Azərbaycan İrəvana qayıdacaq, ermənilər buna razı olmasa... - Türk generaldan ANONS

Prezident İlham Əliyevin 27 sentyabr Anım Günündə və ondan sonra da ard-arda mühüm açıqlamalar verməsi Soçidə Rusiya və Türkiyə liderlərinin görüşü öncəsi Azərbaycanın münasibətini və davranışını sərgilədi. Eyni zamanda İlham Əliyevin xarici mediaya verdiyi müsahibələr bölgəyə, region ölkələrinə və dünyaya lazım olan mesajları çatdırmaq, Azərbaycanın qərarlı mövqe tuduğunu göstərmək baxımından əhəmiyyətlidir.

Bu sözləri Publika.az-a müsahibəsində Türkiyənin Azərbaycandakı Səfirliyinin keçmiş hərbi attaşesi, istefada olan general-mayor Yücel Karauz deyib.

Müsahibəni təqdim edirik:

- Cənab general, Prezident İlham Əliyev “Anadolu” agentliyinə müsahibəsində qeyd etdi ki, ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrləri on illərlə Qarabağda Azərbaycanın maddi və mənəvi irsinin dağıdılmasına göz yumdu, Ermənistanın hərbi cinayətlərinə reaksiya vermədi və indi Azərbaycanı nədəsə ittiham etməyə çalışırlar. Minsk qrupu nə üçün gözləntiləri doğrulda bilmədi?

- Beynəlxalq münasibətlərdə yaradılan bəzi təşkilatlar problemi həll etmək əvəzinə, məsələnin həllini dondurmaq üçün çalışırlar, sanki bunun üçün yönəldiliblər. ATƏT-in Minsk qrupu da Azərbaycanla Ermənistan arasındakı məsələni Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin edəcək şəkildə həll edilməmək üçün yaradılan bir təşkilatdır. Çünki Minsk qrupunda təmsil olunan ölkələrin çox böyük funksiyaları yoxdur. Həmsədrlərin təmsil olunduğu ABŞ, Rusiya və Fransa öz mənfəətləri naminə bu problemin davam etməsi üçün təşkilatlanıb. Dolayısı ilə, ATƏT-in Minsk qrupu artıq ölüb, biz də 44 günlük Vətən müharibəsi boyunca onun halvasını yemişik.

- Azərbaycan Prezidenti qeyd etdi ki, münaqişənin həllindən sonra Minsk qrupundan əsas gözlənti regionda sülhün bərqərar olmasına, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına dəstək göstərməsi olub. Lakin bu, müşahidə edilmir.

- Artıq yeni reallıq var. 30 illik problemi həll etmək istəməyən Minsk qrupu bu məsələnin həll edilməsini Azərbaycanın əzəli torpaqlarını özünə qaytarmaqla mümkün hesab etməyib. Bu qurum öz missiyasını tamamlayıb, problemi həll etmək istəməmələrinə səbəb isə öz ölkələrinin çıxarları baxımından yanaşmalarıdır. Haqq və hüquq tərəfindən deyil, öz çıxarları baxımından Qarabağ probleminə baxıblar. Bu məsələ isə artıq onlar olmadan həllini tapıb.

- Ermənistan 10 noyabr bəyanatını, onun şərtlərini kobudcasına pozur. Bu barədə dövlət başçısı da vurğuladı ki, erməni silahlı qüvvələri Azərbaycan torpağından tam çıxarılmalı, Zəngəzur dəhlizi açılmalıdır. Azərbaycanın hələ ki, bu məsələlərdə səbr və təmkin nümayiş etdirdiyini, ancaq bunun daimi ola bilməyəcəyini xatırlatdı. Ermənistan nə üçün kommunikasiyaların açılmasının önəmini dərk etmir? Bu prosesin sürətlənməsi üçün nə kimi addımlar atıla bilər?

