müəyyən güzəştlər sistemi işlənməlidir: “Söhbət kompleks mexanizmlərdən gedir. Yəni yalnız vergi-gömrük rüsumu güzəştlərindən deyil, orada bütövlükdə yeni yanaşma tərzi qoymaqdan gedir. İqtisadi islahatlardan, həmin ərazilərdə mülkiyyət toxunulmazlığına zəmanətdən tutmuş məhkəmə münaqişələrinin ədalətli həllinə qədər geniş çərçivədə məsələlər həllini tapmalıdır”.

Şamo Emin