Həcc, yoxsa qazi ziyarəti? - Tanınmışlar nə düşünür

Artıq Azərbaycandan Həcc ziyarətinə sənəd qəbulu başlayıb. Bu il hacı sertifikatı almaq istəyən zəvvarlar 5330 dollarından və ya 9106 manatından keçməlidirlər. Bir çoxları düşünür ki, Həcc ziyarətinə bu qədər pul verib gedənlər həmin vəsaiti ehtiyacı olan şəhid ailələrinə, qazilərə bağışlasınlar.

Bəs zəvvarların Həcc ziyarəti üçün ayırdıqları pulları qazilərin və şəhid ailələrinin ehtiyacları üçün xərcləmələri nə dərəcədə doğrudur?

Publika.az-a açıqlama verən jurnalist Aida Eyvazlı düşünür ki, 9106 manat xərcləyərək hacılıq sertifikatı almaqdansa, bir əlacsıza, ehtiyacı olana əl tutmaq daha savabdır:

“Bu, bütün dinlərdə belədir. Türklüyün əzəl dövründən ehtiyacı olan adama köməklik göstərilib. 44 günlük Vətən müharibəsində alqışladığımız, başımızın üzərinə qaldırdığımız, yaralanaraq, qazi ünvanı alaraq ailəsinin yanına dönən qazilərimizi indi gözdən endirmişik. İndi onlara əlillik statusları da verilmir. Sahil Babayevin qapısında qalıblar. Pensiyalarını ala bilmirlər. Bu da məni çox incidir. Mənim imkanım olsa, onlara özüm köməklik göstərərəm. Bir fond yaradaram. Hazırda dövlətimizin başı bir çox işlərə qarışıb. Hər şeyi dövlətdən gözləməməliyik. Müharibədən çıxmış ölkədir. Hacı statusu almaq istəyənlər qeyd etdiyim məbləği götürüb Səudiyyə Ərəbistanına gedirlər. Səudiyyə Ərəbistanı isə həmin pulu terrorçulara, “vəhabilərə” xərcləyir”.

Jurnalistin fikrincə, onlar da Azərbaycana gələrək çaxnaşma yaradırlar, dini ayrı-seçkilik salırlar:

“Onların hərəsi bir xunta yaradır. Hacı sertifikatı almaq istəyənlərin pulları buradakı dini qarışıqlıq yaradanlara qaytarılır. Olmaz ki, bu pulu elə Azərbaycanda ehtiyacı olanlara xərcləyəsən?! Ziyarət etmək istəyirsənsə, gedib öz pirlərimizi ziyarət et. Qurban kəsmək istəyirsənsə, burada kəs. “YAŞAT” Fondu yaradılıb, həmin qurbanın pulunu fonda köçürmək olar. Ola bilsin ki, həmin vəsait bir qazinin xərci üçün bəs etməsin, amma elə qazilərimiz də var ki, onların çox az vəsaitə ehtiyacı olur. 5330 dollar bir müalicə üçün az puldur, amma hansısa qazini ümidsizlikdən qurtara bilər. Bizim Vətənimizi yenə də qazilərin balaları qoruyacaq. Bunu unutmamalıyıq. Dindarların, Həccə gedənlərin övladları isə gedib dinlə məşğul olacaq. Çünki həmin uşaq atasından o dərsi alır. Dindarlar da Qarabağ savaşında döyüşüblər. Bunu inkar etmirəm. Heç olmasa, Həcc ziyarətinə getmək üçün dəridən-qabıqdan çıxanlar həmin pulu ətrafındakı dindar qazilərə, qonşularına versinlər. Ən böyük Həcc ziyarəti ilk olaraq qonşunu ziyarət etməkdir”.

“Yeni Müsavat” Media Qrupunun təsisçisi və rəhbəri Rauf Arifoğlunun sözlərinə görə, qazilərimiz və şəhid ailələrimiz hər birimizin öncəliyi olmalıdır:

