Süd vəzisi barədə mammoloqa 12 SUAL...

Dünyada yüz minlərlə qadın süd vəzi xərçənginin ağır diaqnozu ilə mübarizə aparır. Cərrahı və mammoloq İvan Alekseyeviç Çvetayev süd vəzi sağlamlığı ilə bağlı mühüm tövsiyələr verib.

Publika.az həkimlə müsahibəni oxucularına təqdim edir.

- Həkim, hansı vəziyyətdə mammoloq müayinəsinə getməliyik?

- Mastit kimi, süd vəzilərinin iltihabi xəstəlikləri varsa, təcili şəkildə həkimlə məsləhətləşin. Xəstəlik hiperemiya, ödem, məmə ucundan irinli axıntı, sinədə ağrı, bədənin hərarətinin artması simptomları ilə müşayiət oluna bilər. Süd vəzilərinin görünüşündə və vəziyyətində hər hansı bir dəyişiklik olarsa, mammoloqla məsləhətləşməyə gəlmək lazımdır. Məsələn, döş qəfəsində qəfil ağrılar hiss olunursa, özünü müayinə zamanı düyünlər aşkar edilibsə, məmə vəzindən qanlı axıntı gələrsə, süd vəzi şəklini dəyişdiribsə, məmə nahiyəsində və süd vəzisinin dərisində xoralar, “portağal qabığı” sindromu meydana gəlibsə və ya ağrı sindromu olmadan da asimmetrik olaraq həcmi artıbsa, həmçinin süd vəzilərində xroniki menstruasiya öncəsi ağrılar hiss olunursa, bir mütəxəssisə müraciət etməlisiniz. Normalda heç bir ağrı olmamalıdır, yalnız ovulvasiya mərhələsində süd vəzilərinin orta dərəcədə şişməsi müşahidə olunur.

- Süd vəzilərinin müstəqil ilkin diaqnozunu necə aparmaq olar?

- Süd vəzilərinin öz-özünə müayinəsi hər ayın 5-11-ci günlərində aparılmalıdır. Güzgü qarşısında düz durun, qollarınızı aşağı salın və süd vəzilərini diqqətlə yoxlayın. Onlar eyni ölçüdə, simmetrik olmalıdır. Əllərinizi qaldırın və yenidən yoxlayın. Sonra hər bir süd vəzisini ayrıca yoxlayın. Sağ döşü yoxlamaq üçün sağ əli başın arxasına qoyun, sol əlin barmaqlarını düz tutun və süd vəzisinə yüngülcə basaraq bütün səthi spiral şəklində müayinə edin. Sol döşü də eyni şəkildə yoxlayın. Toxumalarda heç bir düyün olmadığından əmin olun. Məməni hiss edin: iki barmağınızla sıxın və axıntı olub olmadığını yoxlayın. Qollarınızı aşağı salın və qoltuqaltında şişkinliyi yoxlayaraq mərhələni tamamlayın. Arxası üstə uzanın və bütün kompleksi bir daha hər iki süd vəzisinə yenidən tətbiq edin. Hər ay özünüzü yoxlayın. İlk əlamətlər görünən kimi, dərhal mammoloqunuzla əlaqə saxlayın.

- Hormonal preparatların döş üçün təhlükəli olduğu doğrudurmu?

- Uzunmüddətli hormonal kontraseptivlər döş xərçəngi inkişaf riskini artıra bilər, lakin eyni zamanda hormonal disfunksiya ilə mastopatiyanın kompleks müalicəsində hormonal preparatlar istifadə olunur. Hormonal kontraseptivlər mübahisəli məsələdir. Ancaq fərdi xüsusiyyətləri, tibbi göstəriciləri və əks göstərişləri nəzərə alsaq, yalnız həkimin təyini ilə qəbul edilə bilər.

- Süd vəzisində təhlükəli olmayan düyünlər varmı? Ağrı yoxdursa, müayinə olunmağa dəyərmi?

- Bir sıra formalar var ki, sitoloji müayinə zamanı onların müəyyən ölçüləri keçməməsi şərti ilə zərərsiz sayılır. Buraya aşağıdakılar daxildir: fibroadenoma, süd kanalının kisti, döş adenoması. İstənilən halda mammoloqun müşahidəsi tələb olunur.

- Uzun müddət ana südü ilə qidalandırma nəyə gətirib çıxarır? Bu, qadının sağlamlığına zərər verə bilərmi, hormonal fona mənfi təsir göstərirmi?

