Nida Təhlil
Ermənilər Türkiyənin işğalı üçün ABŞ-a ÜZ TUTDU: Vilsonun DÖNÜŞÜ
Ermənistanda Qərbin diaspor üzərindən dəstək verərək
hakimiyyətə gətirdiyi Nikol Paşinyan iki türk dövlətinə münasibətdə
ziddiyyətli mövqe tutur: o, Azərbaycanın Ermənistan tərəfindən
işğal edilmiş ərazilərində işğal siyasətini davam etdirmək üçün
əhalini səfərbər edir, Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı
danışıqların ruhuna zidd mövqe tutmaqda davam edir, hətta bir qədər
də irəli gedərək, separatçı rejimin danışıqlar masasına əyləşməsini
istəyir; Azərbaycan torpaqlarının işğal edilməsi faktoruna görə
Ermənistanla sərhədləri bağlayan Türkiyə ilə diplomatik
münasibətlər qurmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxır.
Paşinyanı anlamaq çətin deyil, o, Rusiya qarşısında mərkəzdənqaçma
siyasəti yürüdür, ABŞ-a rəğmən, İranla açıq münasibətlər qura
bilmir və yeganə çıxış yolu kimi Türkiyə ilə əlaqələr quraraq,
düşdüyü mühasirədən xilas olmaq istəyir. Türkiyə ilə münasibətlərin
qurulması Ermənistanın yeni hakimiyyəti üçün Gürcüstana çıxış
yollarını da aça və ölkənin düşdüyü iqtisadi vəziyyətdən çıxmaq
imkanı yarada bilər. Hərçənd, Azərbaycan regionda erməni xalqının
xeyrinə olan təklif irəli sürür: işğal edilmiş ərazilər qaytarılır,
daha sonra Ermənistanla münasibətlər qurulur və Bakının əsas
müəllif olduğu regional layihələrdə iştirakı təmin edilir.
Beləliklə, bu ölkə iqtisadi dividentlər əldə edir. Lakin işğal
xəstəliyindən qurtulmaq istəməyən, əksinə, öz hakimiyyətinin
dayaqlarını gücləndirmək üçün bu xəstəliyi ermənilərin şüurunda
daha da inkişaf etdirən Paşinyan Azərbaycan torpaqlarının işğalına
son qoymadan Türkiyə ilə sərhədlərin açılmasını istəyir. Artıq
Ermənistanda bu istiqamətdə ciddi işlər aparılır. Təəssüflər olsun
ki, qardaş Türkiyədə də Azərbaycanı kənara ataraq, işğalçı
Ermənistanla münasibətlərin qurulması üçün hərəkətə keçənlər
var.
Əslində mənzərə tanışdır: hələ 2000-ci illərin əvvəllərində belə
təşəbbüslər edilirdi, xüsusilə vaxtilə Türkiyədə media
imperiyasının “imperatoru” Aydın Doğana bağlı media orqanlarında
""Qardaş", "soydaş" deyə başımıza qoyduğumuz Azərbaycan,
şübhəsiz ki, Türkiyənin xarici siyasətinə ən çox zərər verən
ölkədir", “Türkiyə Azərbaycanın nazını
çəkməməlidir” kimi çağırışlar edilirdi, 2009-cu ildə isə
Sürix ptorokollarının imzalanması baş verdi.
İndiyə qədər bu kimi cəhdlər Azərbaycan və Türkiyənin qardaş
xalqının həmrəyliyi nəticəsində baş tutmayıb. Lakin
Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığını pozmağa çalışanların cəhdi hələ də
davam edir.
Hərçənd Türkiyə xalqının unutmamalı olduğu saysız məqamlar var:
a) Ermənistan 1915-ci il hadisələrinin soyqırımı olaraq qəbul
olunması üçün bu gün də çalışır. Yəni dəyişən bir şey yoxdur.
b) Vaxtilə Osman oğullarının çörəyini yeyib türk imperiyasına
arxadan zərbə vuran və Osmanlının dağılmasında müstəsna rol oynayan
ermənilərin Türkiyəyə yenə arxadan zərbə vurmayacağına kim zəmanət
verə bilər?
c) Xüsusilə ermənilərin bu gün Türkiyəyə ərazi iddiaları fonunda
buna heç kim zəmanət verə bilməz.
Və sair və ilaxır... “Qərbi Ermənistan respublikasının
yaradılması Yaxın Şərqdə sülhün açarı ola bilər”. Avqustun
12-də erməni millətçilərinə məxsus yerkramas.org saytında bu
sərlövhə ilə yayımlanan məqalə isə belə məqamların sırasına birini
də artırdı. Söhbət Türkiyə torpaqları hesabına yaradılması
planlaşdırılan “Qərbi Ermənistan”dan gedir. Bu məsələnin gündəmə
gəlməsi ilk deyil, erməni şovinizminin mövcud olduğu müddətdə son
da olmayacaq. Lakin məqalənin məhz bu ərəfədə, ABŞ-ın Türkiyəni
çökdürmək üçün başlatdığı iqtisadi müharibə vaxtı yayımlanması
xüsusi diqqət çəkir. Məlumdur: ermənilər özlərini Türkiyəni məhv
etmək istəyən ABŞ-ın yadına salmağa cəhd edirlər, yəni “biz burada
gözləyirik, nə vaxt istəsəniz, Türkiyəyə qarşı ərazi iddialarını
gündəmə gətirə, hətta sizin dəstəyinizlə hərəkətə keçə bilərik”
deyirlər və Vilsonun xiffətini çəkdiklərini də gizlətmirlər.