“Həcc ziyarətindən də daha vacib və daha mühüm olan əməl qazilərimizə və şəhid ailələrinə dəstək verilməsidir. Bildiyim qədər, dövlətimizin və bir sıra fondlarımızın bu istiqamətindəki fəaliyyəti uğurludur. Kənarda qalan, müəyyən problemləri həll olunmamış qazilərimiz də var. Dövlət bu yükün altına girib və öz üzərinə düşəni etməkdədir. Ayrı-ayrı ziyalılar, iş adamları da bu prosesə qoşulublar. Həcc ziyarəti hər bir müsəlman üçün fərzdir, müsəlman olan hər kəs getməlidir. Amma kimin imkanı varsa. Bunun üçün borca girmək, yetim malı yemək, rüşvət almaq olmaz. Yəni Həcc ziyarətinə getmək üçün xərcləyəcəyin pul sənin ailənin, yaxınlarının, çevrənin, yaxud çevrəndəki hər hansı bir insanın hesabınadırsa, qəbul olunmur. Əgər sən vətənə, millətə, dövlətə yardım öhdəliyini yerinə yetirə bilirsənsə, üstəlik yolpulunu da təmin edə bilirsənsə, bu ziyarəti halal saymaq olar. Vaxtilə mən də Həcc ziyarətinə getmişəm. O zaman üçün Həcc ziyarətinə getmək 2000 dollara başa gəlirdi. Həmin vaxt bir jurnalist araşdırması aparmışdım. Məlum oldu ki, o pulun yarısını ziyarəti təşkil edənlər yeyirlər. Uzun illərdir ki, biz bunun şikayətini almaqdayıq”.

Rauf Arifoğlu hesab edir ki, Həcc ziyarəti ilə bağlı açıqlanan rəqəmlər şişirdilib:

“Həmin pulun yarısını xərcləməklə Həcc ziyarətini həyata keçirmək mümkündür. Mən hesab edirəm ki, Həcc ziyarətinə getmək istəyən hər bir imkanlı azərbaycanlı ya öz kvotasının yerinə, ya da əlavə olaraq bir qazimizi və ya bir şəhid anasını Həcc ziyarətinə aparsın. Məncə, onların da ən böyük arzularından biri budur. Yəni o istiqamət tamamilə silinməli deyil. Bizim İslam dini inancımız var. Oradakı göstərişlərdən biri imkan daxilində, yaşadığın müddətdə Həcc ziyarətini həyata keçirməkdir”.

Azvision.az saytının baş redaktoru Vüsal Məmmədov düşünür ki, bu haqda çox deyilib, çox danışılıb, amma xeyri yoxdur:

“Əgər savab məqsədilə edilirsə, əlbəttə ki, bir qaziyə yardım göstərmək min dəfə Həccə getməkdən daha əfzəldir. Amma aydındır ki, Həccə gedənlər bunu savab üçün etmirlər. Tarixən hacılıq alternativ titul institutu kimi formalaşıb. Pul ilə bəy, xan olmaq mümkün deyildi, amma hacı olmaq mümkün idi. Ona görə də əli gətirib varlananlar Həccə gedirdilər ki, onları kasıblardan fərqləndirən bir titulları olsun. Bu gün də çox şey dəyişməyib. Ümumiyyətlə, Həccə getməyi ibadət hesab etmək düzgün deyil: bu, necə ibadətdir ki, ancaq varlılar icra edə bilir? İbadət üçün iki şərt olmalıdır: iman və istək. Keyfiyyətli ibadət üçün bir də təqva”. Həcc ibadəti üçün isə pul!”

Baş redaktorun fikrincə, ibadət etmək üçün qeyri-rəsmi əmlak senzinin olması heç bir əndazəyə sığmır:

“O, hamının edə biləcəyi bir şey olmalıdır. Ona görə də Həccə getmək artıq çoxdan ibadət olmaqdan çıxıb. Müasir dövrdə bu, alternativ titulla yanaşı, həm də qeyri-rəsmi klub kimi bir şeydir. Cəmiyyətdə bir “həcilər klubu” var və indi ora üzv olmağın qiyməti təxminən 10 min manatdır. İnsanların çoxu o pulu “nuvorişlər klubu”na üzvlük üçün ödəyirlər. Qazilərə yardım edənlər klubu isə yoxdur axı. İndi bu fikirlərimi oxuyanlardan bəziləri özünə əl qatacaq ki, “jurnalist Həccə gedənləri təhqir etdi”. Təhqir bu deyil; əsl təhqir odur ki, bu gün “hacı” sözünü əksəriyyət “müğənni saxlayan” kimi başa düşür. Çıxın küçəyə, insanlara belə bir eksperiment təklif edin ki, bir söz deyəcəksiniz, qoy o, ağlında yaranan assosiasiya ilə davam etsin. “Hacı” deyin və xahiş edin ki, ağıllarına ilk gələn assosiasiyanı bildirsinlər. 10 nəfərdən 7-si “müğənni saxlamaq”, 2-si “Şəbnəm Tovuzlu” deyəcək. Bəlkə biri dinə, ibadətə aid nəsə deyər, ya deməz. Sadəcə olaraq biabırçılıqdır. Bəs biz haradasa biabırçılıq görəndə nə etmək istəyirik? Düzdür: İştirak etmək!”