Gizli tarix
Gizli saxlanılan xəstəlik: ölüm bizə nə qədər yaxındır?
Eramızdan 2000 əvvəl zöhrəvi xəstəliklərin müşahidə olunmasına dair müxtəlif dəlillər vardır.
Azərbaycanda zöhrəvi xəstəliklərlə bağlı vəziyyət nə
yerdədir?
Səhiyyə Nazirliyinin baş dermotoloqu, professor Zülfüqar Fərəcov
Publika.Az-ın mövzu ilə bağlı suallarını cavablandırıb.
Zöhrəvi xəstəliklər və onların yaranma səbəbi
Dermotoloqun sözlərinə görə, zöhrəvi xəstəliklərdə proseslər
çoxocaqlı xarakter daşıyır. Bu xəstəliklərə siflis, qonoreya
(süzənək), trixomoniaz, yumşaq şankır, zöhrəvi limfoqranulyoma və
zöhrəvi qranulyoma aiddir. Hazırda bunlardan ən çox yayılanı siflis
və qonoreyadır.
Süzənək həm kişi, həm də qadın sonsuzluğu, habelə cinsiyyət
orqanlarının çoxsaylı xroniki iltihabi xəstəliklərinin tez-tez baş
verən səbəblərindəndir. Sifilis, demək olar ki, insanın bütün
orqanlarında ciddi fəsadlar törədən xəstəlikdir, zədələnməyə daha
çox məruz qalan isə baş və onurğa beynidir. Bu xəstəliyin aşkar
edilməsinə yönəlmiş bütün səylərə baxmayaraq, hələ də anadangəlmə
(hamiləlik zamanı anadan keçmiş) sifilis halları təsadüf edir.
Məişət yolu ilə yoluxa bilərmi?
Həkim bildirir ki, siflis xəstəliyi məişət yolu ilə də keçə bilir.
Belə ki, bu xəstəlikdə cinsi orqanlarla yanaşı, dəri də prosesdə
iştirak edir. Nəticədə ağızın selikli qişasında düyüncüklər əmələ
gəlir ki, o da yoluxucu hal alır. Məhz buna görə də onların yemək,
su və digər şəxsi qablarından istifadə edən digərlərinə də keçə
bilər.
Qonoreya (süzənək) xəstəliyi əsasən cinsi yolla verilir. Eyni
zamanda məişət yolu ilə də keçə bilər. Əsasən xəstələrin alt
paltarlarından istifadə edilən zaman bu xəstəlik keçir. Çox vaxt
ana ilə qız uşağına keçir. Trixomanyaz xəstəliyi isə nadir hallarda
məişət yolu ilə keçə bilər.
Cinsi yolla keçən virus mənşəli infeksiyalar
hansılardır?
Cinsi yolla keçən virus infeksiyasına henital herpes, papillomatoz
və s. aiddir. Bu infeksiyalar xəstə şəxslərlə cinsi əlaqədə olan
zaman keçir.
İnfeksiyalar xəstəlik törətmədən uzun müddət insan orqanizmində
mövcud ola bilər. Lakin orqanizmin müdafiə qüvvələri zəiflədikdə
(immunitet) onların törədiciləri aktiv şəkildə artaraq, xəstəliyin
inkişaf etməsinə və immunitetin daha da azalmasına, nəticədə,
xəstəliyin daha davamlı, tez-tez kəskinləşmələr ilə keçməsinə səbəb
olur.
İmmunitetin zəifləməsi bakterial infeksiyanın qoşulması ilə
nəticələnə bilər. Misal üçün, genital herpesdən əziyyət çəkən
insanın immuniteti daimi zəifləyir və bu səbəbdən də, başqa
infeksiyalara məruz qalır.
İnsan həyatı üçün daha təhlükəli
Bu xəstəliklərin hamısı insan həyatı üçün təhlükəlidir. Zöhrəvi
xəstəliklər nəticəsində sonsuzluq yaranır. Sonsuzluq da millətin
genefonduna ziyan vurur. Ona görə də bu xəstəliklərə ciddi yanaşmaq
lazımdır. Bunlarla zarafat etmək olmaz.
Xəstələr barədə məlumat gizli saxlanılırmı?
Bu xəstəliklərin çoxu intim münsibətlərlə əlaqəli olduğu üçün
xəstələr onlar haqqında məlumatların yayılmasını istəmirlər.
Ümumiyyətlə, belə xəstələr barədə məlumatlar adətən gizli
saxlanılır.
Zöhrəvi xəstəliklərə daha çox hansı yaş qrupunda olanlar
tutulur?
Daha çox cavanlar yoluxur. Bu insanların aktiv dövrünə - 20-40 yaş
arasındakı dövrə təsadüf edir. 50 yaşa qədər olanlar da bu
xəstəliklərə tutula bilir.
Bizdə 20 yaşa qədər olan xəstələr də olub. Hətta 14-15 qız
uşaqlarında da bu xəstəliklərə rast gəlmişik.
Bu xəstəliklərdən müalicə müddəti nə qədərdir? Nisbətən tez və asan
sağalanı hansıdır?
