Ayın doğulmasının SİRRİ AÇILDI

Min illərdir insanlığa ilham verən Ay təxminən 4,5 milyard il əvvəl yaranıb. Bu, gənc Yer planetinin Mars ölçüsündə olan və astronomlar tərəfindən Teya adlandırılan protoplanetlə toqquşmasından sonra baş verib.

Publika.az xəbər verir ki, bu barədə "Particle" portalı məlumat yayıb.

London İmperial Kollecinin tədqiqatçıları tərəfindən hazırlanmış yeni kompüter modelləri bu fəlakətli hadisənin Yer və onun peykinin formalaşmasında əsas rol oynadığını təsdiqləyib.

Astrofizik Ceykob Keqerrisin sözlərinə görə, o, Günəş sisteminin erkən dövrünü superkompüter simulyasiyaları vasitəsilə araşdırır və bu toqquşma təkcə Ayı yaratmayıb, həm də Yer kürəsinin təkamülünü müəyyən edən hadisələr zəncirini işə salıb.

Alim qeyd edib ki, Ay olmasaydı, okeanlarda gelgitlər olmazdı və bəlkə də su canlıları heç vaxt quruya çıxmazdı.

Hidrodinamik hissəciklərin hamarlanması metoduna əsaslanan kompüter modelləri alimlərə planetlərin formalaşmasının ilkin mərhələlərini yenidən canlandırmağa imkan verir. Keqerris izah edib ki, sistem milyonlarla hissəciklə təsvir olunur, hər biri maddənin bir parçasını təmsil edir. Superkompüter onların cazibə və təzyiq təsiri altında necə hərəkət etdiyini və qarşılıqlı təsir göstərdiyini hesablayır.

Bu simulyasiyalar göstərir ki, Ayın orbitə çıxması üçün lazım olan maddə miqdarını izah etmək üçün belə bir nəhəng toqquşma zəruridir. Ay hər il Yerdən təxminən 3,8 santimetr uzaqlaşır. Bu hərəkəti izləyən tədqiqatçılar onun orbit tarixini bərpa edə və toqquşmadan sonra Yer kürəsinin nə qədər sürətlə fırlandığını dəqiqləşdirə bilirlər.

Bundan əlavə, Ayın səthi milyardlarla il ərzində demək olar ki, dəyişməyib. Bu, külək, su və tektonik proseslərin izləri silib apardığı Yer səthindən fərqlənir. Bu səbəbdən Ay Günəş sisteminin erkən tarixinin bir növ “saxlanma yeri” hesab olunur.

“Bu, çoxsaylı detallardan ibarət böyük bir tapmacadır. Ayın necə yarandığını tam başa düşmək üçün modelləri təkmilləşdirməyə və Yer–Ay sistemini araşdırmağa davam etməliyik”, - Keqerris bildirib.