- Ermənistan 10 noyabr anlaşmasının şərtlərini təkcə Zəngəzur dəhlizi ilə deyil, qanunsuz olaraq Qarabağda erməni silahlılarının hələ də qalması, Azərbaycana məxsus ərazilərə icazəsiz olaraq xarici səfərlərin təşkil edilməsi ilə, mina xəritələrini təqdim etməyərək pozmağa davam edir. Azərbaycan 28 il səbr və təmkinlə sülhü gözlədi. Qarabağ məsələsini danışıqlar yolu ilə həll etmək istəyirdi. 2020-ci il iyulun 12-dən 27 sentyabra qədər yenə də səbrlə bu məsələni sülh yolu ilə həll etməyi gözlədi. Bu da baş tutmadı və 27 sentyabrda dəmir yumruğu Ermənistanın başına endirərək problemi öz imkanları ilə, Silahlı Qüvvələri ilə həll etmək yolunu tutdu. 10 noyabrdan bu günə qədər, artıq bir ilə yaxın bir müddətdə Azərbaycan hərbi anlamda özünə qarşı edilən təcavüzlərə sərt şəkildə artıqlaması ilə qarşılıq verdi. Həm də diplomatik anlamda atılması lazım olan addımları sülhsevərlik və hüquqi baxımdan yerinə yetirdi. Bu fəaliyyətlərə də davam edilməsi lazımdır. Əliyevin Zəfər paradında ifadə etdiyi kimi, həmçinin Rəcəb Tayyib Ərdoğanın da qeyd etdiyi kimi, bölgədə 3-lük, 6-lıq, daha sonra başqa ölkələrin də qatılacağı 8-lik platformalarla Zəngəzur dəhlizinin açılması ən başda Ermənistan və Azərbaycana, ardınca bölgə ölkələri olmaqla qlobal baxımdan layihələrə çox böyük imkanlar vəd edir. Bu, iqtisadi, sosial, siyasi və mədəni güc yaradır. Bundan da ən çox faydalanacaq olan Azərbaycan və Ermənistandır. Əgər Zəngəzur dəhlizi açılmazsa, 10 noyabrda imzalanan üçtərəfli saziş yerinə yetirilməmiş sayılır. Bu bəyanat da yerinə yetirilməzsə, Ermənistanla Azərbaycanın sülhü təmin edilə bilməz. Zəngəzur dəhlizi olmadan, bu dəhlizə bağlı layihələr reallaşdırılmadan sülhün olması mümkün deyil.

- Prezident İlham Əliyev “France 24” telekanalına müsahibəsində vacib məqamlara toxundu. Xüsusilə tarixi torpaqlarımızla bağlı bildirdi ki, “Əminəm ki, biz oralara qayıdacağıq. Mən artıq bunu demişdim ki, biz ora tanklarla deyil, piyada, avtomaşın və təyyarələrlə gedəcəyik”. Dövlət başçısı bununla hansı mesajı vermiş oldu?

- Azərbaycan heç bir zaman başqasının ərazi bütövlüyünü hədəf alan, bu yöndə təhdid edən bir ölkə olmayıb, bundan sonra da qonşularına yönəlik hansısa təcavüzkar davranışlar sərgiləməyəcək. İrəvanın qədim və tarixi Azərbaycan, türk torpağı olduğu bəllidir. İrəvan xanlıq olmamışdan daha öncəki dönəmlərdə də Azərbaycanın idi. Bəli, İrəvana geri qayıdacağıq. Bu, iqtisadi, sosial, mədəniyyət, dövrün tələbi kimi ünsiyyət, inkişaf və tərəqqi olaraq ifadə edilir. İlham Əliyevin bu şəkildə açıqlama verməsi bunu ifadə edir. Azərbaycanın heç bir ölkənin torpağında gözü yoxdur. Bu deyilənlər dövrün tələbidir və birbaşa olaraq normallaşmaya bağlıdır.

- Prezident xəbərdarlığını da etdi. Bildirdi ki, revanşizm səylərindən vaz keçmək və gələcəyə doğru baxmaq üçün ermənilərə xəbərdarlıq etməyin vaxtıdır.