- Uzun müddətli ana südü ilə qidalanma (fasiləsiz 12 aydan çox) dishormonal pozğunluqlara (prolaktinemiya) və nəticədə əsasən kistik mastopatiyanın və menstruasiya pozuntularının inkişafına səbəb ola bilər.

- Süd vəzidən axıntı təhlükəlidirmi?

- Əmizdirməyən bütün qadınlarda təbiətindən asılı olmayaraq, bütün döş axıntıları patoloji hesab olunur. Onlar şəffaf, sarımtıl, gel kimi, ağımtıl ola bilər - hər halda sitoloji müayinəyə göndərilməlidir. Axıntı mexanizmləri çox fərqlidir: onlar hormonal disbalansından qaynaqlana bilər, kanalların içərisində düyünlərə səbəb ola bilər. Bu vəziyyətin bir çox səbəbləri var, əlbəttə ki, diqqətlə müalicə edilməli və təxirə salmadan bir mammoloqla məsləhətləşməlisiniz.

- Menstruasiya zamanı və ya sonra sinə ağrıları haqqında nə demək olar?

- Sinə ağrıları premenstrual dövrdə süd vəzilərində xoşagəlməz “partlama” hissi olduqca geniş yayılmış şikayətdir. Bu, başlanğıc fibrokistik mastopatiyanın əlamətlərindən biri ola bilər. Bu simptomlar yalnız premenstrual dövrdə görünsə və tez bir zamanda yox olsa, eyni zamanda hər ay təkrarlanırsa, ginekoloqa müraciət etməlisiniz, çünki bu, dishormonal pozğunluqları göstərir.

- Solyaridə və ya sahildə günəş vannası qəbul edərkən hansı ehtiyat tədbirlərə riayət etmək vacibdir? Əmizdirmə zamanı günəş vannası qəbul etmək mümkündürmü?

- Dəri rəngi 1-4 tipli (açıq dəri) olan qadınlara solyaridə günəş vannası qəbul etmək qəti qadağandır. Elmi cəhətdən sübut edilib ki, bu, dəri xərçənginin inkişaf riskini xeyli artırır və ümumiyyətlə orqanizmə zərər verir. Ana südü ilə qidalanma dövründə günəşə uzun müddət məruz qalma tövsiyə edilmir, yalnız yaşayış sahəsindən və ilin vaxtından asılı olaraq orta dərəcədə insolyasiya ola bilər.

- Profilaktik məqsədlər üçün ananın əmizdirmə dövründə ultrasəs aparmaq mümkündürmü, yoxsa qidalanmanın sonuna qədər gözləmək daha yaxşıdır?

- Laktasiya süd vəzilərinin ultrasəs müayinəsi üçün əks göstəriş deyil.

- Mammoplastika üçün göstərişlər və əks göstərişlər hansılardır?

- Mammoplastika üçün tibbi göstərişlər yoxdur, bir çox əks göstərişlər var və onlar fərdidir. Mammoloqla məsləhətləşmək vacibdir. İstənilən halda mammoplastikanı doğuşdan öncə etdirmək tövsiyə olunmur, çünki əmizdirildikdən sonra süd vəzinin forması dəyişir və əməliyyatdan sonra əldə edilən nəticə itirilir.

- Müasir üsul və materialları nəzərə alaraq mammoplastik cərrahiyyədə qadınların sağlamlığı üçün risklər varmı?

- Risklər həmişə var. Hamısı fərdi xüsusiyyətlərdən, süd vəzilərinin plastik əməliyyatının növü və üsulundan, seçilmiş implantların növündən və ölçüsündən asılıdır. Fəsadlar müxtəlif ola bilər: vəzi toxumalarının və süd kanallarının travmatizasiyası, ana südü zamanı südün normal çıxmaması, allergik reaksiyalar və ya irinli ağırlaşmalar, geniş fibroz - implantın ətrafındakı toxumaların qalınlaşması və s. Mammoplastikadan əvvəl mammoloq və cərrahla məsləhətləşmək lazımdır.

- Hansı yuxu pozası döşün sağlamlığına və formasına zərərlidir?

- Yuxu pozası döşün sağlamlığına və formasına zərər vermir. Gecə paltarları mühüm rol oynayır. Olduqca sərbəst və rahat olmalıdır. Alt paltar seçimini də diqqətlə nəzərdən keçirməlisiniz. İdeal büstqalter uyğun ölçüdə, fincanlar tikişsiz, həmişə qayışlı, içi isə pambıq parçadan olmalıdır.

Aytən Məftun