XX əsrin əvvəllərində ABŞ və Avropanın öndə gedən ölkələri “Xəstə
adam” adlandırdıqları Osmanlını bölmək və Fateh Sultan Mehmetin
fəth etdiyi İstanbulu yenidən əldə etmək üçün hərəkətə keçdi.
1920-ci ilin 10 avqustunda ABŞ prezidenti Vudro Vilsonun
hazırladığı plana əsasən “Sevr” müqaviləsi imzalandı. Tarixin
ironiyası olmalı idi ki, Sultan Mehmetin fəth etdiyi İstanbulu
Sultan VI Mehmetin əli ilə alırdılar. VI Mehmetin imzaladığı “Sevr”
müqaviləsinə əsasən Osmanlı torpaqları bölünürdü və bu bölünmə
planını Vilson özünün məşhur “14 bənd” tezisi əsasında
hazırlamışdı. Osmanlının bölünən torpaqlarında “Böyük Kürdüstan”
yaradılır (kürdlər həmin vaxt bu planı qəbul etmədilər və türk
ordusunda döyüşmək seçimini etdilər), həmçinin, Türkiyənin Ərzurum,
Trabzon, Van və Bitlis bölgələri Ermənistana verilir. Bununla
yanaşı, Trabzonun şərq hissəsi Gürcüstan və Ermənistan arasında
bölünür və ermənilər beləliklə, Qara dənizə çıxış imkanı əldə
edirlər. 1918-ci ildə Paris sülh konfransında Əlimərdan bəy
Topçubaşovun Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini tanımaq təklifini rədd
edən Vilson “yeni dünya xəritəsi”nə Azərbaycanı daxil etməmişdi.
Sulyan “Sevr” müqaviləsini imzalasa da, bu müqavilə Osmanlı
imperiyası tərəfindən ratifikasiya edilməmişdi və 1920-ci il martın
18-də ingilislərin İstanbulu işğal etdiyi dövrdə müqavilə ləğv
edildi. Türkiyədə Atatürkün başlatdığı Qurtuluş savaşı Vilson
planını alt-üst etdi. 1923-cü il iyulun 24-də isə Türkiyə ilə Qərb
dövlətləri arasında Lozanna müqaviləsi imzaladı və bununla "Sevr"
müqaviləsinin üstündən xətt çəkildi.
“Böyük Ermənistan” xəyalları quran ermənilərsə bu gün də Vilsonun
xiffətini çəkirlər, həm də istədiklərini almaq üçün tətikdə
gözləyirlər.
Ötən ilin 25 sentyabrında Şimali İraq Kürd Muxtariyyətinin
“müstəqillik” üçün keçirdiyi referendum ərəfəsində ermənilər
“Sevr”i yenidən gündəmə gətirdilər və bu heç də təsadüfi deyildi.
Onlar hesab edirdilər ki, “Kürdüstan” dövləti yaranarsa, "Sevr"
diriləcək və bu, onlara “Böyük Ermənistan” xülyalarını həyata
keçirmək imkanı verəcək. Misal üçün, Ermənistan Milli Elmlər
Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru, türkoloq Ruben
Safrastyan belə deyirdi:
“Kürdüstanın müstəqilliyi ilə Yaxın Şərqin xəritəsi dəyişməyə
başlayacaq, bu proses yaxınlaşır. Böyük ölkələr bu prosesdə "Sevr"
müqaviləsinə müraciət edəcəklər. Həmin müqavilədə “Kürdüstanın”
müstəqilliyi haqda danışılır. Yaxın Şərqdə sərhədlərə yenidən
baxmaq ehtiyacı yaransa, Ermənistan bizə aid olan ərazilərə böyük
dövlətlərin diqqətini yönəltməyə hazır olmalıdır”.
Safrastyan “Bizə aid olan ərazilər” deyəndə, Türkiyənin Ərzurum,
Trabzon, Van, Bitlis bölgələrindən bəhs edir. Ermənilərə görə bura
“Qərbi Ermənistandır”. Bu gün onlar “Qərbi Ermənistan
respublikasının yaradılması Yaxın Şərqdə sülhün açarı ola bilər”
manşetləri ataraq, Osmanlıya arxadan zərbə vurduqları kimi
Türkiyəyə qarşı da maşa olmağa hazır olduqlarını bəyan edirlər. Və
bu manşetlərin Vilsondan yadigar qalan ABŞ-ın Türkiyəyə hücumları
ərəfəsində atılması “Sevr” müqaviləsinin ildönümünə hesablanıb,
yoxsa Vaşinqtona göndərmədir?! Bunu Türkiyədəki qardaşlarımız
düşünməlidir.
Və burada Nazım Hikmətin sözləri yada düşür:
Qaranlıq içindəsən, qardaşım!
Asif Nərimanlı
-
Sağlamlıq07:08
Səhər oyanan kimi 5 ədəd qoz yesəniz, görün nələr olacaq...
-
Qoroskop00:34
Günün qoroskopu: axşam saatlarında pul gələcək...
-
İnanc00:01
Bu gün İlaxır çərşənbədir
-
Region18 Mart 22:55
Ərdoğan Putini təbrik etdi
-
MDB18 Mart 22:15
“Rusiya nüvə tərksilahına dair danışıqlara hazırdır” - Peskov
-
Magazin118 Mart 21:50
Renka qəza keçirdi - FOTO
-
Ekologiya18 Mart 20:15
Torpaq çərşənbəsində və Novruz bayramında hava belə olacaq - VİDEO
-
Nida Xəbər 18 Mart 19:30
Ordumuz bu ərazilərdə mövqelərini möhkəmləndirir - Zakir Həsənov