- Bu bölgəyə sülhün və sabitliyin gəlməsini istəməyən qüvvələr var. Birincisi, Ermənistanın daxilindəki Qarabağ klanıdır. Onlar Xocalı soyqırımını törədən, 1988-ci ildən bəri azərbaycanlılara qarşı terror fəaliyyəti həyata keçirən qüvvələrdir. Onlar əslində bir alətdir. Fransa və ABŞ-dakı erməni diasporunun əlaltısıdırlar və bölgədəki digər qonşu ölkələr və ya beynəlxalq aktorların aləti rolundadırlar. Bu qüvvələr sülhün gecikməsi, müharibənin başlaması, özlərinin söz sahibi olması üçün sülhü gecikdirirlər. Buna görə də ilk olaraq İlham Əliyev bütün sualları tam ətraflı, mərhələlərlə, sülh şərtləri ilə cavabladı. İkincisi, 10 noyabr sazişi çərçivəsində, üçüncüsü beynəlxalq hüquq çərçivəsində, dördüncüsü haqq baxımından dəyərləndirdi və mərhələlərlə ən başdan başlayaraq olayları, hazırkı durumu və alacağı tədbirləri qeyd etdi. Buna görə də bu revanşist qüvvələrə qarşı mübarizə aparmaq üçün 30 il daha gözlənməyəcək. Əvvəlcə sülh təmin edilməlidir. İlham Əliyev dinc yolla olmursa, Azərbaycana qarşı terror fəaliyyəti həyata keçirilərsə və Azərbaycanın haqq və hüququnun qəbul olunmasının təmin edilməməsi halında da görüləcək tədbirləri söyləyir ki, biz nə qədər qərarlıyıq və bunun arxasındayıq. Bu da hər keçən gün alətlərin, böyük dövlətlərin kuklalarının maskalarının düşməsinə və güc baxımından zəifləmələrinə səbəb olur. Amma hər şeyin - 30 ildə, 200 ildə toplanıb qalan problemlərin birdən-birə həll olunması mümkün deyil. Azərbaycan Prezidenti öz işini bilir və bununla bağlı uğurlu fəaliyyətlər icra edir. Hər keçən gün, ötən zaman Azərbaycanın lehinə, Ermənistanın isə əleyhinə çalışır.

- Digər bir məsələ isə Qarabağda rus sülhməramlıların nəzarətində olan ərazilərə xarici vətəndaşların qanunsuz gəlmə hallarının qarşısının alınması istiqamətində Azərbaycanın prinsipial mövqeyi ilə bağlıdır. Bu məsələdə də İlham Əliyevin qətiyyətinin şahidi olduq.

- BMT Təhlükəsizlik Şurasının sərhədlərini müəyyənləşdirdiyi və beynəlxalq hüququn tanıdığı qədim Azərbaycan torpaqlarında Azərbaycan dövləti tam hökmrandır. Bu bölgəyə qonşu ölkələrdən edilən nəqliyyat fəaliyyəti, həmçinin Avropadan və Amerikadan həyata keçirilən siyasi səfərlər, davranışlar beynəlxalq hüquqa görə cinayət hesab olunur. İlham Əliyev də bunu özəlliklə İrandan gələn, başda Fransa olmaqla digər Avropa ölkələrindən gələn, Azərbaycana aid torpaqlarda ondan icazə almadan edilən bu davranışların beynəlxalq hüquqa zidd olduğunu ifadə etdi. Prezident bu xəbərdarlığı edir ki, gələcəkdə baş verə biləcək konflikt və toqquşmalarda tədbir görmək mümkün olsun. Əgər Fransa istəyirsə, bu gün əhalisinin çoxunu ermənilər təşkil edən Marseli onlara versin. Fransızlar Marseldə kiçik bir erməni dövləti yarada bilərlər. Əgər onları çox sevirlərsə, onlara qardaşlıq etməkdə bu qədər maraqlıdırlarsa, öz ölkələrində ermənilərlə bağlı status yarada bilərlər. Azərbaycan, bölgə üçün nə status, nə də Qarabağ problemi kimi bir məsələ var. Qarabağ beynəlxalq hüquq çərçivəsində Azərbaycana aiddir və hər kəs buna görə atdığı addımları, etdiyi davranışın hara gedib çıxdığını səbəb və nəticəsi ilə düşünmək məcburiyyətindədir.

Akqabay Mıradov