Ümumiyyətlə, bu xəstəliklər proqram şəklində bir neçə kurs
aparılır. Xəstəliyin növünə və ağırlıq dərəcəsinə uyğun olaraq da
müalicə müddəti olur. Xəstələr tam müalicə olunmasa bu xroniki hala
keçə bilər ki, sonradan bu həyat üçün daha təhlükəlidir. Əksinə
olaraq, müalicə kursu tam başa çatdırılarsa əlbəttə ki, müsbət
nəticə əldə olunacaq.
Xəstəliyin profilaktikası necə aparılır?
İnsanlar şübhəli kontaklardan, cinsi pozğuntulardan uzaq
durmalıdırlar. Bu həm əxlaqi normaları baxımından, həm də sağlam
həyat tərzi baxımından önəmlidir. Yaxşı olar ki, cinsi əlaqələr
zamanı qoruyuculardan istifadə edilsin.
Lakin elə bir dərman yoxdur ki, bu xəstəliklərin yoluxmasının
qarşısını alsın. Bunun qarşısı yalnız insanın şəxsi nəzarəti
nəticəsində alınır.
Kişilərin yoluxma riski nə qədərdir?
Qadın da, kişi də eyni riski daşıyır. Bu xəstəliklər hər ikisində
də yarana bilər. Xəstəliklərin gedişatı, diaqnozu, müalicəsi
eynidir. Kişilərdə də tez-tez xəstəliklərə rast gəlinir.
Zöhrəvi xəstəliklərə tutulan insanlar uşaq sahibi ola bilərmi?
Müalicə düzgün aparıldığı təqdirdə müsbət nəticə alınır. Əks
təqdirdə fəsadlar yaranır ki, bu zaman uşaq sahibi ola
bilməzlər.
Azərbaycanda zöhrəvi xəstəliklər artıbmı?
Hazırda dünyada 150-170 milyon (qonoreya) süzənək, 200 milyon
trixomonyaz və 150 milyon xlomodeya infeksiyasına yoluxmuş xəstə
var.
Azərbaycanda hər il xəstəliyin sayında az da olsa artım müşahidə
olunur. Ölkəmizdə əhalinin 0,5-0,7 faizi (təxminən 46 700 – 65 300)
zöhrəvi xəstəliklərdən əziyyət çəkir. İldən-ilə xəstəliyin
artmasının səbəbi əhalinin miqrasiyası ilə əlaqədardır. İstər
xaricə gedənlər, istərsə də oradan gələnlər xəstəliyin artmasında
rol oynayır.
Bölgələrdə zöhrəvi xəstəliklərin müalicəsi üzrə mərkəzlər
varmı?
Hazırda Azərbaycanda tibb sahəsində yeni islahatlar aparılır.
Həkimlərin bilik və bacarıqları artırılır, yeni və müasir
standartlara cavab verən aparatlar gətirilir. Azərbaycanda hazırda
zöhrəvi xəstəliklərin müalicəsi üzrə 500-dən çox ixtisaslaşmış
mütəxəssis çalışır.
Gəncə, Sumqayıt, Lənkəran, Şəki, Zaqatala, Qax və digər rayonlarda
müalicə mərkəzləri var. Orada bütün yardım göstərilir. Ağır
hallarda isə Bakıya göndərirlər.
Xəstələr dərmanla tam təmin olunurlarmı?
Xəstələr stasionar şəraitdə müalicə aldıqda dərmanların təmin
olunmasında problem yaranmır. Ambulator müalicə oldquda isə biz
reseptlər yazırıq, xəstələr özü alıb müalicə olunurlar.
Zöhrəvi xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərmanlar
hansı ölkələrdən gətirilir?
Dərmanlar daha çox Türkiyə, Rusiya, Ukrayna, Sloveniya, Almaniya,
Fransa və İngiltərədən gətirilir. Ölkəyə gətirilən bütün dərmanlar
yoxlanılır, onlara uyğunluq sertfikatı verilir. Hazırda dərmanlarla
bağlı bizdə ciddi problem yoxdur.
F.Hacıyev
Publika.Az
-
Nida Təhlil 17:11
İrəvan “Krokus”la bağlı bəyanatı rədd etdi: Kreml necə cəzalandıracaq?
-
Sosial16:58
Bu avtomobillərlə taksi fəaliyyəti göstərmək qadağan edildi
-
Sosial16:36
Azərbaycanda sayğaclar ikiqat hesablayır - ŞOK İDDİA
-
Sosial16:08
Əli Əsədov yeni qərar imzaladı
-
Rəsmi xronika14:51
İlham Əliyev bu qanunu təsdiqlədi
-
Nida Xəbər 14:26
Yeni Kaledoniyada Azərbaycan bayrağı qaldırıldı
-
Magazin113:31
Tolik pərt etdi: "Bu da liftdə öpüşən Sabir" - VİDEO
-
Magazin112:56
Xalq artistindən valideynlərə və müəllimlərə MÜRACİƏT - VİDEO