Həkimlər qanaxmalarımıza dərman yerinə bıçaq soxdu...

Zümrüd Kərimova

Rafiq Tağının əziz xatirəsinə...

Lütfi Zadənin məzarını öz gözlərimlə gördüm. Vallah, torpaq o boyda nəhəng beyini elə acgözlüklə udmuşdu ki, istədim, insanın torpaqdan yaranmasına daha şübhə etməyəm. Torpaqdan daha çox inandığım qeyri-səlis məntiq nəzəriyyəsinə siz də inansanız, şahidi olarsınız ki, bu məntiq öz logistika mahiyyətinə yaraşmayan şəkildə nə qədər tolerant bir elmi anlayışdır.

Yunanlarla aramızdakı ilk və bəlkə də, tək möhkəm bağı elə Lütfi Zadə bu nəzəriyyəsi ilə toxuyub. İlk dəfə yunan alimi Aristotel tərəfindən irəli sürülən fikirdə deyilir: “Bir düşüncə ya doğrudur, ya yalan”. Yəni, varlığın ortaq məxrəc payı yoxdur. Yəni, həyat bu qədər sərt bir həqiqətdir: ya varsan, ya yox. Lütfi Zadə isə qeyri-səlis, başqa adla çağırmaq istəsəniz, bulanıq məntiq nəzəriyyəsi ilə deyir ki, bu tük qədər nəfəsdən asılı qalan varlıqla yoxluğun, bizim üçün o qədər də əxlaqi mahiyyət daşımayan həqiqətlə yalanın, dünyanın rəngli sehrinə qapılan gözümüzün bulanıqlığından tam seçə bilmədiyimiz ağla qaranın arasında da bir həyat var. Xalqın şirin dili ilə desək, həm varsan, həm yoxsan, həm də bunların arasında bir şeysən.

Əziz Rafiq Tağı, sən də belə demişdin: “İlahi, varsansa, çox şükür, yoxsansa, eybi yox”.

Doktor, sən Avropa ilə bizi bir cümlədə qonşu edəndə Lütfi Zadəni və onun bulanıq nəzəriyyəsini yaddan çıxarmışdın. Bəlkə də yaddan çıxarmasaydın, o “allah” bıçaq olub, sənin məsum cisminə həqiqət soyuqluğunun qəddarlığı ilə saplanmazdı. O bıçaq “Şahzadə Dipendranın məhəbbəti”nin ox olub qədirbilməzlərin ürəyinə sancıldığı kimi, sənin həqiqət işığının şüalarının ala-bulanıq da olsa, gəldiyi dərmə-deşiklərə tıxanmazdı. O bıçaq bizi keçmişin mərdi-məzar buxovunun, Sizifin qucağına qoyulan xəcalət daşının yükü kimi boynumuzdan asılan vicdan yüklərimizin, qadınların ayaqlarının arasından baxdığımız əxlaqi tərbiyəmizin utanmazlığının kəndirlərini kəsib, bizi işıqlı dünyaya - ölümsüzlüyə filan iddiam yoxdur - ən azı arzuladığımız gələcəyin kandarına sıyırıb ata bilərdi. Ancaq bəxtimiz gətirmədi. Varlığın paslı, nankor qandalları ayağımızı çürütməyənədək bu qədər bəxtsiz olacağıq.

Ağrıyıram, doktor. Amma bu dəfə ürəyimdən deyil, utandığımdan ağrıyıram...

“Yanaşı ulduz”larım öləziyib. Əlimdən tutacaq bir allahın qulu qalmayıb. Təlimat kitabçasında “Ağrıyırsınızsa, “Pozitiv”, ölürsünüzsə, “Neqativ” için” yazılan dərmanların da heç bir xeyri olmadı. Nə ağrımaq istəyirdim, nə ölmək. Mən utanırdım. Mən o bıçağın qan tökməzdən öncə insafa gəlib paslanaraq kütləşmək ehtimalını düşündüyüm üçün xəcalət çəkirdim. Həqiqətin üzünə baxa bilmədiyim üçün... İnan mənə, doktor, o bıçaq bilsəydi ki, bir xalqın ədəbinin, mərifətinin, sahib çıxmaq anlayışının altından da, üstündən də çalın-çarpaz xətt çəkəcək, öz vicdanından daş olub heykələ dönərdi. Ancaq nə edək ki, bu mədəniyyət uca dağlar qoynunda düzənlik yer tapa bilməyib. Təhtəlşüurunun dərinliklərində kök salan və bunu heç vəchlə gizlətməyə çalışmayan “ucalmaq” iddiası ilə Antarktida soyuqluğu kimi qandonduran zirvələrdə özünü Günəşin isti, mərhəmətli şüalarından gizlədib.

Günəşin zirvələrdə unudub atdığı qar kimi tənhayıq biz, doktor. Bizim tənhalığımızın səbəbi həkimlərdə də deyil artıq. Bunu sən də göstərdin varlığınla. Bizi həkimlər sağalda bilmir. Onlar ancaq yeni yaralar açır... Bizim qanaxmalarımız da təcili olmur: yavaş-yavaş, aram-aram, asta-asta qanayırıq. Və qanaxmalarımıza dərman yerinə təzə bıçaqlar tıxayırıq...